3. Dorpskrant: samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Nederlands

Creatief schrijven & spelling
Dorpskrant: samenstellingen
VWO 2
        

• Zorg dat je het in je dorpskrant vier  keer gebruikt.

• Schrijf eventueel mee in je werkboekje

TERUGBLIK

- Hoofdlettergebruik

- Samentrekkingen

Vele(n)

Enkelen(n)

TERUGBLIK

- Hoofdlettergebruik

- Samentrekkingen

- Samenstellingen

- Verwijzingen

station+winkel=

zon+stelsel=

Vele(n)

Enkelen(n)

voor- en nadelen

oude en jonge kaas

vooruitblik

... weet je hoe je samenstellingen moet schrijven.

(Waarom ook alweer? In de dorpskrant verwerk je 4 samenstellingen naar keuze.)

Samenstellingen

Om een samenstelling te vormen, moet je soms letters tussen de woorddelen toevoegen. In het volgende overzicht vind je de regels voor deze tussenletters.

schrijf -(e)n-

Herhaling klas 1

Als het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig
naamwoord is dat alleen een meervoud op -n of -en heeft.

schrijf geen -n-

Als het 1ste deel van de samenstelling:

• geen meervoud heeft (bijv.: roggebrood, ereplaats)
• alleen een meervoud op -s heeft (bijv.: aspergesoep, etagewoning)
• Als het 1ste deel v.d. samenstelling een meervoud op-s én -n heeft ( lindebloesem, aktetas)
  

schrijf geen -n-

Als het 1ste deel van de samenstelling:

• geen zelfstandig naamwoord is (huilebalk, rodekool)
• de betekenis van het tweede deel versterkt (apetrots, reuzeleuk)
• een unieke persoon of zaak is (zonnebank, Koninginnedag)
• niet (meer) herkenbaar is als een samenstelling. Soms lijkt een woord een samenstelling, maar is het dat nooit geweest (spillebeen, bakkebaard)

schrijf -s-

Als je die klank hoort.

Als het tweede woorddeel begint met een sisklank, kun je de klank niet horen. Vervang het tweede woorddeel, zodat je hoort of je een tussen-s moet schrijven.

Dorpsstraat of Dorpstraat?  Reddingsschip of reddingschip?

• dorpskern, reddingsboot 
• dus ook: Dorpsstraat, reddingsschip

Heb je de theorie nog niet helemaal begrepen?

Bekijk het filmpje op slide 10 en 11 als je de theorie nog niet helemaal hebt begrepen

Aan het werk

Vraag: Maak een samenstelling van de gegeven woorden:

groente+soep 

Schrijf op welke regel je hiervoor gebruikt.

Aan het werk

Vraag: Maak een samenstelling van de gegeven woorden:

groente+soep 

Schrijf op welke regel je hiervoor gebruikt.

Antwoord: groentesoep

(zonder tussen-n), omdat het meervoud groenten en groentes allebei kan.

Maak een samenstelling van de gegeven woorden:
rijst+vlaai
Schrijf op welke regel je hiervoor gebruikt.

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

gedachte+ stroom

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

ruimte+ gebrek

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

kat + kop

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

knarsen+ tanden

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

geboorte + golf

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

hart + wens

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

tienseconde+lijm

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

paard+ staart

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

schat+ bout

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

hoofdklasse+ speler

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

verkeer+ slachtoffer

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

tarwe+ korrel

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

spin+web

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

haan+ poot

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

recht+ zaal

Maak een samenstelling van de gegeven woorden.

bladzijde + lang

Lesdoel behaald?

Ik kan de juiste regels toepassen bij het schrijven van samenstellingen.

1. Ja
2. Nee

extra oefenen

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-tussen-n/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-de-tussenklank/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-3-tussenklank/

Werken aan jullie krant

Wat kun je doen? Ga (verder) aan het werk met:

• Vormgeving (titel, koppen, rubrieken, advertentie, puzzel)
• Ideeën uitwerken en taken verdelen in je werkboekje
• Illustraties zoeken of zelf maken
• Proefschrijven van je artikelen