Par. 6.3 Centralisatie in Frankrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Leerdoelen opschrijven

6. Hoe kreeg Lodewijk XI (11e) de steden aan zijn kant in zijn strijd tegen de adel om meer macht?

2 minuten

Klaar? Leer de begrippen uit je hoofd, blz. 137

1. Wat waren de oorzaken van de Honderdjarige Oorlog?

2. Wie was Jeanne d'Arc?

3. Wat waren de gevolgen van de Honderdjarige Oorlog?
4. Hoe verliep de centralisatie in Frankrijk?
5. Wat betekent nationalisme?

Vandaag

1. Uitleg par. 6.3

2. Opdrachten maken en bespreken

3. Afsluiten

Tijd over? Filmpje kijken

Studiewijzer

08/04 Par. 5.1 Het rijk van Karel de Grote

10/04 Par. 5.1 Het rijk van Karel de Grote

15/04 Par. 5.2 De vroegmiddeleeuwse landbouwsamenleving

17/04 Par. 5.2 De vroegmiddeleeuwse landbouwsamenleving

MEIVAKANTIE

06/05 Par. 5.2 De vroegmiddeleeuwse landbouwsamenleving

08/05 -

13/05 Par. 5.3 De verspreiding van het christendom

15/05 Par. 5.3 De verspreiding van het christendom

20/05 SO par. 5.1 t/m 5.3

22/05 Par. 6.1 De middeleeuwse stad

27/05 Par. 6.1 De middeleeuwse stad

Hemelvaart

03/06 Par. 6.2 Het koninkrijk Engeland

05/06 Par. 6.2 Het koninkrijk Engeland

10/06 Par. 6.3 Centralisatie in Frankrijk

12/06 Par. 6.3 Centralisatie in Frankrijk

17/06 Par. 6.3 Centralisatie in Frankrijk

19/06 Herhalingsles

24/06 Organisatiedag

TWT 4

Par. 6.1 t/m 6.3

De Honderdjarige oorlog (1)

• De koning van Engeland, Edward III, bezat een enorm gebied in Zuidwest-Frankrijk (Aquitanië).
• Officieel had hij dit gebied in leen van de Franse koning Filips VI: hij was dus leenman van de koning.
• Deze wilde het gebied terug hebben.
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden) en stuurde in 1337 zijn leger naar Frankrijk: het begin van de Honderdjarige Oorlog

Hoewel hij slechts een leenman was van de Franse koning, was Edward eigenlijk de baas in een stuk van Frankrijk: het rode stuk in het zuidwesten van het land.

De Honderdjarige oorlog (2)

• Hoewel het Franse leger veel groter was, won het Engelse leger de eerste gevechten (met boogschutters en huurlingen)
• Edward veroverde al snel grote delen van Frankrijk, maar rond 1360 liep het Engelse leger vast en kwam er een wapenstilstand.

De Honderdjarige oorlog (3)

• In de jaren die volgen, laait de strijd regelmatig weer op, waarbij zowel de Engelsen en Fransen veldslagen winnen.
• Rond 1420 ziet het er erg slecht uit voor de Fransen: grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd en sommige Franse edelen steunden de koning van Engeland.
• Een jong Frans meisje, Jeanne d'Arc, weet de Engelsen echter de verslaan bij Orléans: vanaf dat moment worden de Engelsen uit Frankrijk verdreven.
•  In 1453 is de Honderdjarige oorlog voorbij.

Rond 1420 hadden de Engelsen grote delen van Frankrijk veroverd.

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Toen ze 13 was, hoorde ze stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• Karel VII gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij een heks was en verbrandde haar op de brandstapel.

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 150-151 opdrachten 3, 4, 5 en 6

Zelfstandig en in stilte

Max. 15 minuten, daarna bespreken

Eerder klaar? Beantwoord de leerdoelen + de begrippen van par. 6.2 en 6.3 uit je hoofd.

Leerdoelen bespreken

1. Wat waren de oorzaken van de Honderdjarige Oorlog?
2. Wie was Jeanne d'Arc?

Gevolgen van de oorlog

• De Fransen hadden de Honderdjarige Oorlog gewonnen.
• Het kroongebied van de Franse koning werd groter, maar Frankrijk was nog geen eenheid: grote delen van het land waren in handen van machtige hertogen (zoals de hertog van Bourgondië).
  

Centralisatie (1)

Koning Karel VIII wilde dat de machtige hertogen hem zouden gehoorzamen. Daarom nam hij drie maatregelen:

1. Hij reorganiseerde de koninklijke adviesraad, nu zowel edelen als ambtenaren met universitaire opleiding.
2. Hij stelde een staand (permanent) leger in, dat hij altijd kon gebruiken.
3. Hij hief nieuwe belastingen: meer inkomsten om zijn ambtenaren en leger te betalen.
   

Centralisatie (4)

• Alles vanuit één centrale punt of één centraal orgaan regeren.
• Dat creëert een gevoel van saamhorigheid.
• Toenemende centralisatie en het groeiend gevoel van eenheid binnen koninkrijken stonden aan het begin van staatsvorming in Europa!

• Met extra inkomsten uit belastingen betaalde de koning de ambtenaren en het leger.
• Ook kwam hij in conflict met de kerk, omdat hij bepaalde dat hij als koning bisschoppen moest kunnen benoemen en niet alleen de kerk. 

Standenmaatschappij

De samenleving werd verdeeld in drie groepen (standen):

1. Geestelijkheid

2. Adel

3. Boeren en burgers (rest)

Standenmaatschappij

• De drie standen kwamen af en toe bij elkaar in de Staten-Generaal.

Verschillen:

• In Frankrijk breidde de koning zijn macht en gebied uit.
• In Engeland kreeg de koning juist minder macht en aanzien en het parlement werd belangrijk. 

Lezen "Ons bestuur: Nationale Staten" op blz. 126

Lodewijk XI

• Bevorderen van de handel (jaarmarkten) en de ambachten in de steden=> burgers en steden werden rijker, meer belasting voor de koning en steun van de steden.
• Regels voor veiligheid en gezondheid in de steden, ook voor het uitoefenen van ambachten. 
• Hij stuurde gezanten en spionnen naar de hoven van andere vorsten en edelen.
  
• Bij opstanden van steden tegen de edelen, gaf hij geld aan de burgers in de steden=> macht adel minder en koning meer.
• Als een stad te zelfstandig werd en zo de macht van de koning bedreigde=> dan werd het leger door Lodewijk ingezet tegen de stad. 

Lodewijk XI

• Lodewijk had raadgevers die carrière wilden maken en die hij goed beloonde met cadeaus, stukken grond, adellijke titel of een goed pensioen. 

Opdrachten maken en inleveren. In tweetal.

• Stel jullie eens voor: je bent een rijke hertog in Bourgondië en je bent zeer ontevreden over Lodewijk XI centralisatie politiek. Je schrijf samen met andere hertogen een brief aan Lodewijk om jullie ontevredenheid te uiten.

Jullie brief moet aan de volgende voldoen:

• Minimaal half A4tje.
• De reden voor jullie ontevredenheid moet duidelijk zijn. 
• Gebruik de begrippen adviesraad, staand leger en kroongebied.
• 15 minuten

Leerdoelen beantwoorden

6. Hoe kreeg Lodewijk XI (11e) de steden aan zijn kant in zijn strijd tegen de adel om meer macht?