Thema 4 Klas 8 Ethiek

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Levensbeschouwing. Thema ethiek bij mens & dier 

01

Wat gaan we doen vandaag 

• Introductie Thema 2                          (15 min) 
• Uitleg en opdracht wat is ethiek      (30 min) 

Wat leer je vandaag: 

1. Je kunt uitleggen wat ehtiek is. 
2. Je kunt begrippen waarden / normen uitleggen. 
3. Je kunt een voorbeeld van een ethische kwestie beschrijven 

Introductie thema mens & dier 

Zomaar uit het nieuws 

• Wat vind jij hiervan? 
• Maak H1 opdracht 1. 

Uitleg en opdracht wat is ethiek? 

• Aristoteles: "Als je weet wat goed is, kun je bijna niks anders doen"
• Ethiek: Afkomst van het grieks: 'éthos" ook wel gewoonte of moraal. 
• Ethiek betekent dat je nadenkt over wat goed is om te doen. als mens, vanuit je moraal. Wat is juist en wat is onjuist om te doen. 
• Bij een ethisch dilemma moet je normen en waarden afwegen tot elkaar. 
• Waarden: Zaken waarvan we vinden dat ze belangrijk zijn voor iedereen. 
• Normen: Gedragsregels die afgeleid zijn van onze waarden. 
• Maak opdracht 2 van je boekje. 

Levensbeschouwing. Thema Ethiek bij mens & dier 

02

Wat gaan we doen vandaag 

• Opdracht ethische dilemma's               (45 min)  
  

Wat leer je vandaag: 

1. Je kunt begrippen waarden / normen uitleggen. 
2. Je kunt een weloverwogen beslissing maken in ethische dilemma's 

Op de foto zag je prins William een gebaar maken. Wat vind jij dat een lid van de koninklijke famillie een gebaar maakt?

Wat leer je uit de vorige situatie? 

• Waarnemen van de gehele situatie is belangrijk. 
• Denk goed na voordat je wat zegt of doet. 
• Dit noemen we ook wel Ethische optiek Kijk goed naar de gehele situatie en overzie gevolgen.  

• Nog een voorbeeld. 

Opdracht ethisch dilemma. 

Bekijk het filmpje. Wat zou jij gedaan hebben? Erin gedoken, 112 gebeld, deken gehaald? of een andere rol. Beschrijf wat jij gedaan zou hebben in 50 woorden.

Leg uit waarom iemand hier een keuze zou maken om er niet in te gaan. 

Opdracht ethisch dilemma. 

Bekijk het etisch dilemma. Dit is een van de beroemste dilemma's uit de ethiek. 

Beschrijf wat jij zou gaan doen als je dit zit. Zou je de hendel overhalen? Beschrijf dit in 100 tot 200 woorden

Levensbeschouwing. Thema Ethiek bij mens & dier 

03 

Wat gaan we doen vandaag 

• Etisch dilemma. "vrachtwagen"  (30 min) 
• Uitleg filosoof Hobbes                    (15 min) 

Wat leer je vandaag: 

1. Je kunt een weloverwogen beslissing maken in ethische dilemma's en daarbij jouw keuze beargumenteren. 
2. Je leert over wat is juist en onjuist en dat hier geen vaste meetlat voor is
3. Je kunt uitleggen wie Thomas Hobbes was. 
4. Je weet wat een sociaal contract is. 

Opdracht ethisch dilemma. 

Bekijk het etisch dilemma.. Je krijgt het dilemma in stappen te zien.  

Beschrijf bij elke stap wat jij zou gaan doen. Gebruik 100 tot 200 woorden. 

Uitleg. (pagina 5) 

• Thomas Hobbes (1588 - 1679) 
• Engelse filosoof 
• Zijn visie op de mens: De mens is van nature gelijk aan elkaar, uit gelijkheid volgt wantrouwen (egoïstisch) en dus telkens oorlog. Onze natuurtoestand? > zonder duidelijke leiding vechten mensen tegen elkaar door egoïsme. 
• 1651. Hobbes schrijft boek: Leviathan. 
• Hobbes "life is nasty, brutish and short"
• Oplossing: Sociaal contract. 
• We dragen onze individuele wil over aan één persoon                                 (Koning) of een instantie (parlement) Soeverein  

• Wat zie je rechts op de afbeelding? 

Levensbeschouwing. Thema Mens & Dier 

04

Wat gaan we doen vandaag 

- Uitleg Rosseau                             (15 min) 

- Aan de slag met opdrachten   (30 min) 

Wat leer je vandaag: 

• Je kunt uitleggen wie Rosseau 
• Je kunt uitleggen wie Hobbes was 
• Je kent de opvattingen van Rosseau over de natuurtoestand, opvoeding en de aard van de mens.
• Je kent de opvattingen van Hobbes over de natuurtoestand, opvoeding en de aard van de mens. 

Uitleg (boek pagina 6) 

• Jean- Jacques Rosseau (1712 - 1778) 
• Zwitsers/Frans theoloog en filosoof. 
• Zijn visie op de mens: De mens is van nature zelfstandig. De mens kan zich prima aanpassen en samenwerken met anderen. (harmonie) Van nature geen ongelijkheid tussen mensen. 
• Natuurstaat met mensen levend in harmonie niet haalbaar meer. 
• Oplossing: Sociaal contract 
• We dragen onze indviduele wil over aan een instantie, gekozen door het volk (het Soeverein) 
• Voorstander van democratie. 

Opdracht Hobbes & Rosseau

Pak je aantekeningenschrift. Schrijf een nieuw tussenkopje.  Hobbes & Rosseau. Neem de vragen over en beantwoord de vragen. 

1.  Leg uit wie Hobbes en Rosseau waren. Gebruik voor elk een aparte alinea en beschrijf de personen. Beschrijf ook van beide personen hun ideeën over de mens en over natuurtoestand. 
2. Leg uit hoe volgens Hobbes een oorlog tegen allen voorkomen kan worden. 
3. Leg uit Rosseau denkt over de opvoeding van kinderen. Gebruik internet.
4. Wat is het sociaal contract? Leg uit waarom dit een basis vormt voor de huidige maatschappij met politieke partijen en koningshuizen. Leg ook de verschillen uit tussen het contract van Hobbes en dat van Rosseau. 
5. Wat is Leviathan? 

Levensbeschouwing. Thema Mens & Dier 

05

Wat gaan we doen vandaag 

- Introductie natuurtoestand          (15 min) 

- Video en uitleg opdracht                 (20 min) 

- Deel 1 opdracht natuurtoestand   (10 min) 

Wat leer je vandaag: 

• Je kunt het verschil tussen nature en nurture uitleggen 
• Je kunt uitleggen wat natuurtoestand is. 
• Je kunt de theorieën van Hobbes en Rosseau toepassen op jouw eigen mening 
• Je kunt een mensbeeld uitleggen. 

1: tekenopdracht met stift Per groepje 1 stift en 4tal touwtjes. Touwtjes zitten vast aan de stift. Groepje gaat een figuur tekenen op het blad zonder de stift zelf aan te raken. 

Uitleg 

• Nature: Aangeboren. Alle eigenschappen van het individu zijn bepaald door aanleg, bijvoorbeeld door genetisch materiaal. 
• Nurture: Aangeleerd. Alle eigenschappen van het individu zijn bepaald door opvoeding, met name door de leefomgeving. 
• Nature/Nurture discussie: discussie die gaat over of bepaalde eigenschappen aangeboren of aangeleerd zijn. 

Stel, je bent de klas een week alleen zonder volwassenen, op een plek Wat zou er dan volgens jou gebeuren?

Natuurtoestand. 

• Fictieve wereld van leven zonder regels en wetten. 
• Opdracht: Je komt met je klas op een onbewoond eiland terecht  De volwassenen hebben het niet overleeft en er zijn geen communicatie middelen meer. Je kan ook niet weg en niemand weet waar jullie zijn. Er is voldoende eten zoals fruit, noten en andere voedingsbronnen. 
• Boekje blz. 7 Opdracht natuurtoestand. 

Levensbeschouwing. Thema Mens & Dier 

09

Wat gaan we doen vandaag 

- Video opdracht nature v.s. nurture     (25 min)

- Uitleg dierethiek                                        (20 min) 

Wat leer je vandaag: 

• Kan je het verschil tussen nature en nurture uitleggen.
• Kan je bij praktische voorbeelden benoemen of het nature of nurture gedrag is. . 
• Je kunt uitleggen wat dierethiek is. 
• Je kunt een goed beargumenteerde mening vormen over een ethisch dilemma bij dieren. 

Boekje blz.8 & 9 

• maak opdracht 4 op blz. 9 
• Lastig? Waarom is deze opdracht lastig? 
• Sematische differentiaal. Je wordt gedwongen een keuze te maken. 

• De Fransen hebben ontdenkt dat de kleur van de huid geen grond is om onderscheid te maken tussen mensen. Zo zullen we ook eens tot de ontdekking komen dat de kenmerken die mens en dier van elkaar onderscheiden geen goede redenen zijn om een verschil in rechten te rechtvaardigen (Jeremy Benthem (1748 - 1832) 

• Opdracht 5. Bekijk de video. 

                    

                         Dierethiek

Wat vind jij?
Een hond los of een hond aan de lijn?

1. Los
2. Aan de lijn

Dierethiek. 

Waarom dit wel?                                           en dit niet?                         

• Dus waarom wel een kip in een kippenhok maar geen kippenstal? 

 

Dierethiek 

Wat is normaal bij het houden van dieren? Kan dit bijvoorbeeld? 

Video: 

• Pak je aantekeningenschrift. 
• Bekijk de video die je ziet. Beschrijf daarna in 10 tot 20 woorden  wat je opviel in de video Noem in je bewoording de begrippen nature of nurture. 

• Klaar? Schrijf vervolgens met maximaal 20 woorden op, wat je echt walgelijk vind als het gaat om dieren houden. Iets wat je kan delen met de klas. 

• Wat heb jij opgeschreven? 

En dan naar Azië 

Levensbeschouwing. Thema Mens & Dier 

Les 10 t/m 12

Wat gaan we doen vandaag 

- Wolfskinderen verslag                            (45 min) 

Wat leer je vandaag: 

• Je leert verschillende wolfskinderen kennen. 
• Je leert een verslag schrijven met een juiste lay-out, indeling 
• Je leert onderzoek doen met behulp van verschillende bronnen. 

Opdracht wolfskinderen. 

• Verslag over wolfskinderen. Een van de drie opdrachten in deze periode voor een beoordeling. 
• Hoe: individueel. 
• Verwerking: deels tijdens de lessen, deels in je eigen tijd. 
• Wordt als een verslag ingeleverd op papier. 
• Eisen > zie opdracht 6 in je boekje op pagina 10 
• In deze, en de volgende drie lessen ben je daarmee bezig. 

Levensbeschouwing. Thema Mens & Dier 

14 & 15 

Wat gaan we doen vandaag 

- Video opdracht aap v.s. mens       (45 min) 

Wat leer je vandaag: 

•  Je leert fysieke verschillen tussen apen en mensen benoemen.
  
• Je leert geestelijke verschillen tussen apen en mensen benoemen
• Je leert gedrag zoals samenwerken van apen en mensen bestuderen 
• Je kan informatie uit een video op een creatieve manier weergeven. 

Boekje blz. 12 

• Bekijk de video en geef antwoord op de vragen bij opdracht 6. 
• Groepsopdracht videoverwerking. 

stichtingcarmelcollege.sharepoint.com