Het hormoonstelsel 7-5

• afp
• MBO
• Studiejaar 1

Het hormoonstelsel

Endocrienstelsel

Het hormoonstelsel regelt allerlei functies in het lichaam.

Hormonen: boodschapperstoffen die via het bloed worden vervoerd.

Voorbeeld?

Endocrienstelsel

Er zijn in het lichaam twee systemen die processen in het lichaam regelen: het zenuwstelsel en het hormoonstelsel.
(Ze werken nauw samen)

zenuwstelsel werkt snel, met elektrische prikkels die heel snel via zenuwvezels worden getransporteerd.

hormoonstelsel werkt langzaam, met boodschapperstoffen die via de bloedbaan hun doelorgaan bereiken.

Organen van het hormoonstelsel

Hormoonklieren-> 

Zij maken een hormoon en scheiden dat uit naar het bloed. 

Via de bloedbaan bereikt een hormoon alle cellen.

Hormonen kunnen een orgaanfunctie stimuleren of afremmen.

Welk orgaan is een hormoonklier?

1. Maag
2. Galblaas
3. Alvleesklier
4. Schildklier

hormoon

neurostransmitter

zenuwvezels

circulatie

Snel

Langzaam

Welke organen passen in het hormoonstelsel?

Maak een mindmap:

Van het hormoonstelsel:

- Wat is een hormoon?

-Het orgaan

- Wat is de functie?

- Welk hormoon geproduceerd?

  Wat regelt het hormoon?

Maak het zo overzichtelijk mogelijk, voeg tekeningen toe 

Hoe noem je het schildklier stimulerend hormoon?

1. TSH
2. FSH
3. GH
4. Insuline

SCHILDKLIER

• Op het strottenhoofd
• Achterzijde > bijschildklieren
• Schildklierhormoon: Thyroxine

Stress

Bijnieren produceren cortisol

(oa. hogere bloedsuikerspiegel), 

adrenaline en noradrenaline

Cortisol in de bijnierschors

Adrenaline en noradrenaline in het bijniermerg

Thyroxine

• Stimuleert de stofwisseling in alle cellen
• de groei van het lichaam en 

ontwikkeling van de hersenen

CALCITONINE

• Calcium bouwstof voor botweefsel
• Samentrekking van spierweefsel
• Calcitonine: hormoon uit schilklier 
• Vit D en calcium in voeding

BIJNIEREN

• Kapje op beide nieren
• Buiten: bijnierschors
• Binnen: bijniermerg

PRODUCEREN VERSCHILLENDE HORMONEN

ADH

ADH is het anti-diuretisch hormoon uit de hypofyse. ADH wordt afgescheiden bij een (dreigend) vochttekort en zorgt voor minder uitscheiding van water via de urine. Dit gebeurt bij hitte, grote inspanning en sterke transpiratie, braken en diarree.

Oxytocine

voor - tijdens - na de bevalling uitgescheiden door de hypofyse

• Weeën
• Stuwing van moedermelk
• Knuffelhormoon (binding van mensen)

Prolactine -> hormoon uit hypofyse zorgt voor aanmaak van moedermelk 

Geslachtshormonen

Oestrogeen en progesteron -> vrouwen (Oestrogenen beïnvloeden het baarmoederslijmvlies, stemming en gedrag. Progesteron beïnvloedt het baarmoederslijmvlies en houdt zwangerschap in stand) worden geproduceerd in de eierstokken

Testosteron -> mannen (is verantwoordelijk voor de spierontwikkeling, zin in seks, aanmaak van zaadcellen en agressief gedrag)

Mannen en vrouwen maken allebei oestrogeen en testosteron maar in andere hoeveelheden

Alvleesklierhormonen

Wat is de functie van de hypofyse

1. Hier wordt testosteron geproduceerd
2. Dit is de regelkamer van het hormoonstelsel
3. Dit is de verbinding tussen hormoon - en zenuwstelsel
4. Hier wordt glucagon geproduceerd

Hormonen van de hypofyse (direct op organen)

Groeihormoon (GH): stimuleert de botgroei vanuit de kraakbeen-groeischijf.

Prolactine: stimuleert de melkvorming in de borst.

ADH: Antidiuretisch hormoon: zorgt ervoor dat de nieren minder urine maken, dus minder water uitscheiden (antidiurese).

Oxytocine: zorgt voor weeënactiviteit, stuwing van de melk naar de tepel en de moeder-kindbinding (knuffelhormoon).

Hormonen van de hypofyse (stimuleren andere klieren)

TSH: schildklierstimulerend hormoon 

ACTHL bijnierschorsstimulerend hormoon 

hormonen die de eierstokken en testikels stimuleren.

FSH (follikelstimulerendhormoon) ei=rijping

LH; ei sprong. 

Bij de man stimuleren deze hormonen aanmaak van testosteron in de testikels

Welk orgaan is een hormoonklier?

1. Speekselklier
2. galblaas
3. eierstok
4. milt

In het hormoonstelsel treedt negatieve feedback op. Wat wordt hier bedoeld met 'negatieve feedback'?

1. Een stimulerende werking op de hormoonklieren
2. Een remmende werking op de hormoonklieren

Hoe noem je het schildklier stimulerend hormoon?

1. TSH
2. FSH
3. GH
4. Insuline

Thyroxine

• de stofwisseling in alle cellen
  
• de groei van het lichaam en de 

ontwikkeling van de hersenen

Stress

Bijnieren produceren cortisol

(hogere bloedsuikerspiegel), 

adrenaline en noradrenaline

Cortisol in de bijnierschors

Adrenaline en noradrenaline in het bijniermerg

Cortisol: (filmpje 8.3 zorgpad)

Cortisol heeft vooral invloed op de opbouw en afbraak van koolhydraten, vetten en eiwitten

• stijging van de glucosespiegel
  
• remming van de opbouw van huid en spieren (spieratrofie)
  
• remming van ontstekingsreacties
  
• remming van afweer en immuniteit
  
• vetopslag, vooral in de romp, de nek en het gezicht

ADH

ADH is het anti-diuretisch hormoon uit de hypofyse. ADH wordt afgescheiden bij een (dreigend) vochttekort en zorgt voor minder uitscheiding van water via de urine. Dit gebeurt bij hitte, grote inspanning en sterke transpiratie, braken en diarree.

Oxytocine

voor - tijdens - na de bevalling

• Weeën
• Stuwing van moedermelk
• Knuffelhormoon (binding van mensen)

Prolactine -> hormoon zorgt voor aanmaak van moedermelk 

Geslachtshormonen

Oestrogeen en progesteron -> vrouwen 

Oestrogenen beïnvloeden het baarmoederslijmvlies, stemming en gedrag. Progesteron beïnvloedt het baarmoederslijmvlies en houdt zwangerschap in stand) worden geproduceerd in de eierstokken

Testosteron -> mannen
is verantwoordelijk voor de spierontwikkeling, zin in seks, aanmaak van zaadcellen en agressief gedrag

Alvleesklierhormonen