6.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

6.2 - Zelfstandige 

Burgers 

Programma

• terugblik
• uitleg 4.2
• check
• zelfstandig werken 

De gilden hadden regels waaraan de leden zich moesten houden. Welke regel was geen gilderegel?

1. Gildeleden moesten zich houden aan afspraken over werktijden, prijs en kwaliteit.
2. Gildeleden betaalden mee aan de bouw van een kathedraal.
3. Leden van een gilde haalden belasting op voor het stadbestuur.
4. Leden van een gilde steunden elkaar bij ziekte of overlijden.

Welke twee veranderingen in de landbouw zorgden ervoor dat boeren meer voedsel konden produceren?

1. Meer landbouwgrond
2. Beter weer
3. Betere en nieuwe landbouwtechnieken
4. Er waren meer mensen die boer werden

Bij welk begrip past de volgende omschrijving: Een vereniging van dezelfde ambachten

1. Bakker
2. Ambacht
3. Gilde
4. Hanzeverbond

Wat is een oorzaak van de opkomst van steden?

1. Daling bevolking
2. Opkomst handel
3. Geen romeinen meer
4. geen horigen meer

Wie hielp er in elk gewest de koning/de heer met het besturen van het gewest?
(wie was de baas van een gewest?)

1. De Graaf
2. De Stadhouder
3. De Gewesthouder
4. De landvoogd

Wat is een Gilde?

1. een handelaarsvereniging in de stad
2. een boerenvereniging op het platteland
3. een knutselvereniging op het platteland
4. een beroepsvereniging in de stad

Welke drie dingen deden banken met geld?

Deze opdracht gaat over geldwisselaars. Bekijk het plaatje.

Welke uitspraak is juist?

1. Het plaatje laat zien dat geldwisselaars weinig verdienden: de geldwisselaar en zijn vrouw zien er voor die tijd armoedig uit.
2. In de tijd van het plaatje werd veel ruilhandel bedreven; de meeste handelaren hadden helemaal geen geldwisselaar nodig.
3. Sommige geldwisselaars openden kantoren, waar handelaren geld in bewaring konden geven: de eerste banken.
4. geen van de genoemde uitspraken is juist.

6.2: Zelfstandige burgers

In deze paragraaf leer je:  

• op welke manier Holland belangrijk werd
• hoe steden stadsrechten kregen
• hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

Geschiedenis

Uitleg 6.2

Stadsrechten

• In de middeleeuwen vormden Nederland, België en Luxemburg één land.
• De Nederlanden
  
  
• In dit gebied lagen gewesten (provincies)
• Holland was een van de belangrijkste gewesten -> Den Haag

Geschiedenis

Uitleg 6.2

Stadsrechten

• Graaf Floris V was een belangrijke man in het gewest (de provincie) Holland 

Floris V gaf marktplaatsen de vrijheid (het privilege) om dingen zelf te gaan regelen;

• Stadsbestuur
• met eigen stadswetten

Stadsrechten:

• privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als dorp, zonder deze rechten bepaalt de landheer alles.
• Wanneer een dorp stadsrechten kreeg werd het een stad.
• Steden gingen zelf zorgen voor rechtspraak en de toepassing van wetten., bouwden een stadsmuur en gingen zelf belasting (tol) heffen.

steden en edelen:

• Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten, dit had voordelen voor hoge edelen en vorsten (koningen)
• Met dit geld voerden ze bijvoorbeeld oorlogen.
• Ook kregen ze vaak steun van de steden tegen de lagere edelen die hierdoor hun macht verloren.

Geschiedenis

Uitleg 6.2

Stadsrechten

• Door deze vrijheden kregen marktplaatsen/dorpen stadsrechten
• Deze krijg van vorsten of hoge edelen
• Met deze rechten werd een dorp een stad
  
  

Steden mochten vanaf dat moment:

• Zelf zorgen voor hun rechtspraak
• Een stadsmuur bouwen
• Eigen belasting heffen (laten betalen) - Tol

Geschiedenis

Uitleg 6.2

Het stadsbestuur

• De stad was voor veel mensen een aantrekkelijke woonplaats.
• Inwoners van een stad met bepaalde rechten waren burgers. 
  
  
• Mannen konden burger worden als zij:
  - een jaar en een dag in de stad woonden,
  - een beroep hadden en
  - een geldbedrag betaalden. 

Geschiedenis

Uitleg 6.2

Het stadsbestuur

De macht in steden was meestal in handen van rijke en aanzienlijke families.

• Uit deze families kwamen burgers
   de schepenen.
  - Zij spraken recht
  - Zij bestuurden de stad 

Straffen in de Middeleeuwen

• Zeker: lijfstraffen en doodstraffen kwamen voor...
• ...maar de meeste straffen waren geldboetes!
• Die leverden meer op en kostten minder geld: een beul moet je als stad namelijk ook gewoon betalen!

Geschiedenis

Uitleg 6.2

Het stadsbestuur

• Het gebouw van het stadsbestuur heette het raadhuis.
  
  
• In het gewest Holland waren vanaf de 15e eeuw burgemeesters de hoogste stadsbestuurders.
  
  
• De vroedschap was een groep aanzienlijke burgers die het stadsbestuur adviseerde en controleerde.

Wat zijn stadsrechten?

1. Steden mochten zelf rechtspreken, daarom dat het stadsrechten heten.
2. Steden mogen zichzelf gaan besturen, rechtspreken, een eigen munt slaan en een kasteel bouwen.
3. Steden mochten zichzelf besturen, maar moesten elk jaar nog wel de heer betalen hiervoor.
4. Steden mochten zichzelf gaan besturen, rechtspreken, een eigen munt slaan en stadsmuren bouwen.

Een stad kon stadsrechten krijgen.
Wat is GEEN stadsrecht?

1. De stad mocht zelf rechtszaken houden.
2. De stad mocht zelf belasting ophalen.
3. De stad hoefde de landheer geen belasting te betalen.
4. De stad mocht stadsmuren bouwen.

Op het plaatje hiernaast wordt Floris V in 1296 gevangen genomen.

Welke zin over Floris V is juist?

1. Floris V benoemde de burgemeesters in het gewest Holland.
2. Floris V werd steeds machtiger, terwijl andere edelen hun macht verloren.
3. Floris V werd vermoord door boze boeren en stadsbewoners.
4. Floris V had van Overijssel een belangrijk gewest gemaakt.