Democratie

Democratie

Oriëntatie 

Nederland is een democratie. Weet je eigenlijk wat dat inhoudt en wat jij er als burger aan hebt? En heb je enig idee hoe je zelf invloed kunt uitoefenen op politieke besluiten?

In deze taak leer je:

- wat het betekent dat Nederland een democratie is;

- welke verkiezingen er in Nederland worden gehouden;

- welke taken de Tweede Kamer en de regering hebben;

- hoe je inspraak kunt hebben in de lokale politiek;

- wat de Europese Unie doet.

Democratie

Nederland is een democratie. Democratie is een bestuursvorm waarbij alle burgers invloed kunnen uitoefenen op politieke beslissingen.

Meerderheid beslist

In een democratie worden politieke beslissingen genomen door te stemmen. Alleen als een meerderheid van de stemmers voor een voorstel is, wordt het ingevoerd. De meerderheid beslist dus.

Vrije verkiezingen

Een ander kenmerk van een democratie is dat er vrije verkiezingen zijn. Bij zulke verkiezingen mag iedereen stemmen en zich verkiesbaar stellen. Daardoor kun je kiezen uit kandidaten met verschillende ideeën over de samenleving. Je bepaalt zelf op welke kandidaat je stemt.

Inspraak

In een democratie hebben burgers inspraak. Inspraak betekent dat je je mening mag geven over kwesties in de samenleving.
Je kunt bijvoorbeeld een petitie starten als je het niet eens bent met een politieke beslissing.
In een democratie worden beslissingen genomen door te stemmen. 

Maar het is ondoenlijk om bij elke beslissing over het land álle Nederlanders te laten stemmen. Daarom worden in Nederland volksvertegenwoordigers gekozen. Zij nemen namens hun kiezers beslissingen over politieke kwesties.
Voorbeelden van volksvertegenwoordigers zijn Tweede Kamerleden en gemeenteraadsleden.

Verkiezingen

Dat Nederland een democratie is, merk je onder meer aan de verkiezingen die regelmatig worden gehouden. Tijdens de verkiezingen worden volksvertegenwoordigers gekozen die namens de bevolking politieke beslissingen nemen.

Kiesrecht

In Nederland heeft iedereen van 18 jaar en ouder
kiesrecht. Kiesrecht betekent dat je mag stemmen tijdens de verkiezingen en dat je je verkiesbaar mag stellen.

De kandidaten op wie je kunt stemmen tijdens de verkiezingen zijn lid van een politieke partij. Elke politieke partij heeft haar eigen ideeën over de manier waarop problemen in de samenleving moeten worden aangepakt.

Regering en Tweede Kamer

Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen worden nieuwe Tweede Kamerleden gekozen.
Vervolgens wordt er ook een nieuwe regering gevormd. Meestal vormt de partij die bij de verkiezingen de meeste stemmen heeft gekregen samen met andere partijen een nieuwe regering.

Regering

De regering is de groep mensen die het land bestuurt. Het is de taak van de regering om problemen in het land op te lossen.

Wanneer bijvoorbeeld het aantal verkeersslachtoffers stijgt, maakt de regering nieuwe wetten om het verkeer veiliger te maken. Het is ook de taak van de regering om ervoor te zorgen dat wetten goed worden uitgevoerd.

De regering

De regering bestaat uit de ministers en de koning. De ministers zijn elk verantwoordelijk voor een  in de samenleving, zoals onderwijs en veiligheid. 

De koning is ook lid van de regering, maar hij mag geen invloed uitoefenen op politieke besluiten.

Sommige ministers worden ondersteund door een staatssecretaris. Een staatssecretaris is verantwoordelijk voor een gedeelte van het takenpakket van de minister. De ministers en staatssecretarissen vormen samen het kabinet.

De Tweede Kamer

In de Tweede Kamer zitten de 150 volksvertegenwoordigers die door burgers zijn gekozen bij de landelijke verkiezingen. 

Zij controleren of de regering haar werk goed doet. Dit doen ze onder meer door vragen te stellen aan ministers. 

De andere hoofdtaak van de Tweede Kamer is het beoordelen van wetsvoorstellen. Een nieuwe wet kan pas worden ingevoerd als een meerderheid van de Tweede Kamer met het voorstel heeft ingestemd.

De gemeente en de provincie

Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen kies je volksvertegenwoordigers op landelijk niveau. 

Maar er zijn ook verkiezingen voor volksvertegenwoordigers op lokaal en provinciaal niveau: de leden van de gemeenteraad en de Provinciale Staten.

Gemeenteraad

De gemeenteraad bestaat uit volksvertegenwoordigers die beslissingen nemen over kwesties in de gemeente. 

Ze stemmen bijvoorbeeld over de aanleg van een nieuwe woonwijk of over maatregelen om overlast in een wijk tegen te gaan.

Provinciale Staten

De Provinciale Staten bestaan uit volksvertegenwoordigers die beslissingen nemen over kwesties in de provincie.
Deze kwesties zijn meestal te groot voor de gemeente, maar te klein voor de landelijke overheid.
De leden van de Provinciale Staten nemen bijvoorbeeld beslissingen over de inrichting van natuurgebieden en de aanleg van provinciale wegen.

De Europese Unie

Je kunt in Nederland stemmen tijdens de verkiezingen voor de landelijke, provinciale en lokale overheid, maar ook tijdens de Europese verkiezingen. 

Nederland is namelijk lid van de Europese Unie (EU). Dat is een organisatie van Europese landen die intensief met elkaar samenwerken, vooral op politiek en economisch gebied.

Europese Verkiezingen

Als Nederlands burger heb je invloed op het bestuur van de EU. Je mag namelijk stemmen tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement. Je stemt dan op een kandidaat die lid is van een Nederlandse politieke partij.

Nederlandse partijen werken in het Europees Parlement samen met partijen uit andere landen die ongeveer dezelfde ideeën hebben. Met hen vormen ze een Europese fractie. Door samen te werken binnen fracties hebben partijen meer invloed in het parlement.