6.1 Verzuiling en ontzuiling van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 6: NL na 1945

6.1 Een welvarend land

Wat gaan we doen

Doornemen toetstof voor de toetsweek

Leerdoelen

Uitleg

Aan de slag 

Toetsstof toetsweek

Toetsweek: start op 1 juli 

(dus nog 6 lessen!)

Paragraaf: 5.1 (niet China!), 6.1, 6.2 en 6.3

Weging 1

Leerdoelen vandaag

Ik kan uitleggen waarom de verzuiling begon, het tijdelijk stopte en weer terugkwam na 1945.
Ik kan uitleggen wat de verzuiling inhoudt en de gevolgen ervan benoemen.
Ik kan uitleggen waarom ten tijde van de verzuiling de verkiezingsuitslag vaak al vaststond.
 

Nederland na 1945

• Direct na de bevrijding start de wederopbouw.
• Groot economisch herstel dankzij Marshallhulp
• Regering hield de lonen bewust laag
• Snelle opleving Duitse economie = groei mogelijkheid voor NL (bijvoorbeeld Rotterdamse Haven).
• Ontdekking aardgasveld: overstap van steenkool op aardgas 

Modernisering landbouw

• Herinrichting van platteland => 'ruilverkaveling'
• Verbetering van voorzieningen op het platteland
• Gebruik  kunstmest en bestrijdingsmiddelen
• Gebruik van Techniek: melkmachines, extra fokken van melk- en vleeskoeien
• Aanspraak maken van subsidies van de EEG
  ==> helaas nu discussie over wenselijkheid agrarische sector

De verzuiling van Nederland

Eind 19e eeuw richtten protestanten eigen kranten, universiteiten, politieke partijen etc op.

--> meer invloed in de samenleving

--> ook de andere groepen volgden het voorbeeld. Iedereen wil het beste voor zijn eigen "clubje".

Zo ontstond de verzuiling van Nederland.

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

2 geloven op een kussen, daar slaapt de duivel tussen

Op de afbeelding zie je het graf met de handjes gelegen in Roermond.

Het was door de achtergrond van beide een gemengd huwelijk; Van Gorkum was van huis uit protestant, zijn vrouw was katholiek.

Na het overlijden wilde van Gorkum begraven worden op de protestante begraafplaats, zijn vrouw wilde niet in ongewijde grond begraven worden. Daarop werd deze "oplossing" bedacht: Het graf met de handjes.

Inmiddels is het een rijksmonument. 

In de politiek

De leiders van de zuilen hadden wel contact met elkaar, vooral in de politiek.

In de oorlog werkte alle zuilen samen tegen de Duitsers, dit hoopten ze voort te zetten na WO2 ( doorbraakgedachten)

Toch bleven mensen tot ver in de jaren 60 trouw aan hun zuil.

Ontzuiling vanaf jaren '60

• Ontzuilde partijen (D66)
• Samenwerking katholiek en protestant (CDA = 1977!)
• Ontzuilde kranten 
• Ontzuilde omroepen (KRO-NCRV)

• Ontzuilde docenten in christelijk onderwijs
• Ontzuilde vakbond (FNV)
• Ontzuilde werkgeversorgaisaties (VNO-NCW)

Kabinet Paars 1 (1994-1998)

OLV Wim Kok, coalitie van VVD, D66 en PvdA = Paars 1

• eerste kabinet zonder confessionele partij
• regeerde tijdens economische groei, zorgde
  voor lastenverlichting bedrijven (en burgers?)
• ook veel bezuinigingen en privatisering dus
  beperken verzorgingsstaat ----> opkomst SP en Fortuyn
  
• Paars II 1998-2002: zelfde economische beleid, maar
  invoering sociale wetten zoals euthanasiewet en homohuwelijk
  

Nederland Verzorgingsstaat. 

• Een verzorgingsstaat is een staatsvorm waarin de overheid verantwoordelijk is voor het welzijn van de burgers. 
  

• In een verzorgingsstaat geeft de overheid daarom veel geld uit aan sociale zekerheid, gezondheidszorg, onderwijs en werkgelegenheid. 
  

• Een verzorgingsstaat is vrijwel altijd een democratie.
  

Verzuild en verzorgd, 1945-1965

Nederland wordt een verzorgingsstaat; Samenleving waarin de overheid zorgt voor mensen die geen inkomen hebben.

ziekte (WAO), ontslag (WW) of ouderdom (AOW)

kinderbijslag en studiebeurs

Er was zoveel werk in Nederland > Gastarbeiders

Dan nu zelf aan de slag!

Lezen 6.1

daarna kies je jouw verwerking:
Samenvatten of opdrachten maken