4.4 Hulp bij zwangerschap

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 4.4 Hulp bij zwangerschap

Voorkennisvragen:

1. Welk hormoon wordt gemaakt door het embryo?

2. Welke functie heeft dit hormoon?

3. Onder invloed van welk hormoon gaan follikels rijpen?

4. Hoe ontstaat een ééneiige tweeling?

Hulp bij voortplanting

• Onvruchtbaarheid 

       > Iemand kan op natuurlijke wijze geen kinderen krijgen

Vrouw

• Verstoorde hormoonbalans
  
• omgeving (alcohol, drugs, roken, overgewicht etc.)
• Vervroegde menopauze
  
• Leeftijd
• Blokkade eileiders
• Soa's (chlamydia) 

Man

• Verstoorde hormoonbalans
• omgeving (drugs, alcohol, roken etc.)
• Slechte zaadkwaliteit
• Leeftijd
• Blokkade die zaadcellen tegenhoud 

oplossingen

• met ovulatietest vruchtbare moment beter bepalen
  
• KI/ kunstmatige inseminatie = sperma (meestal eerst 'gewassen' en geconcentreerder) injecteren in de baarmoeder
  
• IVF/ in-vitrofertilisatie = sperma en eicel samenbrengen in schaaltje in het lab
  
• hormoonbehandelingen
  
• ICSI/ intracellulaire inseminatie (sperma injecteren in eicel)

Zwangerschaps-behandelingen

IVF:

1. Onder invloed van toegediende hormonen rijpen bij de vrouw meerdere eicellen. 
2. De eicellen worden ‘geoogst’ en overgebracht naar een petrischaal
   
3. Sperma van de man wordt toegevoegd.
4. Na een paar dagen worden enkele van de bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder.

Vraag: hoe kan de arts zien welke eicellen bevrucht zijn?

Zwangerschaps-

behandeling

ICSI:

Een spermacel wordt geïnjecteerd in een eicel (evt meerdere)

Na een paar dagen worden enkele van de bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder

Welk hormoon moet de vrouw extra krijgen vóór het oogsten van de eicellen?

1. Oestrogenen
2. HCG
3. LH
4. FSH

Welk hormoon moet de vrouw extra krijgen net voor het terugplaatsen van de zygotes?

1. Oestrogenen
2. HCG
3. LH
4. FSH

Meerlingen

In NL wordt meestal 1 

en maximaal 

2 embryo's teruggeplaatst. 

Prenatale diagnostiek

• echoscopie
• vlokkentest (cellen uit placenta)
• vruchtwaterpunctie (cellen van embryo)
• navelstrengpunctie (bloed van embryo)
• NIPT (niet invasieve prenatale test)
  (bloed van de
  moeder met
  foetaal DNA) 

Echoscopie

• Geluidsgolven worden gebruikt om de baby te bekijken
• Kan al vrij vroeg worden gebruikt
• Heel veilig voor de baby

Vlokkentest

• Kan vanaf week 10 (baby volledig ontwikkeld)
• Cellen worden uit de placenta gezogen
• Cellen worden onderzocht op chromosomale afwijkingen: karyogram wordt gemaakt
• Kans op miskraam

NIPT (Niet Invasieve Prenatale Test)

Bij een NIPT test wordt het DNA materiaal van de foetus niet uit de baarmoeder gehaald, maar uit het bloed van de moeder. In dit DNA wordt dan gezocht naar eventuele trisomieën.

Waarom kan men de cellen uit de placenta gebruiken bij een vlokkentest om de chromosomen van een baby te onderzoeken?

1. In de placenta zitten cellen van de moeder en die lijken op die van de baby
2. Ze zitten in dezelfde baarmoeder en hebben dus hetzelfde DNA
3. In de placenta zit bloed van de baby, met DNA van de baby
4. Ze komen uit dezelfde zygote en hebben dus hetzelfde DNA

Vruchtwaterpunctie

•  Kan vanaf 16 weken
• Vruchtwater uit de baarmoeder met
  cellen van de baby worden opgezogen
• Een karyogram wordt gemaakt om
  chromosomale afwijkingen te bepalen
• Kans op miskraam

Verschil tussen testen

Na geboorte: hielprik

• Een druppel bloed wordt genomen uit de hiel van de baby
• Ernstige aandoeningen (in het DNA van de baby) kunnen zo worden aangetoond

Kloneren 1

Kloneren 2

opdrachten

4.4:  51, 54 en 59