WEEK 24- WOENSDAG 11-5-25

• Spaans
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 5

WEEK 24- WOENSDAG 11-5-25

VT-BEGRIJPEND LEZEN

LITERATUURTOETS 

WOENSDAG 18-6

NA DE TOETS TUSSEN 10.00 EN 10.30 ENTREGAR LIBRITO DE LITERATURA EN EL AULA 115.

Geen boek - 5%=1

De periodes die aan bod komen zijn:

• La Edad Media

El Cantar del Mío Cid - anónimo

• El Renacimiento

El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha – Miguel de Cervantes

• La guerra civil y la dictadura

La casa de Bernarda Alba – Federico García Lorca

• El Boom Latinoamericano

Como agua para chocolate - Laura Esquivel

La Guerra Civil Española
y la dictadura en España

De Spaanse Burgeroorlog (1936–1939)

• In 1936 breekt een burgeroorlog uit tussen nationalisten en republikeinen.
  
• Extreem gewelddadige oorlog met veel slachtoffers.
  
• Grote vluchtelingenstroom naar het buitenland.
  
• In 1939 winnen de nationalisten onder leiding van Franco.
  

Nationalisten = nacionalistas (conservadores, apoyados por el ejército, la Iglesia y fascistas europeos)

Republikeinen = republicanos (republicanos, socialistas, anarquistas, comunistas)

Gevolgen voor de literatuur

• Strenge censuur voor schrijvers en kunstenaars.
  
• Veel auteurs schrijven in ballingschap.
  
• Literatuur wordt een middel van verzet en herinnering.
  
• De burgeroorlog en dictatuur blijven actuele thema's in de literatuur.

LA CASA DE
BERNARDA ALBA

La casa de Bernarda Alba (1936)

•  Laatste toneelstuk van Lorca, geschreven vlak voor zijn dood.
•  Bernarda legt na de dood van haar man 8 jaar rouw op aan haar 5 dochters.
  
• Thema’s: onderdrukking van vrouwen, seksuele frustratie, sociale controle.
  
• Centraal conflict rond Pepe el Romano en de dochters.
  
• Trage opbouw, poëtische taal, beklemmende sfeer, tragisch einde.
  

Las hijas de Bernarda

Angustias – Haar naam betekent “benauwdheid”. De oudste en rijkste, wil met Pepe el Romano trouwen. Denkt binnen het systeem.

Magdalena – “Tranen, verdriet”. Treurig, gelooft niet dat ze ooit zal trouwen. Wilde liever als jongen geboren zijn.

Amelia – Stil en timide. Haar naam verwijst naar onderwerping. Spreekt nauwelijks.

Martirio – “Lijden”. Verbitterd, jaloers, depressief. Verliefd op Pepe, veroorzaakt het drama.

Adela – De jongste, rebels en levenslustig. Draagt groen, gebruikt een bloemenwaaier. Verzet zich tegen de onderdrukking en pleegt zelfmoord.

Otros personajes

Bernarda – Autoritaire moeder. Tiran. Hecht aan sociale orde en reputatie. Verbergt angst achter controle.

La Poncia – Dienstmeid. Kritisch, ironisch en wijs. Brug tussen klassen.

María Josefa – Bernarda’s moeder. Wordt als gek beschouwd maar spreekt vaak de waarheid.

Análisis

De “huis” symboliseert een maatschappij die vrouwen onderdrukt.

De enige uitwegen zijn waanzin (María Josefa) of de dood (Adela).

Bernarda’s slotwoorden benadrukken het belang van de schijn boven de waarheid:

“Mijn dochter is als maagd gestorven. Hebben jullie me gehoord? Stilte, stilte, ik zei: stilte!”

¡PRESENTAMOS!

De Spaanse Burgeroorlog (1936–1939)

• In 1936 breekt een burgeroorlog uit tussen nationalisten en republikeinen.
  
• Extreem gewelddadige oorlog met veel slachtoffers.
  
• Grote vluchtelingenstroom naar het buitenland.
  
• In 1939 winnen de nationalisten onder leiding van Franco.
  

Nationalisten = nacionalistas (conservadores, apoyados por el ejército, la Iglesia y fascistas europeos)

Republikeinen = republicanos (republicanos, socialistas, anarquistas, comunistas)

Deze kaart toont de verdeling van Spanje tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936–1939).

🔴 Nationalisten (rood): onder leiding van generaal Franco.

🟠 Republikeinen (oranje): verdedigden de democratisch gekozen regering.

De zwarte pijl toont de opmars van de nationalisten.

vluchtende burgers. Veel mensen moesten hun huizen verlaten door het geweld.

De dictatuur van Franco (1939–1975)

• In 1936 breekt een burgeroorlog uit tussen nationalisten en republikeinen.
  
• Extreem gewelddadige oorlog met veel slachtoffers.
  
• Grote vluchtelingenstroom naar het buitenland.
  
• In 1939 winnen de nationalisten onder leiding van Franco.Franco vestigt een militaire dictatuur.
  
• Geen persvrijheid of vrijheid van meningsuiting.
  
• Strenge censuur en onderdrukking van tegenstanders.
  
• De Katholieke Kerk krijgt opnieuw veel invloed.
  
• De dictatuur eindigt pas na Franco's dood in 1975.

Gevolgen voor de literatuur

• Strenge censuur voor schrijvers en kunstenaars.
  
• Veel auteurs schrijven in ballingschap.
  
• Literatuur wordt een middel van verzet en herinnering.
  
• De burgeroorlog en dictatuur blijven actuele thema's in de literatuur.

Belangrijke schrijvers en hun bestemmingen:

• Antonio Machado → Frankrijk
  
• Luis Cernuda → Mexico, Verenigd Koninkrijk
  
• Rafael Alberti → Argentinië, Italië
  
• María Zambrano → Mexico, Cuba, Italië, Zwitserland
  
• Max Aub → Mexico
  
• León Felipe → Mexico
  
• Francisco Ayala → Argentinië, VS
  
• Juan Ramón Jiménez → Puerto Rico, VS, Cuba
•  Josep Carner → België, Mexico

🌍 Populaire bestemmingen:

Mexico, Frankrijk, Argentinië, Cuba, VS, Puerto Rico

Opdracht: Vergelijkende tabel – Middeleeuwen vs. Renaissance

Doel:

Maak in groepjes een tabel met de belangrijkste verschillen én overeenkomsten tussen de literatuur van de Middeleeuwen en de Renaissance.

Wat doe je?

• Kies minstens 5 aspecten (zoals: visie op de wereld, doel, personages...).
• Beschrijf het verschil per periode, in je eigen woorden.
• Voeg 1 rij toe met een overeenkomst.
• Werk netjes & overzichtelijk.

🕒 Tijd: 20 minuten

💡 Extra: bedenk een 6e aspect zelf!

1. Wat maakt Don Quijote tot een einde van de klassieke ridderroman?

1. Het is het laatste boek over ridders ooit geschreven
2. Het vertelt het verhaal van een echte historische ridder
3. Het maakt op humoristische wijze de ridderidealen belachelijk
4. Het werd geschreven in Latijn

2. Wat is opvallend aan de structuur van Don Quijote?

1. Het heeft een heel voorspelbare afloop
2. Het bestaat uit losse sprookjes
3. Het verhaal is lineair en volgt een heldere missie
4. Het heeft een cyclisch karakter: steeds mislukkingen en herhalingen

3. Waarom is de psychologie van Don Quijote vernieuwend in de literatuurgeschiedenis?

1. Omdat hij een typische held is zonder fouten
2. Omdat hij als enige personage spreekt
3. Omdat hij innerlijke tegenstrijdigheden heeft en menselijk wordt voorgesteld
4. Omdat hij een goddelijke boodschapper is

4. Wat bedoelt men met "Cervantes opent de weg naar de moderne roman"?

1. Hij schreef het eerste sciencefictionverhaal
2. Hij introduceerde een complex hoofdpersonage met diepgang
3. Hij schreef over de toekomst
4. Hij schreef over de toekomst

5. Waarom is het belangrijk dat Cervantes zijn meesterwerk in het Castiliaans schreef, en niet in het Latijn?

1. Omdat hij zelf geen Latijn kende
2. Omdat hij zich wilde afzetten tegen de kerkelijke traditie
3. Omdat hij zo bijdroeg aan de ontwikkeling en standaardisering van het Spaans als literaire taal
4. Omdat boeken in Latijn in die tijd verboden waren