4.2 Een bijzondere bestuursvorm

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Kenmerkende Aspecten 

• 22. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat
• 24 De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
• 25 Wereldwijde handelscontacten, handels kapitalisme en het begin van een wereldeconomie 

4.2 (deel) Kenmerkend Aspect: 'De bijzondere plaats van de Republiek in staatkundig opzicht' 

• 1581: Acte van Verlatinghe > de Noordelijke Ned. geen vorst meer >
• soevereiniteit lag bij de Statenvergadering van de Gewestelijke Staten
• overkoepelend bestuur: Staten Generaal, taken:
• - buitenlandse zaken (behartigd door de raadspensionaris van Holland)
• - leger (in handen van de stadhouder uit het Huis van Oranje)
• - enkele belastingen (voor gemeenschappelijke zaken)
• - bemiddeling bij geschillen tussen gewesten
• - bestuur over 'generaliteitslanden' (Brabant/Limburg/Vlaanderen)
• Belangrijk:

In de Nederlanden was géén vorst,

(itt de situatie in het buitenland)

maar lag het bestuur in handen van de rijke burgers (Holland/Zeeland)

XXX

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

het gewest Holland betaalde 60 % van de defensielasten

stadhouder prins Maurits van Oranje                                (1576 - 1625)

Johan van Oldenbarnevelt raadspensionaris (1547 - 1619)

Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt op het Binnenhof

Standbeeld Van Oldenbarnevelt, tegenover het Binnenhof

Stadhouder Willem III (1650 - 1702) en Mary Stuart 

Raadpensionaris Johan de Witt   (1625 - 1672)

vervolg (deel-) KA: .... de bloei in cultureel opzicht van de Republiek

Frans Hals: Huwelijksportret van Isaac Massa en Beatrix van Laen (1622)

Rembrandt: Portret van een geleerde (1645)

Hoe werden de luxegoederen betaald?

handel in luxe artikelen, afkomstig uit Azië

handel in bulkgoederen, afkomstig uit de landen rondom de Oostzee

VOC (1602 - 1798)

• Verenigd Oost-Indische Compagnie
• van Oldebarnevelt nam initiatief
• monopolierecht op de handel met Azië
• recht om oorlog te voeren
• financiering met aandelen
• eerste multinational: producten uit meerdere continenten werden verhandeld
• Coen stichtte Batavia (veel geweld)