H8: Voedselrelaties en energiestroom (8.2)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

H8:  Voedselrelaties en energiestroom

Voedselketen en voedselweb

Maak de voedselketen

Binas 93 A2

Productie

Planten leggen door fotosynthese energie uit zonlicht vast in chemische energie (energierijke organische stof) 

= Bruto productie (BP)

Planten gebruiken gevormde organische stof voor:

- Eigen brandstof: dissimilatie (D)

- Bouwstof: aanmaak van weefsel voor groei/ontwikkeling 

= Netto productie (NP)

Energiestroom

0

Zet de volgende organismen in de juiste volgorde om een voedselketen te vormen.

-->

Vlierbes

Kikker

Havik

Sprinkhaan

Adder

0

Maak de voedselketen!

0

Voedselkringloop

Producenten

Reducenten

Afvaleters

Consumenten

Mineralen

Opdracht 7 blz. 135

Voedselketen

Voedselweb

Sleep de juiste begrippen naar de juiste plek. (Elk organisme heeft twee begrippen)

Producent

Consument van de 1e orde

Consument van de 2e orde

Consument van de 3e orde

1e trofische niveau

2e trofische niveau

3e trofische niveau

4e trofische niveau

Voedselketen en voedselweb

Reducenten: 

Zetten al het organische materiaal om in anorganisch materiaal.

Bacteriën en schimmels

Detrivoren/ detrituseters: Consumenten die leven van dood organisch materiaal

Detritus: Dood organisch materiaal

Consumenten:

Herbivoren/ carnivoren/ omnivoren

Producenten:

Zetten anorganische stoffen om in organische stoffen

Planten/ algen en sommige bacteriën

Energie van de zon wordt omgezet naar chemische energie en warmte. Elke schakel in het ecosysteem verbruikt chemische energie en geeft warmte af.

Anorganische stoffen

Organische stoffen

Energie

anorganisch / organisch

Anorganisch                                 Organisch
simpel/eenvoudig                            complex/ingewikkeld    

Anorganische stoffen zijn chemische verbindingen die geen koolstof-waterbinding (C-H) bevatten en die niet zijn gemaakt door levende organismen

Organische stoffen zijn afkomstig van organismen of van producten van organismen. In het molecuul moet minimaal een H-atoom en een C-atoom zitten om de stof organisch te noemen.

Assimilatie & Dissimilatie

Welke stoffen zijn anorganisch? en welke zijn anorganisch?

Sleep de moleculen naar de juiste categorie.

anorganische moleculen

organische moleculen

water

glucose

zetmeel

zuurstof

aminozuur

eiwit

CO2

nitraat

DNA

stikstof (N2)

RNA

bladgroen

Sleep de termen naar de juiste beschrijvingen toe:

Deze organismen zetten de organische stoffen in detritus om in anorganische stoffen

Deze organismen assimileren organische stoffen

Deze organismen doen aan voortgezette assimilatie. Ze nemen organische stoffen op uit hun omgeving

producenten

consumenten

reducenten

Energie

Organische stoffen

Anorganische stoffen

(voortgezette) assimilatie

Chemische reactie

dissimilatie

Energie

Foto-autotroof                                    Chemo-autotroof

Sleep de termen naar de bijbehorende omschrijving

Deze organismen halen energie uit chemische processen om daarmee te assimileren.

Deze organismen kunnen zelf geen organische stoffen maken. Hiervoor zijn ze van andere organismen afhankelijk

Deze organismen onttrekken alleen maar anorganische stoffen uit hun omgeving. Daar maken ze organische stoffen van.

Deze organismen vangen lichtenergie op om daarmee te kunnen assimileren

autotroof

chemo-autotroof

foto-autotroof

heterotroof

Zet de volgende organismen in de juiste volgorde om een voedselketen te vormen. Begin links met het laagste trofisch niveau

Reducenten: 

Zetten al het organische materiaal om in anorganisch materiaal.

Bacteriën en schimmels

Detrivoren/ detrituseters: Consumenten die leven van dood organisch materiaal

Detritus: Dood organisch materiaal

Consumenten:

Herbivoren/ carnivoren/ omnivoren

Producenten:

Zetten anorganische stoffen om in organische stoffen

Planten/ algen en sommige bacteriën

Energie van de zon wordt omgezet naar chemische energie en warmte. Elke schakel in het ecosysteem verbruikt chemische energie en geeft warmte af.

Anorganische stoffen

Organische stoffen

Energie

Productie

Planten leggen door fotosynthese energie uit zonlicht vast in chemische energie (energierijke organische stof) 

= Bruto productie (BP)

Planten gebruiken gevormde organische stof voor:

- Eigen brandstof: dissimilatie (D)

- Bouwstof: aanmaak van weefsel voor groei/ontwikkeling 

= Netto productie (NP)

BPP en NPP

Alle producenten in een ecosysteem:

Bruto primaire productie (BPP): De totale hoeveelheid energie die alle producenten vastleggen in hun organische stoffen (bijv. glucose).

Netto primaire productie (NPP): De hoeveelheid energie die alle producenten vastleggen in hun organische stoffen minus de energie die ze zelf gebruiken (via dissimilatie) voor levensprocessen. BPP – dissimilatie = NPP

Voedselconversie: Het omzetten van organische stoffen van het ene organisme naar het andere

Binas 93 A2

Hiernaast zie je een piramide. De breedte van de balk van het onderste trofische niveau is smaller dan de balk daarboven.
Welke verklaring daarvoor is het meest aannemelijk?

1. bomen creëren minder biomassa dan bladeters
2. Alle bomen bij elkaar wegen minder dan alle bladeters bij elkaar
3. de getoonde piramide is een piramide van aantallen
4. Dit is een piramide uit een ecosysteem waar niet veel bomen groeien

0

Sleep de onderstaande processen naar de juiste plaats in het energiestroomschema

Het voedselaanbod 

Energieverlies via ontlasting

Deel van de energie gebruikt voor vastleggen biomassa

Deel van de energie dat opgenomen wordt in het lichaam van een organisme

Deel van het voedselaanbod dat niet wordt gegeten 

Energieverlies door dissimilatie  

Oefenvragen

Leg met behulp van dit voedselweb uit dat de kikker zowel een consument 2e orde als consument 3e orde is.

Het proces dat in de reactievergelijking is weergegeven is een voorbeeld van

1. assimilatie
2. dissimilatie

Welke groepen van organismen zijn in staat tot dit proces?

Let op: meerdere antwoorden kunnen goed zijn.

1. producenten
2. consumenten
3. afvaleters
4. reducenten

Bonenplanten verdedigen zich tegen vraat van spint (mijteninfectie) door bepaalde stoffen aan te maken. Deze stoffen worden terpenen genoemd. Deze terpenen lokken roofmijten aan die de spint-mijten vervolgens opeten. Daarnaast zorgen de terpenen ervoor dat buurplanten ook terpenen aanmaken.
Van welke voedselrelatie is er sprake tussen de bonenplant en de spint?
Van welke voedselrelatie is er sprake tussen de spint en de roofmijt?

Bonenplanten verdedigen zich tegen vraat van spint (mijteninfectie) door bepaalde stoffen aan te maken. Deze stoffen worden terpenen genoemd. Deze terpenen lokken roofmijten aan die de spint-mijten vervolgens opeten. Daarnaast zorgen de terpenen ervoor dat buurplanten ook terpenen aanmaken.
Leg uit dat het functioneelis voor planten om de terpenen pas af te scheiden als ze worden bedreigd door herbivoren.

Leg uit waarom niet de volledige hoeveelheid biomassa die geproduceerd wordt door producenten in een ecosysteem (bruto primaire productie) beschikbaar is voor de consumenten eerste orde.