Het zenuwstelsel

• DIZO
• Secundair onderwijs

Het zenuwstelsel

Je kunt de bouw en functies van het zenuwstelsel beschrijven. 

Je kunt de bouw van zenuwcellen en zenuwen beschrijven. 

 

Zenuwstelsel

Het zenuwstelsel

• Het zenuwstelsel bestaat uit: 

zenuwen, ruggenmerg en hersenen.

• De hersenen en het ruggenmerg heten samen het centraal zenuwstelsel.

• Alles wat je lichaam doet wordt geregeld door het zenuwstelsel.

Waaruit bestaat het centraal zenuwstelsel?

• de hersenen

1.  de grote hersenen
2. de kleine hersenen 
3. de hersenstam

• het ruggenmerg (in de wervelkolom)

Perifere zenuwstelsel

PERIFERE ZENUWSTELSEL

• Hersenzenuwen

12 paar - rechtstreeks verbonden met hersenen

• Ruggenmergzenuwen

31 paar - rechtstreeks verbonden met ruggegraat

Het zenuwstelsel

De fysiologische indeling

Willekeurig

Onwillekeurig

Werking van het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel verwerkt impulsen die afkomstig zijn van zintuigen. 

Het zenuwstelsel regelt de werking van spieren en klieren.

Welke functie heeft de wervelkolom voor het ruggenmerg?
De wervelkolom ...

1. beschermt het ruggenmerg
2. geeft stevigheid aan het ruggenmerg
3. geeft vorm aan het ruggenmerg
4. geleidt het ruggenmerg

Zenuwweefsel

Zenuwstelsel bevat miljoenen zenuwcellen (neuronen)

• Zenuwcel: cellichaam en uitlopers

Synaps = prikkeloverdracht

De bouw van het zenuwstelsel

Voorkant

Achterkant

Werking van zenuwstelsel

In de huid worden warmtprikkels omgezet tot impulsen in de warmtezintuigcellen.

1

De impulsen worden via de zenuwen naar het centrale zenuwstelsel geleid.

2

De impulsen komen via de zenuwen in het ruggenmerg. Vanuit hier gaan ze door naar de hersenen.

3

In de hersenen komen de impulsen aan. Hier wordt je je bewust van de warmte.

4

Hoe reageert je lichaam op een prikkel?

1. Zintuig zet prikkels om in berichten (impulsen).
   
2. Zenuwen brengen deze berichten naar je hersenen.
3. Pas als het bericht in je hersenen is merk je er iets van. Je bent je bewust van de prikkel. Je hersenen beslissen hoe je erop gaat reageren.
4. Je hersenen sturen berichten terug via de zenuwen.
5. De berichten van de hersen vertellen je lichaam wat ze moeten doen.

Een impuls

Zenuwen

Prikkel

Zintuig

Waarneming

Click mee

Een impuls is een signaal dat door een zintuig wordt verstuurd als het wordt geprikkeld. (bewegende onderdeel in afbeelding)

 De volgorde bij een waarneming is: prikkel > zintuig > impuls > zenuwen > hersenen

waaruit bestaat het centrale zenuwstelsel?

1. hersenen
2. hersenen en zenuwen
3. hersenen, zenuwen en ruggenmerg
4. hersenen en ruggenmerg

De hersenen horen bij....

1. Centrale zenuwstelsel
2. Zenuwen
3. De zintuigen

Hersenen

Ruggenmerg

Centrale zenuwstelsel

Zenuwstelsel

Zenuwen

Sleep de antwoorden naar de juiste plek

Centraal zenuwstelsel

Zenuwen

Wat zie je op de
afbeelding?

Kies het beste antwoord

1. Klieren
2. Het ruggenmerg
3. De zenuwen
4. Het zenuwstelsel

Een functie van het zenuwstelsel

1. bloed zuiveren
2. reacties regelen van spieren of klieren
3. prikkels van de spieren ontvangen
4. zintuigcellen aanmaken

Waaruit bestaat het zenuwstelsel?

1. Centrale zenuwstelsel en ruggenmerg
2. Centrale zenuwstelsel en zenuwen
3. Zenuwen en ruggenmerg
4. Hersenen en ruggenmerg

Hersenen geven impulsen via zenuwen door naar:

1. zintuigen
2. spieren
3. klieren (bijv. speekselklier)
4. spieren en klieren

Een orgaan dat reageert op prikkels

Alle zenuwen, ruggenmerg en hersenen samen

iets waar je zintuigen op reageren

Hier wordt je bewust van prikkels

Een seintje dat via de zenuwen naar de hersenen of spieren gaat 

Prikkel 

Zenuwstelsel 

impuls 

zintuig 

hersenen 

Bewustzijn - WAPA

=  mate waarin iemand kan reageren op prikkels uit de omgeving

• Door een constante toestroom van prikkels wordt het bewustzijn onderhouden. 
• Bij slaap: toestroom van prikkels verminderd + er is sprake van  verminderd bewustzijn.

WAPA score om bewustzijn te controleren

Bewustzijnsstoornissen

Syncope

= Plots en kort BWZ-verlies tgv tijdelijk O₂-tekort in hersenen

Oorzaak

• Pijn
• Uitputting
• Emoties
• Overprikkeling nervus vagus (vagale reactie)
• Hartproblemen (vertraagde pols)
• Beroerte

Beroerte = probleem in o2 voorziening in hersenen

Pijn

Pijn: Subjectief (persoonlijke betekenis)

• Aandoening én/of uiting van een andere klacht 
  
• Signaalfunctie: er is iets mis!

Acute pijn: Duidelijke oorzaak, goede reactie op pijnstillers

Chronische pijn: Onduidelijke oorzaak, langer aanwezig, diverse behandelmethoden (medicijnen, hypnose, zenuwblokkades etc.)

Doorbraakpijn: Plotselinge toename van pijn door medicijnen heen

Pijn: Beïnvloedt door angst voor pijn en dood

Antidepressiva, kalmeringsmiddelen

Pijnmedicatie wordt vaak afgestemd op oorzaak -> ontsteking bijvoorbeeld

Lichaamstemperatuur

aandoeningen zenuwstelsel

Verlammingen:

1. Totaal/ paralyse
2. Gedeeltelijk/ parese
3. Kinderverlamming/ poliomyelitis
4. Spastische verlamming
5. Slappe verlamming

Totaal verlamming/ paralyse: 
Oorzaak: storing prikkelgeleiding

Gevolg: Totale verlamming van 1 of meerdere spiergroepen

Gedeeltelijke verlamming/ parese:

Prikkelgeleiding is niet volledig verstoord.

Gevolg: Nog enige spieractiviteit aanwezig

Kinderverlamming/ poliomyelitis:
Oorzaak: virusinfectie met polio

1-3 op 1000 krijgt blijvende verlamming

voorkomen: Vaccinatie: DKTP

Herstel: niet mogelijk doordat een deel van de zenuwen vernietigd is

spastische verlamming:

Spierspanning permanent verhoogd> spier bevindt zich in kramptoestand

Door verkramping> ledematen in aangepsannen houding (gebogen)

Slappe verlamming:

Spierspanning afwezig> spieren voelen slap

Standafwijking in antagonistvan de aangedane spier> aangedane spier overmatig aangespannen door gebrek aan weerstand

FAST-test

Agnosie/Prosopagnosie

Afasie