V4 2.5 DNa en de celcyclus

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Celcyclus en eiwitsynthese

Thema 2 Cel en leven

§2.5

Hoofdstuk Cellen

Cel is kleinste vorm van leven.

> moet stoffen kunnen opnemen en afgeven

> heeft gespecialiseerde organellen met eigen functie

> vormt eiwitten voor allerlei taken

> deelt zich (voortplanting)

Hoofdstuk Cellen

Cel is kleinste vorm van leven.

> moet stoffen kunnen opnemen en afgeven

> heeft gespecialiseerde organellen met eigen functie

> vormt eiwitten voor allerlei taken

> deelt zich (voortplanting)

DNA vertalen naar RNA

RNA vertalen naar eiwit

Controle op juiste vorm en toevoegen 'adreslabel'

Verpakken in blaasjes voor eindbestemming

Bestemming eiwitten voor exocytose

Oefenen deel 2

Gebruik je kennis om op blz. 65 opdr. 2 en 3 te maken.

Ben je eerder klaar, bekijk dan de animatie op de volgende dia. Daarmee ga je nog iets dieper de stof in.

Celcyclus

Celcyclus

Bestaat uit een aantal stappen:

• G1-fase
• S-fase
• G2-fase

Vormen samen interfase

G1-fase

Cel groeit en er vindt eiwitsynthese plaats.

S-fase

DNA verdubbelt

G2-fase

Cel groeit en aantal organellen neemt toe.

Celcyclus

Bestaat uit een aantal stappen:

• G1-fase
• S-fase
• G2-fase

Vormen samen interfase

• M-fase
  

M-fase

Mitosedeling. DNA is niet actief.

Delen?

Of een cel zich moet gaan delen hangt af van:

- eigen omstandigheden
(bijv: genoeg voedingsstoffen)

- cellen om zich heen

(is het wel nodig?)

Controlepunten

Tijdens de celcyclus zijn er controles om te zien of alle processen goed verlopen:

G1-fase (P53):

- grootte van de cel

- voedingsstoffen

- DNA-schade

Controlepunten

Eind G2-fase:

- DNA verdubbeling correct?

Tijdens M-fase:

- Chromosomen goed verdeeld (spoelfiguur)

Kanker

Kanker is een ziekte waarbij cellen niet meer luisteren naar de programmering:

controles werken niet,

communicatie met omgeving verstoort,

vernietiging (apoptose) werkt niet.

Kanker

Bij kanker deelt een cel met fouten zich ongeremd. Gevolg: tumor.

Bij uizaaiingen (metastaseren) verspreiden kankercellen zich.

Behandeling bestralen en chemotherapie: kapot maken cellen.

Immunotherapie stimuleert eigen afweer.

Toepassen

Nectar blz. 71 en 72

Maak opdr. 4, 6, 7, 8 en 10