6.3 Samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

6.3 Samenleven

Biologisch evenwicht, Samenwerken, Rangorde, Territorium, Symbiose, Mutualisme, Commensalisme, Parasitisme

Geef aan of een factor biotisch of abiotisch is.

Biotisch

Biotisch

Biotisch

Biotisch

Biotisch

Abiotisch

Abiotisch

Abiotisch

Biosfeer

Populatie

Molecuul

Cel

Maak het voedselweb kloppend

6.1.3 Ik kan in een ecosysteem de voedselrelaties aangeven.

Consument

Producent

Reducent

Koolstofkringloop

Koolstof in koolstofdioxide ( in de lucht)

koolstof in glucose

(producenten)

koolstof in plantaardige energierijke stoffen

koolstof in dierlijke energierijke stoffen

(consumenten)

Koofstof in energierijke stoffen

(reducenten)

verbranding

fotosynthese

Verbranding

verbranding

Nodig voor fotosynthese

Ontstaat bij fotosynthese

Fotosynthese

Zuurstof

Koolstofdioxide

Water

Licht

Glucose

Autotroof

Heterotroof 

Herhaling

Maak opdracht 1 t/m 3 van de afsluiting

Klaar? Iets voor jezelf doen of lezen en maken 6.3

Intro : vorige lessen 

6.2 Voedselrelaties: Producent (plant)- Consument (dier) - Afvaleters - Reducent (bacterie-schimmel).

Kringloop van Koolstof/Water - Biologisch afbreekbaar.

6.1  Ecologie: relaties tussen organismen en hun milieu. Verschillende niveaus: aarde -gebied- levensgemeenschap - populatie - individu.

 - (a)Biotische factoren  - Voedselketen - Accumulatie (gif).

6.3 Samenleven

Lesdoelen: 

- Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

- Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting

In een ecosysteem is de populatiegrootte van 'n bepaalde soort wisselend. Bij (on)gunstige omstandigheden groter (kleiner).

Evenwicht

Populatie grootte: aantal organismen zelfde soort in gebied.

Populatiegrootte is afhankelijk van biotische factoren (o.a. hoeveelheid voedsel, vijanden, ziekteverwekker) en abiotische factoren (bodem, licht, wind, temperatuur, neerslag).

De populatiegrootte schommelt om evenwichtswaarde: biologisch evenwicht

Populatiegrootte 

Biologisch evenwicht 

Biologisch evenwicht

biologisch evenwicht: er is evenwicht tussen organismen

De populatiegrootte schommelt om een evenwichtswaarde heen.

Biologisch evenwicht konijnen - vossen

Samenleven

Relaties in en tussen populaties: 

- Concurrentie: 

   competitie partner, plek voedsel 

- Samenwerken/ afspraken maken:

  jagen (leeuwen), verdedigen (vissen) 

  mieren (taakverdeling kolonie).

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht

Relaties binnen populatie

Rangorde

Territorium: Gebied waar één dier leeft, of een groep dieren van dezelfde soort. Andere soortgenoten mogen er niet in. 

Paarvorming: Mannetje en een vrouwtje werken samen om zich voort te planten.

Relaties binnen populatie

- Rangorde

- Territorium

- Paarvorming

Bij sommige soorten vindt elk jaar opnieuw paarvorming plaats maar bij zwanen blijven man en vrouw hun hele leven bij elkaar.

Relaties tussen soorten

Symbiose: langdurige relatie tussen individuen van  

                        verschillende soorten.

Mutualisme: beide individuen voordeel van relatie

Commensalisme: 1 individu voordeel, ander neutraal 

Parasitisme: 1 individu voordeel, ander nadeel.

Het Individu (parasiet) leeft op of in een individu van een ander soort (gastheer).  Parasiet: dier, plant of schimmel.

Relaties tussen soorten

Mutualisme: 

Relatie waarbij beide soorten voordeel hebben ( win win)

Mutualisme

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose (samenlevingsvorm)

+      + 

Korstmos: Schimmel + algen

Kunnen niet zonder elkaar leven

Parasitisme

Parasiet -  Gastheer

Teek

Zombieschimmel

Warkruid (geen bladgroen)

Is dit ook een vorm van symbiose?

Samengevat:

Biologisch Evenwicht

Samenwerken of concurrentie 

Rangorde Territorium Paarvorming

Symbiose, mutualisme, commensalisme, parasitisme 

Aan de slag

Afsluiting opdracht 1 t/m 3 (thema 6!) + opdrachten 6.3

Afsluiting thema 5 opdracht 7+8