Herhalingsles par. 5.1 en 5.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Herhalingsles par. 5.1 en 5.2

Studiewijzer

03/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

07/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

10/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

14/04 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

17/04 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

MEIVAKANTIE

08/05 -

12/05 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

15/05 Herhalingsles

19/05 SO par. 5.1 en 5.2

22/05 Par. 5.3 De Koude Oorlog

26/05 Par. 5.3 De Koude Oorlog

Hemelvaartsdag

02/06 Par. 5.3 De Koude Oorlog

Toetsweek 4

H5 par. 5.1, 5.2, 5.3 en 5.4

05/06 Par. 5.3 De Koude Oorlog

12/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

16/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

19/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

23/06 Herhalingsles

Een wet uitvoeren, hoe gaat dat?

Voorbeeld: Watersnoordramp 1953.

• Drie weken na de ramp: deltacommissie (deskundigen die een plan bedachten).
• Kabinet (ministers en staatssecretarissen) nam deze plannen over.
• Kabinet maakt een wetsvoorstel.
• Tweede kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Eerste kamer keurt wetsvoorstel goed.
• Koningin zet handtekening.
• Deltaplan wordt uitgevoerd.

De regering

De regering bestaat uit de ministers en de koning

Twee taken: het land besturen en wetten maken. 

Maar de macht ligt bij de ministers.

De koning mag alleen advies geven.

Een minister geeft politieke leiding aan zijn ministerie. Denk aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of aan het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zij voeren de wetten uit.

Het kabinet

Het kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen

Het kabinet maakt de meeste wetten.

Ministers zitten in de regering én het kabinet en hebben dus erg veel macht.

Kabinet

Regering

Staatssecretarissen

Ministers

Koning

Onderministers, zij helpen de minister. Een soort van assistentmanager.

Het parlement

Het parlement bestaat uit de Eerste Kamer en Tweede Kamer

Het parlement keurt een wetsvoorstel goed of af.

Ook controleren ze de regering. De macht ligt dus bij het parlement!

Het parlement

Eerste Kamer

75 leden

Tweede Kamer

150 leden

Burgers kiezen om de 4 jaar de 150 leden van de Tweede Kamer. 

Het parlement mag ook wetsvoorstellingen indienen. 

Actief en passief kiesrecht

Actief kiesrecht = 

het recht om te mogen stemmen

Passief kiesrecht = 

het recht om je verkiesbaar te stellen.

Partijen maken een lijst van kandidaten. Als een partij genoeg stemmen krijgt, komen een of meer kandidaten in bijv. de Tweede Kamer. De Kamerleden van een politieke partij vormen samen een fractie. 

De Kamerleden van een politieke partij vormen samen een fractie. 

 

Vorige les...

Coalitie en oppositie

Na verkiezingen worden het kabinet en de regering gevormd. 

Deze leden komen uit samenwerkende fracties (partijen). 

De samenwerkende partijen vormen de coalitie. De coalitie heeft de meerderheid in de Tweede Kamer en steunen de regering. 

De partijen die zich tegen hen verzetten zijn de oppositie (ook oppositiepartij). 

Parlementaire onschendbaarheid

Parlementsleden moeten alles kunnen zeggen. 

Ze kunnen niet voor hun uitspraken in een parlementsvergadering worden vervolgd. 

Lage overheden. Eens per vier jaar verkiezingen. 

• Provincies: zorgen voor agrarische en natuurgebieden, spoorwegen, wegen, industrië, etc. Inwoners van de provincies kiezen de leden van de Provinciale Staten. Die kiezen uit hun midden het provinciebestuur, de Gedeputeerde Staten. De voorzitter daarvan is de commissaris van de koning, die door de regering wordt benoemd.

 

• Waterschappen: zorgen in hun gebied voor de dijken en de waterkwaliteit. De regering benoemt de dijkgraven, de voorzitters van de waterkwaliteit. 

• Gemeente: gaat over zaken die in steden of dorpen spelen. 

De gemeente

Gekozen door de burgers. 

Beslist over het gemeentebeleid en controleert het gemeentebestuur. 

Gemeente

d

Gemeenteraad benoemt de wethouders. 

De regering benoemt de burgermeester (na het advies van de gemeenteraad).

Verenigde Naties

Opgericht in 1945 door 54.

Samenwerken om vrede, vrijheid en welvaart te bereiken. 

Inmiddels zijn er 193 landen lid.

Het belangrijkste onderdeel van de VN is de Veiligheidsraad: 

• Een groep 15 landen die maatregelen kunnen nemen waar alle landen zich aan moeten houden. 
• De 5 grote geallieerde landen uit de WOII hebben de leiding (VS, GB, FR, RS en China). Ze zijn permanent lid en hebben vetorecht (besluisten tegenhouden). 

De invloed van de WOII

Dekolonisatie: kolonies worden zelfstandig van het moederland.

De Europese kolonies wilden na de WOII onafhankelijk zijn:

• In Zuidoost-Azië had Japan het westerse kolonialisme vernietigd. Het nationalisme van inheemse volk bloeide. 
• De Europese landen waren na de oorlog verzwakt.
• De VS en de Sovjet-Unie werden supermachten (zeer machtige staten). Ze waren voor dekolonisatie. 

Nederlandse dekolonisatie

• Nederlands-Indië

Soekarno

• Leider van het nationalistisch partij.
• Riep de onafhankelijk Republiek Indonesië uit. 
• Reactie van Nederland? Accepteerde deze proclamatie niet en stuurde troepen die de Nederlandse macht in delen van Indonesië herstelden. 

Politionele acties 

1945 - 1949

• Diplomatie mislukte. 
• Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. 
• Politionele acties: militaire acties van Nederland om te voorkomen dat Indonesië onafhakelijk werd. 

Het leger rukte snel op, maar de Republiek bleef terugslaan met kleine aanvallen. Nederland antwoordde met terreur: dorpen werden platgebrand, dorpsbewoners en krijgsgevangenen werden als afschrikwekkend voorbeeld doorgeschoten.

Indonesië onafhankelijk

Nederland werd door de VS en VN gedwongen om de Indonesische onafhankelijkheid te accepteren. 

Koningin Juliana ondertekende de soevereiniteitsoverdracht in 1949. 

Soekarno's regering kreeg de hoogste macht over Indonesië. 

De Joden

• Voor het Romeinsetijd woonden de joden in het gebied dat vroeger Palestina wordt genoemd. 
• Ze vluchtten na mislukte opstand tegen de Romeinen. 
• Ze verspreiden zich over de hele wereld en volgden hun eigen tradities en geloof
• Verlangde naar hun oude land "Israël" = ZIONISTEN!

De Palestijnen

• Arabieren
• Islamistisch

De Staat Israël (1948 tot heden)

Verenigde Naties kreeg de macht over het gebied. 

Gebied wordt opgedeeld: een Joodse en een Arabische (Palestijnse) staat.

De Palestijnen willen hun land terug, maar...

• De joden roepen de staat Israël uit!
• Omringende Arabische landen vielen Israël aan, maar werden verslagen.
• Half miljoen Palestijnen vluchtten het land uit of gingen in vluchtelingenkampen wonen.