4.4 Stoffen veranderen door ontleden

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.4 Stoffen veranderen door ontleden

Vorige les

• Reactieschema's (stofnamen)                 reactievergelijking (symbolen)
• Reactievergelijkingen kloppend maken
• Coefficienten en indexen

Molecuulformule

O​2​​

Wat is in deze formule de coëfficiënt

1. 4
2. 2
3. 6
4. 2 en 6

• Er kunnen geen atomen overblijven of verdwijnen bij een chemische reactie want kleinst mogelijke bouwsteen

 

            - Er kunnen geen atomen verdwijnen of uit het niets ontstaan

            - Links en rechts van pijl zijn evenveel atomen per soort

            - moleculen veranderen wel

•  Reactievergelijking = kloppend reactieschema in formuletaal

Wet van atoombehoud

• Er kunnen geen atomen overblijven of verdwijnen bij een chemische reactie want kleinst mogelijke bouwsteen

 

            - Kunnen geen atomen verdwijnen of uit niets ontstaan

            - Links en rechts van pijl zijn evenveel atomen per soort

            - moleculen veranderen wel

•  Reactievergelijking = kloppend reactieschema in formuletaal
  

Wet van lavoisier

• Er kunnen geen atomen overblijven of verdwijnen bij een chemische reactie 

 

            - Kunnen geen atomen verdwijnen of uit niets ontstaan

            - Links en rechts van pijl zijn evenveel atomen per soort

            - moleculen veranderen wel

• Reactievergelijking = kloppend reactieschema in formuletaal
  

Wet van lavoisier

2H​2​​O−>2H​2​​+O​2​​

Reactievergelijking Kloppend maken

stappenplan:

1. omzetten naar molecuulformules  
   
2. fases noteren bij de vergelijking
   
3.  Atomen links en rechts tellen
4.  Coëfficiënten aanpassen
5.  Controleren (aantal atomen links = aantal atomen rechts?)

2. Atomen tellen (links en rechts)

                    CH4 (g)                              C (s) + H2 (g) 

 

C

H

2. Atomen tellen (links en rechts)

                    CH4 (g)                              C (s) + H2 (g) 

 

C

H

1

4

2. Atomen tellen

                    CH4 (g)                              C (s) + H2 (g) 

 

C

H

1

1

4

2

3. Coëfficiënten aanpassen

                    CH4 (g)                              C (s) +  2 H2 (g) 

 

C

H

1

1

4

2

4

Leerdoelen 4.4

1. Je kunt drie typen ontledingsreacties benoemen en aangeven welk soort  energie nodig is voor elk type.
2. Je kunt voorbeelden geven van ontledingsreacties.
3. Je kunt zuivere stoffen ontleden in ontleedbare stoffen en niet-ontleedbare stoffen.
4. Je kunt op basis van een formule van een stof aangeven of deze een ontleedbare stof is of niet.

ontleedbare stoffen en niet-ontleedbare stoffen

Molecuulformules: alleen in paren !

• Cl₂ara F₂ietst N₂ooit I₂n H₂aar O₂nder Br₂oek.
  

Chloor, fluor, Stikstof, Jood, waterstof, Zuurstof en broom.

Molecuulformules: alleen in paren !

mvr Cl.BrINHoF

Chloor, fluor, Stikstof, Jood, waterstof, Zuurstof en broom.

Niet ontleedbaar

Ontleedbaar

Wat is een verbinding?

1. Molecuul dat bestaat uit één atoomsoort
2. Molecuul dat bestaat uit verschillende atoomsoorten

Welk van de onderstaande stof kun je ontleden?

1. Co
2. CO
3. Au
4. I​2​​

Hoeveel verschillende stoffen
staan er op de afbeelding?

Hoeveel verschillende
atoomsoorten staan er
op de afbeelding?

Ontleden

Om een stof te kunnen ontleden heb je energie nodig.

Er zijn drie soorten energie die we gebruiken om stoffen te ontleden.

• Thermolyse: ontleden dmv warmte.

• Elektrolyse: ontleden dmv elektrische stroom

• Fotolyse: ontleden dmv licht

Thermolyse: Ontleden door warmte

• Bij thermolysereacties ontstaan vaak gassen die je kunt ruiken. Je ruikt dan een schroeilucht of een brandlucht. Dat gebeurt bij het verhitten van suiker uiteindelijk ook.

Thermolyse: Ontleden door warmte

• Bij thermolysereacties ontstaan vaak gassen die je kunt ruiken. Je ruikt dan een schroeilucht of een brandlucht. Dat gebeurt bij het verhitten van suiker uiteindelijk ook.

Het bijbehorende reactieschema is:

Fotolyse: Ontleden door licht

• Zilverchloride kun je ontleden door licht. Als er licht op valt, dan ontleed zilverchloride in zilver en chloor.

Het bijbehorende reactievergelijking is:

Fotolyse: Ontleden door licht

• Zilverchloride kun je ontleden door licht. Als er licht op valt, dan ontleed zilverchloride in zilver en chloor.

Het bijbehorende reactievergelijking is:

• Een voorbeeld van deze reactie 

vindt plaats bij zwart-wit fotografie.

Fotolyse van zilverchloride

• Voor: witte vaste stof
• Na: met licht is het donkerder geworden.
• Reactieschema:  zilverchloride                      zilver + chloorgas

Ontleden door elektrische stroom

• Water kun je ontleden door er elektrische stroom doorheen te leiden. Je maakt daarbij gebruik van het Toestel van Hoffmann.

Ontleden door elektrische stroom

• Water kun je ontleden door er elektrische stroom doorheen te leiden. Je maakt daarbij gebruik van het Toestel van Hoffmann
• De bijbehorende reactievergelijking is:

• waterstof en zuurstof zijn niet ontleedbare                      stoffen, ze bestaan uit 1 atoomsoort / element.

 Sleep de juiste omschrijving naar het juiste begrip

Elektrolyse

Fotolyse

Thermolyse

Ontleden door licht

Ontleden door warmte

Ontleden door elektrische stroom

Houtskool wordt gemaakt door hout te verhitten zonder toevoeging van zuurstof.
Dit is een voorbeeld van:

1. verbranding
2. thermolyse
3. elektrolyse
4. faseverandering

Samenvatting

• Thermolyse: ontleden dmv warmte.

• Elektrolyse: ontleden dmv elektrische stroom.

• Fotolyse: ontleden dmv licht.

00:00

Een ontleding door licht noem je:

1. een fotolyse.
2. een verbranding.
3. elektrolyse.
4. thermolyse.

00:00

Wat is de naam van het atoomsoort S

1. Zwavel
2. Sulfaat
3. Silicium
4. Stikstof

00:00

Geef de formules van de volgende stoffen:

1. glucose
   
2. alcohol
   

Geef de namen van de stoffen met formule:

1. Na2CO3
   
2.   CH4
   

00:00

Geef de namen van de volgende atoomsoorten: 

1.  K
   
2.  N
   
3.  Ne
   
4.  Ni
   
5.  Si
   
6.   Br
   

00:00

Geef de symbolen van

1.  natrium
   
2.   helium
   
3.   calcium
   
4.   magnesium
   
5.  fluor
   
6.   jood

 

schrijf ze op in je schrift

00:00

Wat is het symbool van tin.

1. SN
2. S
3. T
4. Sn

00:00

Een ontleding door warmte-energie noem je:

1. een fotolyse.
2. een verbranding.
3. elektrolyse.
4. thermolyse.

00:00

Welke twee opmerkingen zijn juist?

1. Bij een fotolyse wordt zuurstof verbruikt.
2. Bij een thermolyse wordt zuurstof verbruikt.
3. Bij een verbrandingsreactie wordt zuurstof verbruikt.
4. Om een elektrolyse op gang te houden, is energie nodig.

00:00

Wat is een ontledingsreactie?

1. een reactie met zuurstof
2. een reactie waarbij twee stoffen met elkaar reageren tot één nieuwe stof
3. een reactie waarbij uit één stof meerdere nieuwe stoffen ontstaan
4. een reactie waarbij zuurstof ontstaat

00:00

H2O2 is de formule van de stof

1. alcohol.
2. glucose.
3. soda.
4. waterstofperoxide.

00:00

Sommige stoffen zijn ontleedbaar.
Welk van de volgende stoffen is een ontleedbare stof?

1. He(g)
2. Hg(l)
3. Pb(s)
4. NO2(g)

Hier staan enkele reactievergelijkingen:

1.   CH4(g)+ 2 O2(g) → CO2(g) + 2 H2O(l)
   
2.   2 CuO(s) → 2 Cu(s) + O2(g)
   
3.   H2S(g) + 2 O2(g) → SO2(g) + 2 H2O(l)
   
4.   2 HCl(g) → H2(g) + Cl2(g)
   

Welke reacties zijn ontledingsreacties? Leg je antwoord uit.

 Welke reacties zijn verbrandingsreacties? Leg je antwoord uit.

00:00

Bij het ontleden van één molecuul van de onbekende stof X ontstaan er twee fosforatomen (P) en twee zuurstofmoleculen (O2).
Wat is de formule van de stof X?

00:00

Hier staan enkele reactievergelijkingen die nog niet kloppend zijn gemaakt. De formules zijn allemaal correct.

 Maak de vergelijkingen kloppend. De fasen hoef je niet te noteren.

 a … Ca + … O2 → … CaO

 b … AgBr → … Ag + … Br2

 c …C2H4 + … O2 → … CO2 + … H2O

 d … NaClO3 → … NaCl + … O2