5.4 De evolutietheorie 2HV

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

5.4 De evolutietheorie

• Jas uit
• Spullen op tafel

       Leerwerkboek, schrift

• Tas van tafel
• Lees blz. 127 t/m 134

Kennen/Kunnen

• Begrijpen: Ik kan uitleggen wat evolutie is als proces van verandering in soorten over tijd.
• Begrijpen: Ik kan de drie hoofdmechanismen van evolutie uitleggen - variatie, natuurlijke selectie en soortvorming - met passende voorbeelden.
• Toepassen: Ik kan bewijzen voor de evolutietheorie gebruiken, zoals fossielen of observaties, om het proces te onderbouwen.

Huiswerk 5.4

Maken Opdr. 1 t/m 7, (4)

OF uitdaging

Maken opdr. 5 t/m 9

Geheime leerling

Deze les heb ik willekeurig een geheime leerling gekozen.

Ik let extra op deze leerling en kijk naar:

• Inzet tijdens de les
• Werkhouding tijdens de les

Aan het eind zal ik de geheime leerling onthullen, als ik deze leerling positieve feedback kan geven, dan verdient deze leerling ook 1/3 +0,5 OF +1 cm² spiekbriefje.

Huiswerkrad

Ga vast naar Lessonup.app en gebruik deze code

Beloning

Straf

Beloningen

+1 cm2 spiekbriefje = Je mag een spiekbriefje maken voor een toets. Deze begint 1 bij 1 cm groot, per keer dat je dit verdient wordt dat 1 cm meer, tot een max van 4 bij 4 cm groot.

1/3 +0.5 = Als je deze 3 keer verdiend mag je 0,5 optellen bij een biologiecijfer naar keuze.

Snitch = Je mag een klasgenoot kiezen die ook wordt gecontroleerd. Je krijgt zelf 2 V's (3 V's levert een 1/3 +0,5 op)

Helaas = Je krijgt maar 1 V.

Straffen

45 min bijwerken= Na school kom je huiswerk maken, dit duurt 45 min of totdat je opgegeven taak af is.

Kleurplaat = Je kiest een kleurplaat, deze kleur je in en je maakt de opdracht die erbij hoort. De eerstvolgende les moet je deze inleveren. niet gedaan is 2 kruisjes.

2/1 kruisjes = Een kruisjes is een X, als je hier 3 van hebt, krijg je automatisch de 45 min bijwerken

Snitch = Je mag een klasgenoot kiezen die ook wordt gecontroleerd.

Niks! = Je krijgt geen straf

Senna heeft haar haren blond geverfd.
Lange tijd daarna komt haar oorspronkelijke haarkleur weer terug.

Wat is hier gebeurd?

1. Het genotype is veranderd, daarna heeft het fenotype het genotype weer terug verandert
2. Het fenotype is veranderd, daarna heeft het fenotype het genotype weer terug verandert
3. Het fenotype is veranderd, daarna heeft het genotype het fenotype weer terug verandert
4. Het genotype is veranderd, daarna heeft het fenotype het fenotype weer terug verandert

In welke cellen kom je genen tegen voor lichaamslengte?

Kies het meest juiste antwoord

1. beencellen
2. been- en botcellen
3. been- , bot- en hersencellen
4. been- , bot-, hersen- en oogcellen

Hiernaast zie je een oogcel met chromosomen van een onbekend organisme.
Hoe zien de chromosomen eruit in een darmcel van dit organisme?

1. 
2. 
3. 
4. 

Hiernaast zie je een oogcel met chromosomen van een onbekend organisme.

Hoe zien de chromosomen eruit in een zaadcel van dit organisme?

1. 
2. 
3. 
4. 

Van veel genen bestaan veel verschillende allelen.
Als je bij een bepaald persoon de verschillende allelen van 1 genenpaar zou kunnen bekijken.
Hoeveel verschillende allelen kun je dan maximaal tegenkomen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is geen mutagene invloed?

1. Zonlicht
2. Röntgenstraling
3. Rook
4. Vies water

Twee ouders zijn beide homozygoot voor blond haar.

Wat is de kans dat hun kind ook homozygoot voor blond haar wordt?

1. 0%
2. 25%
3. 75%
4. 100%

De evolutietheorie ..

Is onzin

Ik weet niet zo goed wat het inhoudt, dus geen mening

Ik ben er niet helemaal van overtuigd, maar vindt het geen onzin

Ik weet zeker dat deze klopt

andere gedachte

Evolutie heeft te maken met ...

De evolutietheorie gaat over ..

• Het ontstaan van nieuwe soorten (alle organismen)
• De manier waarop deze soorten ontstaan
• Bepalen welke soorten aan elkaar verwant zijn 

De evolutietheorie gaat NIET over

• Hoe leven is ontstaan/ontstaat
• Hoe het heelal/zonnestelsel/aarde/etc is ontstaan
• Waarom (een) God niet zou kunnen bestaan

3 Hoofdmechanismen

Evolutie is samen te vatten in 3 hoofdmechanismen:

1. Variatie genotypen
2. Natuurlijke selectie
3. Ontstaan nieuwe soorten

Variatie in genotype

• Geslachtelijke voortplanting en mutaties > nieuwe genotypen
• Nieuwe genotypen > nieuwe fenotypen
• Veel verandering genotype >    DNA wordt 'te' anders > ontstaan nieuwe organismen

Geslachtelijke voortplanting = voortplanting waarbij twee geslachtscellen van 2 organismen samensmelten tot een nieuw organisme.

Door meiose onstaan veel verschillende geslachtscellen in 1 organisme. Deze worden dan door toeval gecombineerd met die van een ander organisme. 

Hierdoor onstaan voortdurend organismen met ander DNA (= nieuwe genotypen)

Door verschil in genotypen ontstaan ook organismen met nieuwe/andere fenotypen. Hierdoor zijn ook organismen binnen dezelfde soort allemaal een beetje anders

Als genotypen/DNA te veel verandert kan het op den duur te anders worden waardoor het organisme een andere soort wordt.

Let op! dit duurt meestal wel ontzettend lang (duizenden jaren) voordat deze verschillen zo groot worden

Deze darwinvinken waren ooit allemaal dezelfde soort 

Door variatie in genotypen is de vorm van hun snavel langzaam veranderd.

Hierdoor zijn er tegenwoordig verschillende soorten vinken ontstaan uit wat eerst maar 1 soort vink was

Natuurlijke selectie

• Soorten die het best zijn

        aangepast overleven en 

        planten zich voort

• 'Beste' genen blijven bestaan
• 'Slechte' genen verdwijnen

Wat het beste is is erg afhankelijk van de omgeving!

• Een dikke vacht is handig in een koude omgeving, maar niet in een warme omgeving
• Puntige tanden zijn alleen handig als je vlees eet
• Een groot en sterk lijf is alleen handig als je ook voldoende eten kunt vinden

!

Hoe bepalen we of 2 organismen tot dezelfde soort behoren?

ontstaan nieuwe soort 

meer voorbeelden

Ontstaan nieuwe soorten

• Nieuwe soorten ontstaan door lange periode van evolutie bij bepaalde soort
• Veel kleine veranderingen samen veroorzaken uiteindelijk

       grote veranderingen.

• Dit proces duurt lang! (duizenden tot miljoenen jaren)

Bij dit plaatje denk ik .........

De evolutietheorie ..

Nog steeds onzin

Ik begrijp het beter, maar vind het nog niet echt aannemelijk

Ik ben er niet helemaal van overtuigd, maar het klinkt logisch

Ik weet zeker dat deze klopt

Ga aan de slag met: T5 B4

• Blz. 127 t/m 134
  
• Maken Opdr. 1 t/m 7, (4)

OF uitdaging

• Maken opdr.  5 t/m 9

Klaar met het bovenstaande?

• Verder werken/lezen
• Samenvatten
• Ander huiswerk
• Boek lezen

Zs = Werken in stilte

• Geen vinger opsteken
• Aan het werk
• Stil en stoor niemand
• Blijf op je plek

Ga aan de slag met: T5 B4

• Blz. 127 t/m 134
• Maken Opdr. 1 t/m 7, (4)

OF uitdaging

• Maken opdr. 5 t/m 9

Klaar met het bovenstaande?

• Verder werken/lezen
• Samenvatten
• Ander huiswerk
• Boek lezen

Zf = Werken met fluisteren

• Geen vinger opsteken
• De docent komt langs
• Aan het werk
• Fluister alleen met de persoon naast je
• Blijf op je plek

Mensen vinden evolutie soms moeilijk te 'geloven',
omdat ze het niet 'zien' gebeuren.

Wat maakt evolutie zo slecht 'zichtbaar' voor de meeste mensen?

Geheime leerling

De geheime leerling was .......

Ik lette extra op deze leerling en keek naar:

• Inzet tijdens de les
  
• Werkhouding tijdens de les

Als ik je positieve feedback kan geven, 

dan verdien je ook 1/3 +0,5 OF +1 cm² spiekbriefje.

Opruimdienst

Elke les 3 andere leerlingen

• Tafels: recht en leeg
• Stoelen: aangeschoven OF eind dag: op de tafels
• Vloer: geen afval