Par. 5.3 De Koude Oorlog Deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Wat weet je al over de Koude Oorlog?

Leerdoelen opschrijven

6. Wat was de Cubacrisis en hoe werd deze opgelost?

7. Waarom werd het Berlijnse muur gebouwd en hoe zorgde dit voor spanningen?
8. Hoe kwam de Koude Oorlog tot een eind en welke directe gevolgen had dat?

Klaar? Leer de begrippen uit je hoofd, blz. 84-85.

Vorige les:

1. Hoe en waardoor is de tegenstelling tussen Oost en West ontstaan?
2. Wat zijn de kenmerken van de Koude Oorlog?

3. Wat was de containment politiek?
4. Wat was de Marshallhulp?
5. Wat is de NAVO en wat was het Warschaupact?

Studiewijzer

03/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

07/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

10/04 Par. 5.1 Besluiten en besturen in Nederland

14/04 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

17/04 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

MEIVAKANTIE

08/05 -

12/05 Par. 5.2 Einde van de wereldrijken

15/05 Herhalingsles

19/05 SO par. 5.1 en 5.2

22/05 Par. 5.3 De Koude Oorlog

26/05 Par. 5.3 De Koude Oorlog

Hemelvaartsdag

02/06 Par. 5.3 De Koude Oorlog

Toetsweek 4

H5 par. 5.1, 5.2, 5.3 en 5.4

05/06 Par. 5.3 De Koude Oorlog

12/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

16/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

19/06 Par. 5.4 Samenwerking en democratie

23/06 Herhalingsles

Vandaag

1. Uitleg par. 5.3

2. Leerdoelen beantwoorden en bespreken

3. Filmpje kijken

4. Afsluiten

Wanneer was de Tweede Wereldoorlog afgelopen en wie was de verliezer?

Conferentie van Jalta

februari 1945

Duitsland na de Tweede Wereldoorlog

• Geallieerden: landen die tegen Duitsland vochten in de 2e wereldoorlog. (Frankrijk, Sovjet-Unie, Engeland, VS)
• Na de Tweede Wereldoorlog verdelen ze Duitsland.
• Snel na de oorlog worden de bondgenoten vijanden. 
• De wereld wordt verdeeld in twee vijandige groepen = blokvorming

Oost vs West

Oost: communistische landen onder leiding van de Sovjet-Unie.

Oostblok

West: democratische westerse landen onder leiding van de VS.

Westblok

Oorzaken Koude Oorlog

Verschillende ideologieën (geheel van ideeën over de samenleving) 

• VS: voor democratie en kapitalisme.
• Sovjet-Unie: voor communisme en dictatuur.

 

Beiden willen hun ideeën over de wereld verspreiden. 

Ga naar https://maken.wikiwijs.nl/59214/Klas_2__Koude_Oorlog#!page-3137337

1. Bekijk de video. 

2. Lees de tekst. 

3. Maak de opdrachten 1a en 1b

4. Bespreken

Kenmerken van de Koude Oorlog (1)

• Koude/kille relatie tussen beide landen

• Geen echte oorlog tussen beide landen

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten (bijv. oorlogen in Vietnam en Cuba)

• Grote spanningen en angst in de wereld

Sovjet-Unie (SU)

Verenigde Staten (VS)

• Kapitalisme
  
• Westblok
• Vrijemarkteconomie: economie om winst te maken. De overheid bemoeid zich niet met de economie. 
• Grote verschillen tussen rijk/arm
• Democratie
• Marshallplan 

• Communisme
• Oostblok
• Planeconomie:  economie wordt door de Staat geregeld
  
• Iedereen is even rijk/arm
• Dictatuur/eenpartijstaat: geen verkiezingen
• IJzeren Gordijn
  

Kenmerken van de Koude Oorlog (2)

• Beide landen hebben veel kernwapens
  

• Er ontstaat een wapenwedloop

• Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem

• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

Afsluiten: leerdoel antwoorden

1. Hoe en waardoor is de tegenstelling tussen Oost en West ontstaan?

• Na de WOII ontstond er twee groepen vijandige blokken: een kapitalistisch blok onder leiding van de VS en een communistisch blok onder leiding van de Sovjet-Unie. 

2. Wat zijn de kenmerken van de Koude Oorlog?

• Koude/kille relatie tussen beide landen, wel oorlog van hun bondgenoten. Grote spanningen en angst in de wereld door kernwapens. Er ontstaat een wapenwedloop. Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem en willen het in de wereld verspreiden.

SO bespreken

Vorige les...

• Na de WOII ontstond er twee groepen vijandige blokken: Westblok (kapitalisme en democratie) blok onder leiding van de VS en het Oostblok (communisme en dictatuur) onder leiding van de Sovjet-Unie.
• Beide blokken geloven in hun eigen (economische) systeem en willen het in de wereld verspreiden.
  
• De Koude Oorlog was een koude/kille relatie tussen beide landen. 
• Grote spanningen en angst in de wereld door kernwapens. 
• Er ontstaat een wapenwedloop. 

Containment politiek (1947)

Er was veel armoede na de WOII. Sommige Europeanen dachten de het communisme dit probleem zou oplossen. 

VS gaat het communisme indammen/zorgen dat het niet uitbreidt = CONTAINMENTPOLITIEK

• Economisch 
• Militair

Marshallhulp

• Hulp van de VS aan West-Europa na de WOII, bedoeld voor de wederopbouw.

• Op een sterk en rijk West-Europa zou de SU geen invloed krijgen (de welvaart toe en de communistische partijen kregen minder aanhang).

Marshallhulp in dollars

Spotprent over Marshallhulp

De NAVO

• Opgericht in april 1949

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)

• Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme

• De NAVO bestaat nog steeds
  

Finland officieel toegestreden tot de NAVO. 

De Sovjet-Unie reageerde door in 1955 het Warschaupact op te richten

Militair bondgenootschap van SU en oostbloklanden.

Het Warschaupact bestaat niet meer.

1949

• Sovjet atoombommen. 
• De communisten grepen de macht in China.

De communistische Oost-Europa wilden niet dat hun burgers contact hadden met het Westen. Er kwam een zwaar bewaakte grens, met prikkeldraad, mijnenvelden en wachttorens: het IJzeren Gordijn. 

Opdrachten maken en bespreken

Par. 5.3 blz. 92, opdrachten 1 en 2

Zelfstandig en in stilte

Max. 15 minuten, daarna bespreken

Eerder klaar? Maak het huiswerk: opdracht 3 + antwoord de leerdoelen

Leerdoelen bespreken

3. Wat was de containment politiek?
4. Wat was de Marshallhulp?
5. Wat is de NAVO en wat was het Warschaupact?

Dictatuur

Democratie

Communisme

Kapitalisme

Sovjet Unie

VS

Planeconomie

Vrije markteconomie

Westblok

Oostblok

Welke zin gaat over de Koude Oorlog?

1. De Koude Oorlog duurde 3 jaar
2. In de Koude Oorlog was het gemiddelde weer 5 graden
3. De Koude Oorlog begon na WO 2
4. De Koude Oorlog vond plaats voor WO 2

Wat betekent de Koude Oorlog?

1. Een oorlog gevoerd in een koude periode
2. Een oorlog waarin veel actie ondernomen wordt
3. Een oorlog waarin vooral gedreigd wordt

Afsluiten: leerdoel antwoorden

2. Wat zijn de kenmerken van de Koude Oorlog?

• Koude/kille relatie tussen beide landen, wel oorlog van hun bondgenoten. Grote spanningen en angst in de wereld door kernwapens. Er ontstaat een wapenwedloop. Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem en willen het in de wereld verspreiden.

3. Wat was de containment politiek? 

• Indamming politiek,, om te voorkomen dat Europese landen werden communistisch, gaven  de VS miljarden dollars aan Europa via de Marshallhulp, voor hun economische ontwikkeling. 

4. Wat is de NAVO en wat was het Warschaupact?

• De NAVO is een militaire bondgenootschap tussen 31 landen landen in Noord-Amerika en Europa.

Vorige les...

2. Wat zijn de kenmerken van de Koude Oorlog?

• Koude/kille relatie tussen beide landen, wel oorlog van hun bondgenoten. Grote spanningen en angst in de wereld door kernwapens. Er ontstaat een wapenwedloop. Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem en willen het in de wereld verspreiden.

3. Wat was de containment politiek? 

• Indamming politiek,, om te voorkomen dat Europese landen werden communistisch, gaven  de VS miljarden dollars aan Europa via de Marshallhulp, voor hun economische ontwikkeling. 

4. Wat is de NAVO en wat was het Warschaupact?

• De NAVO is een militaire bondgenootschap tussen 31 landen landen in Noord-Amerika en Europa.

Cubacrisis

16-28 oktober 1962

Grote onrust bij de Verenigde Staten

Cuba crisis, aan de rand van een Derde Wereldoorlog!

• Cuba was bondgenoot van de Sovjet-Unie.
• De Sovjets bouwden raketinstallaties op Cuba.
• 2 leiders: Kennedy (VS) en Chroesjtsjov (SU)

• Afspraken: de SU stopten met de bouw van de raketinstallaties in ruil voor het beloften dat de VS Cuba nooit zou aanvallen + Kennedy haalde raketten weg uit NAVO land Turkije.

Gevolgen van de Cubacrisis

Iedereen beseft dat de wereld heel dicht bij een nieuwe wereldoorlog had gezeten

• Betere communicatie tussen de VS en de SU: directe telefoonverbinding (Hotline)

• Chroesjtsjov zal, mede door zijn optreden, in 1964 als leider van de SU worden afgezet.

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten.
• BRD vs DDR

• Reizen tussen bezettingszones kan niet: het IJzeren Gordijn.

• Vergeet dit ook niet: Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Berlijn is, net als Duitsland, verdeeld in 4 bezettingszones. Omdat Berlijn in de Sovjet-zone ligt, liggen de Berlijn-bezettingszones van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten dus ook in de Sovjet-zone.

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van de DDR willen meer vrijheid en openzetten van de grens, maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn

Het einde van de Koude Oorlog

Michail Gorbatsjov, leider van de Sovjet-Unie in 1985:

• Hervormingen (perestrojka)
  
• Meer vrijheid (glasnost)
  

Elke avond zijn er demonstraties

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

• De Duitsers kwamen in 1989 in opstand.
• Val van het Berlijnse muur!

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Het einde van de SU

• In 1989 braken in Oost-Europese landen massale protesten uit tegen de communistische machthebbers. 

• Het ene na het andere landen stonden de communisten hun macht af. 

• De SU viel in 1991 uiteen in 15 onafhankelijke staten zonder communisme. 

Leerdoelen beantwoorden en bespreken

6. Wat was de Cubacrisis en hoe werd deze opgelost?
7. Waarom werd het Berlijnse muur gebouwd en hoe zorgde dit voor spanningen?
8. Hoe kwam de Koude Oorlog tot een eind en welke directe gevolgen had dat?