Paragraaf 8.5 - Rond je cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom

planning

5 juni (vandaag): herhaling bloedsomloop + uitleg paragraaf 8.5

19 juni: lezen + vervolg paragraaf 8.5 + herhalen hoofdstuk (oefentoets staat in Lesson Up)

27 juni: vragenmoment 13:00-13:30 in C2.10

Herhalingsopdracht 

In je beenspier vindt verbranding plaats. Het koolstofdioxide wat daarbij ontstaat wordt via het bloed afgegeven aan de longen. 

Langs welke weg zijn de koolstofdioxide moleculen door de bloedsomloop gegaan? Noteer de bloedvaten en de onderdelen van het hart in de juiste volgorde.

Start= beenspier.           Eind= long

Huiswerk voor 5 juni

Maak van 8.3 opdrachten 3,5,8,11 en 13 + nakijken

Zijn er vragen over deze opdrachten?

Leerdoelen  8.5 

1. Je weet hoe het zuurstoftransport van je bloed naar je cellen verloopt

2. Je weet dat weefselvloeistof, bloedplasma en lymfe dezelfde vloeistof is, maar zich op een andere plek bevindt.

3. Je weet hoe weefselvloeistof of lymfe weer een onderdeel van het bloed wordt.

4. Je weet hoe het bloedplasma je haarvaten uit en instroomt. Je weet ook welke processen hierbij horen.

5. Je kunt de functie van lymfeklieren uitleggen en weet waar deze zich bevinden

§8.5 - Rond je cellen

1. Je weet hoe het zuurstoftransport van je bloed naar je cellen verloopt

blz 121

Wat gebeurt hier?

1. rode bloedcellen vervoeren zuurstof. In haarvaten orgaan: zuurstof en glucose komen in bloedplasma

2. Het bloedplasma lekt door kleine gaatjes haarvatwand naar buiten = weefselvloeistof 

blz 122

 Je weet dat weefselvloeistof, bloedplasma en lymfe dezelfde vloeistof is, maar zich op een andere plek bevindt.

3. Je weet hoe weefselvloeistof of lymfe weer een onderdeel van het bloed wordt.

blz 123

Weefselvloeistof

Vloeistof tussen de cellen van een weefsel, onstaat o.a. doordat bloedplasma in het weefsel vloeit.

Het bevat veel verschillende stoffen zoals:

Zuurstof, Koolstofdioxide, Voedingsstoffen en afvalstoffen

bloedplasma

Vloeibaar onderdeel van het bloed.

Bevat veel verschillende stoffen.

Zuurstof en voedingsstoffen worden afgegeven aan het omliggende weefsel.

Koolstofdioxide en afvalstoffen worden opgenomen uit het omliggende weefsel

Lymfe

Weefselvloeistof die is opgenomen in een lymfevat heet lymfe.

Het bevat vergelijkbare stoffen als die in weefselvloeistof, maar meestal veel minder zuurstof en voedingsstoffen.

Cel

In een orgaan/weefsel kom je veel cellen tegen.

Cellen hebben Zuurstof en Voedingsstoffen nodig, dat halen ze uit de weefselvloeistof.

Cellen geven Koolstofdioxide en Afvalstoffen af aan de weefselvloeistof

Haarvat

Het kleinste bloedvat, de wand is 1 cellaag dik.

Tussen de cellen van de wand zitten kleine openingen waardoor bloedplasma uit het haarvat kan stromen, eenmaal in het weefsel noemen we het bloedplasma > weefselvloeistof 

Hoe wordt het weefselvloeistof weer terug gezogen naar het bloedvat?

• Begin: bloeddruk > zuigkracht eiwitten = bloedplasma uit haarvaten

• Eind: bloeddruk < zuigkracht eiwitten = bloedplasma terug gezogen

Aan de slag

1. Maak van 8.5 opdrachten 1 t/m 13 en kijk dit na

2. Bekijk het filmpje in de Lesson Up van paragraaf 8.5

Als je zin hebt: . Maak deze opdracht. Ga naar: https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Weefselvocht/weefselvocht.htm

blz 126

Lymfevaten stelsel

Lymfevaten en lymfeknopen/klieren

Lymfe komt bij het sleutelbeen weer in het bloed

Lymfe en lymfevaten

• afweersysteem
• weefselvocht met witte bloedcellen
• lymfeklieren filteren lymfevloeistof
• lymfe helpt met afvoeren vocht terug naar het bloed

lymfe

• Weefselvloeistof die niet teruggaat in de haarvaten wordt afgevoerd door het lymfestelsel ->lymfe.
• In de lymfeknopen wordt de lymfe gezuiverd van ziektekiemen.
• De lymfeknopen maken witte bloedcellen.
• De lymfevaten komen samen in enkele grote aders, vlakbij het hart.

Lymfevat in detail: 

Lymfevat

Gaat van het weefsel naar de holle ader

• lijkt op een ader: 
  
• heeft kleppen, 
  
• dunne wand, 
  
• geen druk
  

Anders dan bij een ader:

• geen bloed
  
• Open begin 
  

Lymfe

LET OP:

•  Bloedplasma  dat uit het bloedvat naar het weefsel gaat heet weefselvocht
• Weefselvocht dat het lymfevat in gaat, heet lymfe
• Het verschil:

Bloedplasma bevat veel voedingsstoffen en zuurstof, weinig afvalstoffen

Lymfe bevat weinig voedingsstoffen en zuurstof, 

veel afvalstoffen

Leg uit waarom je lymfeklieren in je hals opzetten als je snip verkouden bent.

Klaar is bezig met huiswerk

Waarom is het belangrijk dat er voldoende voedingsstoffen bij de cellen komen?
Leg je antwoord uit.

Wat komt wel in je bloed voor maar niet in weefselvloeistof?

1. rode bloedcellen
2. witte bloedcellen
3. glucose
4. koolstofdioxide

De druk in de lymfevaten is laag. Waardoor stroomt het lymfe toch maar 1 kant op?

Wat doet je lymfevatenstelsel nog meer?

Lymfevatenstelsel: lymfevaten + lymfeknopen (ook wel lymfeklieren genoemd).

Controleert de lymfe op ziekteverwekkers en ongewenste stoffen.

Lymfeklier:

• Aantal lymfevaten komen bij elkaar
• Veel WBC
• Bestrijden ziekteverwekkers = opzwellen

Via welk bloedvat komt lymfe weer in het bloed terecht?

1. Longslagader
2. Longader
3. Aorta
4. Bovenste en onderste holle ader

Welke lymfeknopen/lymfeklieren in je eigen lichaam ken je?

Huiswerk

Werk lesson up 8.5 door + beantwoord alle vragen.

 8.5 maak opdrachten 1 t/m 14 + nakijken + laten zien in lessonup