1HV 5.8 Grammatica woordsoorten: av +vrv, analyse en differentiatie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Raadgedicht

Welk woord past bij 'piep'?

Raadgedicht

antwoord:

'nacht'

Wat leer je? 

- informatieve spreekbeurten

- Een lemma voor Wikipedia schrijven

- 30 Seconds 4.5 en 5.5 Woorden

- aanwijzend en vragend voornaamwoord

Fictielezen

Informatieve spreekbeurten

Het woordenboek

• Woorden staan op alfabetische volgorde.
•  Betekenis/uitleg van een woord (lemma)
• Extra informatie over het woord (woordsoort, lidwoord, het meervoud en de uitspraak). 
• Afleidingen (woordjes) van woorden en vervoegingen  van werkwoorden (gelopen) staan niet in het woordenboek. 
• Zoek op het oorspronkelijke woord/trefwoord.
  
• Digitaal (computer) of analoog (papier).

Wat is een lemma?

Een lemma is een woord aan het begin van een artikel in een woordenboek of encyclopedie. Meestal zijn de lemma’s in een naslagwerk alfabetisch geordend.

In plaats van lemma kun je ook de termen titelwoord of trefwoord tegenkomen.

(blz. 113, paragraaf 5.5 Woorden)

een lemmavoorbeeld

- omschrijving

- uitleg 

- voorbeeld

- uitdrukking

Het voorwerpdier: Kies een alledaags voorwerp en kies een dier.

Schrijf een lemma voor Wikipedia over jouw voorwerpdier. Je beschrijft de eigenschappen van het voorwerp dat je koos, door het voorwerp voor te stellen als een dier. 

1. Bedenk een pakkende soortnaam en een Latijnse naam.

2. In welke omgeving komt het voor en wat zijn de eigenschappen van jouw voorwerpdier?

3. Gebruik 200 woorden en minimaal drie alinea's. Controleer als laatste op spelling en zinsbouw.

- 30 seconds - 

Benoem de zinsdelen volgens de vaste volgorde. 

1. Begin juni / is / het / in Nederland / vaak / droog weer. 
2. Begin juni  / is /   het / in Nederland / vaak / droog weer.
3.     bwb      pv+wg     o               bwb             bwb             lv

§5.8 Grammatica woordsoorten 

• Lidwoord (lw)
• Zelfstandig naamwoord (zn)
• Bijvoeglijk naamwoord (bn)
• Werkwoord (ww): zww, kww en hww
• Voorzetsel (vz)
• Persoonlijk voornaamwoord (psv)
  
• Bezittelijk voornaamwoord (bzv)
• voegwoord (vw)

Een 

samenvatting

 staat op

bladzijde 150.

Véél soorten voornaamwoorden

1. persoonlijk voornaamwoord (psv)

2. bezittelijk voornaamwoord (bzv)

3. aanwijzend voornaamwoord (av)

4. vragend voornaamwoord (vrv)

.... en er zijn er nog meer ;) 

Naar welke film wil je gaan? Morgen gaan we naar die film.

 het aanwijzend voornaamwoord (av), blz. 129

Het aanwijzend voornaamwoord (av) wijst iets of iemand aan. 

Bijvoeglijk

'Deze patas zijn cool.'

'Mooie sneakers, die wil ik ook!'

Bijvoeglijk of zelfstandig gebruikt?

Lees in duo's elkaar om en om de zin voor. 

Reageer met een aanwijzend voornaamwoord. 

1. Heb je het laatste nummer van Prins S. en de geit al gehoord?

2. Mooie schoenen heb je!

3. Wat is je haar lang/kort, zeg.

4. Had je een goed cijfer voor de laatste toets geschiedenis?

5. Vind je .... ook zo leuk?

6. Zullen we straks iets lekkers halen in de Evergreen?

vragend voornaamwoorden (vrv)

Het vragend voornaamwoord (vrv), blz. 130

Wat zijn geen
aanwijzende voornaamwoorden?

1. die, dat, deze, die
2. diegene, degene, datgene
3. zulk, zulke, zo'n
4. wie, wat, welke, waar

Wat zijn geen
aanwijzende voornaamwoorden?

1. die, dat, deze, die
2. diegene, degene, datgene
3. zulk, zulke, zo'n
4. wie, wat, welke, waar

Vier vragend voornaamwoorden (vrv): 

wie, wat, welke, wat voor (een) ?

• Er zijn slechts 4 vrv! De rest zijn bijwoorden.
• Het vragend voornaamwoord vraagt naar personen of dingen.
• Kan zowel zelfstandig als bijvoeglijk gebruikt worden.
• Staat vaak vooraan in de zin, maar ook aan het begin van een bijzin.
• Het vrv verwijst altijd naar iets of iemand.

Geen vrv?!

'Wie en wat' zijn geen vragend voornaamwoorden als ze                  terugverwijzen naar een eerder genoemd woord.

Woorden die vragen naar een plaats en tijd zijn geen vragend voornaamwoorden. Zoals waarheen, wanneer, waar. 

Het woord 'Hoe' is geen vragend voornaamwoord!

Bedenk in duo's 3 interviewvragen voor iemand

die je goed wilt leren kennen.

Heb je vragend voornaamwoorden

 gebruikt?

Wat?	§5.8 Grammatica woordsoorten: opdrachten 9 + 10 --> 11 t/m 15?
Hoe?	Stil zelf of samen fluisteren
Hulp?	Boek, klasgenoot, baas Straver
Resultaat?	Bespreken volgende les
Leerdoel?	aanwijzend en vragend voornaamwoord + herhaling
Klaar?	Daltontaak, lezen

Wat is GEEN vragend voornaamwoord?

1. wat
2. welke
3. waarom
4. wie

Wat zijn aanwijzend voornaamwoorden?

1. degene, zulke
2. jouw, mijn
3. ik, jij
4. daarom, doordat

Hoe ging het in de klas?

Wat weet je nu?

Wat weet je nu?

zinsdelen pv, o, wg, lv, mv, bwb

aanwijzend en vragend voornaamwoord

Einde van de les

Expertgroepen §5.7 Grammatica zinsdelen

1. Elk groepje zoekt het goede antwoord en deze presenteren jullie aan de klas.
   
2. groep 1 = 15a, groep 2 = 15b, groep 3 = 15c, groep 4 = 15d, groep 5 = 15e, groep 6 = 16d, groep 7 = 16g

In duo's: Je wordt expert.... 

Zoek de theorie uit én een goed voorbeeld op bij het nummer dat je hebt gekregen. Na twee minuten ga je dit presenteren.

1. Lidwoord (lw) + Zelfstandig naamwoord (zn)

2. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

3. Werkwoord (ww): zww, kww en hww

4. Voorzetsel (vz) 

5. voegwoord (vw)

6. Persoonlijk voornaamwoord (psv) + Bezittelijk voornaamwoord (bzv)

7. Aanwijzend voornaamwoord (av) + Vragend voornaamwoord (vrv)

Het psv verwijst naar één of meer personen. Dat is handig om te variëren met woorden in een tekst.

hij

zij 

u

het

jij

ik

wij

zij

jullie

persoonlijk voornaamwoord (psv)

voorwerpsvorm

onderwerpsvorm

Onderwerpsvorm = o

Hij kan geweldig gamen.

Waarom willen jullie meedoen?

voorwerpsvorm = lv en mv of na een voorzetsel

Ik heb haar gebeld (lv)

De docent geeft hem een tien. (mv)

We spraken bij ons af. (na vz)

Je gebruikt hen:

• als het een lijdend voorwerp is. Ik zie hen buitenspelen.
• na een voorzetsel. Ik geef de boeken aan hen.

Je gebruikt hun: 

• bij personen in een meewerkend voorwerp zonder voorzetsel ervoor. Hij geeft hun de bos bloemen. 

HEN of HUN?

Welk woord(en) is (zijn) een persoonlijk voornaamwoord (psv)?

1. hij
2. die
3. welke
4. hem

2. Het bezittelijke voornaamwoord duidt 

een bezit aan.

Welk woord is een bezittelijk voornaamwoord (bzv)?

1. hij
2. hem
3. zijn
4. is

Ganzenbord

                                                      .

Leven in de

LOOPGRAVEN

                                                      .

Draai driemaal de spinner. 

Maak met de drie plaatjes een verhaal.

Storybord

Doelen:

Leerlingen leren improviseren en interpreteren. 

Leerlingen schrijven met elkaar a.d.h.v. iconen een kort verhaal.

Instructie:

Met 'Storybord' gaan de leerlingen zelfstandig, in twee- of drietallen, aan de slag met het schrijven van een kort verhaal. 

- De leerlingen draaien de spinner en verzetten de pion dat aantal stappen op het spelbord. 

- De eerst bereikte icoon wordt naar het vak BEGIN versleept. 

- De spinner wordt gedraaid en het tweede icoon wordt naar MIDDEN versleept. 

- Na de derde keer draaien wordt de bereikte icoon op EIND gezet.

Met deze drie iconen schrijven de leerlingen een kort verhaal.

Deze werkvorm vind je in de LessonUp Academy onder Experts in de les Gamification en valt onder de noemer Ganzenbord.