6.2: zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6. Steden en staten

6.2 Zelfstandige burgers

6.2 Zelfstandige burgers

• Ik kan uitleggen waarom het graafschap Holland van Floris V belangrijker werd in de
   Middeleeuwen.
• Ik kan uitleggen hoe steden stadsrechten kregen.
• Ik kan voorbeelden geven van stadsrechten.
• Ik kan uitleggen op welke manier de middeleeuwse stad werd bestuurd.
• Ik kan uitleggen dat steden en vorsten machtiger werden, terwijl lage edelen minder macht
   kregen.

6.2 Steden en staten

Holland wordt belangrijk

• Nederland, België en Luxemburg vormden 
   de Nederlanden (17 gewesten)
• Holland werd één van de belangrijkste
    gewesten en breidde het gebied flink uit.
• Graaf Floris V liet de Ridderzaal bouwen.
• In 1296 wordt hij vermoord door edelen, 
   omdat hij teveel macht zou hebben.

Oorkonde stadsrechten Amsterdam!

6.2 Steden en staten

Stadsrechten

• Privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als stad.
• Een stad zorgt zelf voor:
   - rechtspraak
   - toepassing van wetten
   - bouw stadsmuur
   - heffen van tol
• Steden betalen in ruil belasting aan de vorst of hoge edelen.

De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland

Van wie kreeg een stad, stadsrechten?

1. Schepen
2. Schout
3. Burgemeester
4. Heer

Leg uit waaraan je op deze afbeelding kunt zien dat dit een stad is met stadsrechten.

6.2 Steden en staten

Burgerij

"Stadslucht maakt vrij"

• Horigen die naar de stad mochten verhuizen verloren de rechten en plichten van een horige:
  
• Een burger van een stad werd je als je:
    - een jaar en één dag in de stad woonde
    - een beroep had
    - en een geldbedrag betaalde.
• Alle burgers samen vormen de burgerij.

'Een schopstoel was een strafwerktuig, waarop vagebonden, kinderdieven, overspelers enz. gestraft werden; het was een soort wip, waaruit men, met de handen op den rug gebonden, omhoog geslingerd werd (...) om daarna voor honderd of minder jaren uit de stad en haar rechtsgebied verbannen te worden."

Een gruwelijk goede opdracht!

Klik op de hotspots en sleep de straffen naar de juiste plek in de afbeelding.

Hand afhakken

Geselen

Ogen uitsteken

In het water gooien

Ophangen

Op de brandstapel

Onthoofden

6.2 Steden en staten

Het stadsbestuur

• Schepenen: Maken keuren (wetten) en spreken mee recht
• Schout: plaatsvervanger van de heer in de stad (voorzitter schepenraad).

Vanaf de 15de eeuw in Holland

• De burgemeester werd de baas van de raad.
• De vroedschap controleert het stadsbestuur.

Waarom woonden mensen in de Tijd van steden en staten zo graag in een stad? Kies het juiste antwoord.

1. In de stad was het schoner dan buiten de stad.
2. In de stad was het rustiger dan buiten de stad.
3. In de stad was veel te doen. Zo waren er vaak feesten en markten.
4. In de stad kwamen minder vaak ziektes voor dan buiten de stad.

Wat wordt er bedoeld met de uitspraak : "stadslucht maakt vrij" ?

De schout is de plaatsvervanger van de ... in de stad

1. Burgemeester
2. Heer
3. Rechter
4. Politie

Hij is de baas van de schepenen

1. Schout
2. Burgemeester
3. Rechter
4. Jury

6.2 Zelfstandige burgers

• Ik kan uitleggen waarom het graafschap Holland van Floris V belangrijker werd in de
   Middeleeuwen.
• Ik kan uitleggen hoe steden stadsrechten kregen.
• Ik kan voorbeelden geven van stadsrechten.
• Ik kan uitleggen op welke manier de middeleeuwse stad werd bestuurd.
• Ik kan uitleggen dat steden en vorsten machtiger werden, terwijl lage edelen minder macht
   kregen.