Spelling 2F (Taalblokken 4)

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Spelling 2F

1. Weetwoorden: dezelfde klank, andere letter
2. Meervoud zelfstandig naamwoord
3.  Verkleinwoorden
4. Samenstellingen
5. Wel of geen -e bij bijvoeglijk naamwoord?

Weetwoorden

- spelling niet af te leiden vanuit een spellingregel

- afkomstig andere taal (leenwoorden) 

HOE WEET JE DAN NU WAT DE SPELLING IS?

LEZEN LEZEN LEZEN

Spelling 2F

1. Weetwoorden: dezelfde klank, andere letter
2. Meervoud zelfstandig naamwoord
3.  Verkleinwoorden
4. Samenstellingen
5. Wel of geen -e bij bijvoeglijk naamwoord?

Enkelvoud - meervoud

De meeste zelfstandig naamwoorden kun je in enkelvoud 

én meervoud zetten. Bij het enkelvoud is er één van iets, 

bij het meervoud is er méér van iets.

Let op! 

Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld melk of rijst.

Hoe kun je meervoud maken?

1. -s achter het woord: keuken-keukens
2. 's achter het woord: auto-auto's
3. -en achter het woord (evt. extra letter): fles-fles(s)en
4. ën achter het woord: melodie-melodieën
5. bijzondere gevallen: museum-musea

Meervoud met s of 's?

Meervoud met -s wanneer je dit hoort

Wanneer komt de apostrof (') dan voor de -s?

1. Als je het woord daardoor verkeerd uitspreekt bij woorden die eindigen op een lange klank a, i, o, u  --> duo's
2. Bij woorden die eindigen op een -y --> baby's
3. Bij afkortingen altijd --> cd's

Woorden met -ie als uitgang

Uitgang -ie

In onze taal kennen we veel zelfstandig naamwoorden die eindigen met -ie in enkelvoud. In het meervoud zijn er dan 2 verschillende opties:

1. Een trema op de 'e' die er al staat + n: olie = oliën 
2. Het woord + extra ë + n: therapie = therapieën 

Meervoud trema

Wanneer wél een extra -e 

1. Eindigt het woord in enkelvoud op dubbel -ee? Dan altijd een extra ë. Het trema komt altijd op de laatste -e (zeeën).
2. Eindigt het woord op -ie? En valt de klemtoon op de laatste lettergroep? Ook dan komt er een extra -e. Ook hierbij komt de trema op de laatste -e (fantasieën - melodieën).

Meervoud met trema 

Geen extra -e

Eindigt het woord op -ie, maar valt de klemtoon NIET op de laatste lettergreep? --->  dan komt er géén extra -e. Het trema komt op de -e die er al staat +n. 

bacteriën / poriën

Meervoud bijzondere gevallen

2 meervoudsvormen 

- datum --> datums of data

- groente --> groenten of groentes 

Bijzondere meervoud

- politicus --> politici

- museum --> musea

Zelfstandig naamwoorden zonder meervoud

- Melk

- Rijst

Als een zelfstandig naamwoord eindigt op -ie, komt er in het meervoud altijd een trema

1. waar
2. niet waar

Welk meervoud van een zelfstandig naamwoord op een -ie is verkeerd geschreven?

1. Democratieën
2. Categorieën
3. Kolonieën
4. Knieën

Welke bewering is juist?
A - Als je een woord met de –s eraan verkeerd uitspreekt, gebruik je ‘s.
B - Meervoud van woorden eindigend op -y schrijf je met -en.
C - Woorden die eindigen op -ie krijgen altijd -s.

1. A
2. B
3. C
4. Geen van allen

Welke meervoudsregel hoort erbij?

asperge

1. meervoud op -en
2. meervoud op -s
3. meervoud op -'s
4. geen meervoud

Welke meervoudsregel hoort erbij?

alinea

1. meervoud op -en
2. meervoud op -s
3. meervoud op -'s
4. Geen meervoud

Meervoud van BMW

1. BMW-s
2. BMW's
3. BMWs

Woorden zonder MEERVOUD

Er zijn  woorden die geen meervoud kennen.

politie 

rijst

tarwe

zand

warmte 

Spelling 2F

1. Meervoud zelfstandig naamwoord
2.  Verkleinwoorden
3. Samenstellingen
4. Wel of geen -e bij bijvoeglijk naamwoord?

Een verkleinwoord is een zelfstandig naamwoord (mens, dier of ding) dat verkleind wordt!

Verkleinwoorden

De meeste verkleinwoorden eindigen op:

-etje, -tje, -nkje, -pje, -je 

Verkleinwoord > het

Vóór een verkleinwoord gebruik je altijd het lidwoord het. 

• de man > het mannetje
• het kind > het kindje
• de groep > het groepje

Verkleinwoorden

Verkleinwoorden

het huisje - de huisjes

het kaboutertje - de kaboutertjes

het duimpje - de duimpjes

Woorden die eindigen op een open lettergreep (lange klank)

Extra klinker + -tje

• autootje
• parapluutje
• taxietje
• cafeetje

Let op: worden die eindigen op -i  ---> -i wordt -ie

Verkleinwoord met apostrof

Verkleinwoorden op de y, schrijf je met een apostrof:

baby - baby'tje 

Afkortingen die eindigen op een open lettergreep of een -r

A4 - A4’tje                      dvd(ee) - dvd’tje

Afkortingen die eindigen op een gesloten lettergreep

A5 – A5’je                       pdf – pdf’je

Spelling 2F

1. Meervoud zelfstandig naamwoord
2.  Verkleinwoorden
3. Samenstellingen
4. Wel of geen -e bij bijvoeglijk naamwoord?

Tussenletters bij samenstelling

3 soorten tussenletters:

Tussenletters –en
Tussenletter –e-
Tussenletter –s-

Tussenletters -en-

• Als het eerste woord een zelfstandig naamwoord is én alleen een meervoud heeft op -en, gebruik je -en- als tussenletters.
• Bananendoos
• Schoenenwinkel
• Kippensoep

Tussenletter -e- 

1. Als het eerste woord een meervoud op -en heeft, maar óók een meervoud op -es heeft. (groentesoep, want groenten / groentes)
2. Als het eerste deel een versterkende betekenis heeft. (beresterk)
3. Als het eerste deel uniek is, er maar één van is. (maneschijn, Koninginnedag)
4. Als het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is. (goedemorgen)

Tussenletter -s- 

1. De tussenletter s schrijf je wanneer je deze hoort!
2. Als het tweede deel van de samenstelling begint met een s, hoor je niet of er een tussenklank -s moet staan. Vervang dan het tweede deel van de samenstelling door een woord dat met een andere letter begint. Dan hoor je of je een tussenklank -s moet schrijven.

• station + straat      = stationsstraat
• station + weg          = stationsweg

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
bendeleden

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
ziekteverschijnsel

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
zonnebril

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Kies de samenstelling met de juiste tussenletter:
voorjaar + storm

1. voorjaarsstorm
2. voorjaarstorm

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
dieptepunt

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Spelling 2F

1. Meervoud zelfstandig naamwoord
2.  Verkleinwoorden
3. Samenstellingen
4. Wel of geen -e bij bijvoeglijk naamwoord?

'Het'-woord (lidwoord voor zelfstandig naamwoord) = geen e bij lidwoord 'een'

Het spannende boek.-->  Een spannend boek.

Het lieve meisje.--> Een lief meisje.

Het mooie cadeau.--> Een mooi cadeau.

De brave jongen.--> Een brave jongen.

De mooie plant.--> Een mooie plant.

De zieke patiënt.--> een zieke patiënt.