1HV les 1 H6 woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Vandaag

10 min lezen

Start grammatica

Uitleg woordsoorten H6

Aan de slag

Te behandelen grammatica Kern 

Taalkundig ontleden

H6 Zelfstandig naamwoord, lidwoord, bijvoeglijk naamwoord 

H7 Werkwoordsvormen 

H35 Voornaamwoorden (persoonlijk, betrekkelijk, bezittelijk, aanwijzend) 

H36 Bijwoord & voorzetsel 

Redekundig ontleden

H20 Persoonsvorm & onderwerp 

H21 Soorten werkwoorden en werkwoordelijk gezegde 

H22 Lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp 

H37 Voorzetselvoorwerp & bijwoordelijke bepaling 

Lezen

Lesdoelen

Na deze les(sen):

Ken je de volgende woordsoorten

werkwoord

zelfstandig naamwoord

lidwoord

bijvoeglijk naamwoord

Taalkundig ontleden 

• De woorden van een zin kan je indelen in woordsoorten. 
  

• Het benoemen van die woorden heet taalkundig ontleden. 
  

Werkwoorden WW

• Eén van de woordsoorten is het werkwoord. 
• In een zin staat altijd in ieder geval één werkwoord.
• Een werkwoord zegt wat iets of iemand doet. 
• Kijken, lachen, fietsen, plassen

Zelfstandig naamwoord ZN

• Dit is een woord voor een mens, dier, ding, plant of gevoel.
• kat, huis, hond, liefde, verdriet, cactus
• Heeft meestal een enkelvoud en meervoud: kat/katten.
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken: koekje, bakje, boekje.  
• Je kunt er de het of een voorzetten.

Lidwoord LW

• De, het of een

• Een lidwoord staat altijd voor een zelfstandig naamwoord. 

• de fiets, het huis, de hond, een dier
  

Bijvoeglijk naamwoord BN

Zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Staat meestal vóór en soms achter een zelfstandig naamwoord.

Hoe vind je een voltooid deelwoord

Staat vaak aan het einde van de zin.

Aan het begin van het voltooid deelwoord staat vaak ge- be- ver- ont-

Eindigt op

• -d of -t (zwakke werkwoorden) bijv. geopereerd, gevist
• -en (sterkte werkwoorden) bijv. gegeten, gelopen

Er staat altijd een een ander werkwoord in de zin, een hulpwerkwoord: hebben, zijn, worden. 

Eindigt nooit op -dt!!!!!

Hoe vind je het voltooid deelwoord

Hoe vind je een voltooid deelwoord

• Staat nooit als enige werkwoord in een zin. 
  
• Er staat altijd een vorm van hebben, zijn, worden bij. 

Ik heb in de vakantie gewerkt (zwak). 

De brug wordt hersteld (zwak). 

Mijn zus is vertrokken (sterk).

Voltooid deelwoord

Mijn broer moet morgen voetballen. (wij voetballen)

PV = moet

Er is geen voltooid deelwoord. 

voetballen = hele werkwoord (infinitief)

Hij moet nu gaan. (wij gaan)

Mijn vriend moet morgen tennissen. (wij tennissen)

Hele werkwoord = infinitief

Hele werkwoord + d

Sabine en Claire gaan fietsend naar de training.
Lachend vertellen Jarie en Marie een grap.

Huilend vertelde ze het verhaal. 

Onvoltooid deelwoord

Uitleg bijwoord

Bijwoord 

Geeft extra informatie over:

• een werkwoord
  
• een ander bijwoord
  
• een bijvoeglijk naamwoord

Bijwoord 

Informatie over een werkwoord:

Hij loopt snel.

Het bijwoord is snel-> het zegt iets over het werkwoord lopen.

Bijwoord 

Informatie over een ander bijwoord:

Hij loopt heel snel.

het bijwoord is heel -> het zegt iets over het andere bijwoord snel.

Bijwoord 

Informatie over het bijvoeglijk naamwoord:

Het is een ontzettend mooi huis!

Het bijwoord is ontzettend -> het zegt iets over

het bijvoeglijk naamwoord mooi 

Bijwoorden

Wat geven bijwoorden aan?

- plaats of richting: daar, hier, elders

- tijd of duur: lang, snel, binnenkort, nu, toen

- frequentie (hoe vaak iets voorkomt): vaak, nooit, wel, niet, soms

- wijze (hoe iets gebeurt of hoe iemand iets doet): snel, fraai, kort

- graad (de mate van iets): erg, veel, zeer, heel

- vragend: waar, hoe, waarom, wanneer

Waar zegt het bijvoeglijk naamwoord iets over?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Werkwoord

SLEEP DE WOORDSOORTEN NAAR DE GOEDE PLEK

'De ouders van Bas zijn erg aardige en behulpzame mensen.'

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

werkwoord

lidwoord

ouders

de

aardige

mensen

Bas

zijn

behulpzame

Welke woordsoorten herken je in de volgende zin?
'Het kind kwam op de groene fiets.'

Kies de juiste woordsoort.

Je moet ook nooit water drinken bij de iPad in de buurt.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Werkwoord (ww)
3. Lidwoord (lw)

Wat voor een woordsoort is het woord "doel" in de onderstaande zin?

"Voor de meeste topsporters is het halen van een gouden medaille op de Olympische Spelen het belangrijkste doel."

1. Znw (zelfstandig naamwoord)
2. Bnw (bijvoeglijk naamwoord)
3. Ww (werkwoord)
4. Lw (lidwoord)

Kies de juiste woordsoort.

Ik fiets nog snel even naar de winkel.

1. Zelfstandig naamwoord (zn)
2. Lidwoord (lw)
3. Werkwoord (ww)
4. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Kies de juiste woordsoort.

Gisteravond heb ik een film gekeken.

1. Werkwoord (ww)
2. Zelfstandig naamwoord (zn)
3. Lidwoord (lw)
4. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Kies de juiste woordsoort.

Gelukkig mag ik straks weer naar huis.  

1. Werkwoord (ww)
2. Zelfstandig naamwoord (zn)
3. Lidwoord (lw)
4. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Noteer de/het zelfstandig naamwoord(en) (zn)
'Ons nieuwe huis is mooi en groot.'

Noteer de bijvoeglijke naamwoorden (bn)
'Ons nieuwe huis is mooi en groot.'

Ik zoek de betekenis van het woord straks even op. 

1. Werkwoord (ww)
2. Zelfstandig naamwoord (zn)
3. Lidwoord (lw)
4. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Infinitief of voltooid deelwoord?

gebukt

1. infinitief
2. voltooid deelwoord

Is 'zijn' een persoonsvorm, voltooid deelwoord of infinitief?

Wij zijn vorige week gaan winkelen.

1. persoonsvorm
2. voltooid deelwoord
3. infinitief
4. geen van deze drie

Wat is het voltooid deelwoord en het onvoltooid deelwoord van vangen?

1. gevangen - vang
2. gevangen - vangend
3. gevange - vangen
4. gevange - vangend