Les 3A en/of B - Stadsrechten en bestuur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Herhaling H5

Bestuur en geloof

paragraaf 6.2 en 6.3

• Vandaag in de geschiedenis
• Verdwijning horigen
• Belang stad
• Kerken

Plan vandaag

Leerdoel: je kunt uitleggen hoe belangrijk het christelijke geloof was in de Middeleeuwen en hoe machtig de kerk daardoor was

Vandaag in de geschiedenis

1 juni

1975 - In Nederland worden veiligheidsgordels verplicht.

Vandaag in de geschiedenis

1 juni

Begin Pride maand: speciaal aandacht wordt besteed aan de positie, emancipatie en acceptatie van de LHBTI+ gemeenschap

Vandaag in de geschiedenis

30 mei

1431 - Tijdens de Honderdjarige Oorlog wordt de 19-jarige Jeanne d'Arc in Rouen, Frankrijk, op de brandstapel geëxecuteerd.

Horigheid verdwijnt

Steden zijn aantrekkelijk om in te wonen

burger met rechten (vrouwen niet)

Boeren trekken naar stad, verliezen rechten en plichten

Heren willen boeren houden, meer rechten en vrijheden

Horigheid verdwijnt in veel plekken in Europa

+

Verhuizen naar de stad (alleen man)

1 jaar en 1 dag wonen

beroep hebben

geldbedrag betalen

Stadsrechten

Oudste stad?

• Stavoren stadsrechten in 1061
  
  
• 18 maart 1275 kreeg Schiedam (of Nuwer Scie) stadsrechten
• 1273: Vlaardingen
  

Rechtspraak en bestuur

Steden met stadsrechten mochten hun eigen wetten en regels maken. De schout en schepenen zorgden voor orde en rust. 

Elke stad had eigen rechtbank. De schepenen waren hier de rechters en de schout de voorzitter. Samen met de schout bepaalden zij de straffen. 

Maakten keuren ( wetten)

I

(soort voorzitter)

Soorten straffen in de Middeleeuwen

1. Schandstraffen: vernedering
2. Lijfstraffen: pijnlijk
3. Doodstraf

Voor welke straf zou jij het meest bang zijn?

Schandstraffen

Lijfstraffen

Doodstraf

Lees in 6.2 'Steden en edelen' en leg uit waarom en aan wie lage edelen hun macht verliezen

Steden en edelen

Steden worden steeds machtiger 

• lage adel verliest  macht aan hoge edelen en vorsten
• hoge edelen betalen ambtenaren van geld voor stadsrechten
• Steden worden zelfstandiger

De burgerij betaalde voor de bouw van kerken. Waarom?

1. Ze konden zelf de stijl bepalen
2. Ze konden laten zien welk geloof beter was
3. Ze moesten de rekening betalen van de graaf
4. Ze konden laten zien hoe rijk en gelovig ze waren

    Kerkenbouw

Romaanse kerk (1000-1200)

lijken op Romeinse kerken, kleine ramen, ronde bogen en dikke muren

Gotische kerk (1200-1500)

hoge torens, dunne muren, grote ramen, spitse bogen en glas in lood

In de middeleeuwen stond het leven na de dood centraal: 

• Alles wat je in dit leven deed had invloed op je leven in het hiernamaals

Memento mori

1. Hemel

2. Vagevuur

3. Eeuwige hel 

"Middeleeuws koopfestijn! Krijg je zonden vergeven met dit magische document! Mis deze eenmalige kans niet om je ziel te redden en je geweten op te frissen. Beperkte voorraad beschikbaar, dus sla nu je slag!"

Welke begrippen horen hierbij? 

Schrijf deze op in je schrift

Één god, maar honderden heiligen

1. Leg uit waarom heiligen belangrijk waren voor mensen in hun persoonlijk leven, geef twee verschillende voorbeelden

2. Waarom vereerden mensen de overblijfselen van heiligen? Benoem in je antwoord het begrip voor die overblijfselen.