3.3 Inkomsten en uitgaven van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.3 Inkomsten en uitgaven van de overheid

LH4.ec1

Planning

- Terugblik paragaaf 3.2
- Paragaaf 3.3

- Aan de slag! 

- Terugblik en afsluiting 

Wat zijn positieve externe effecten (M3)?

Waarom is investeren in onderwijs een vorm van ruilen over de tijd?

Hoe kan investeringen in productiviteit een bijdrage leveren aan de economische groei?

Huiswerk bespreken! 

- Lees paragaaf 3.2 door en maak de opdrachten 1 T/M 4. 

Leerdoelen 3.3 

- Je legt het verschil uit tussen incidentele en structurele overheidsuitgaven

- Je legt het verband uit tussen een begrotingssaldo en de staatsschuld 

- Je legt uit dat een financieringstekort gezien kan worden als uitgestelde belasting 

Inkomsten en overheid

- Belastingopbrengst als belangrijkste inkomstenbron

- Productie collectieve goederen

- Bijv. Onderwijs, gezondheid en overdrachtsinkomen..

- Miljoenennota 2025

Rijksbegroting 

- Parlementaire democratie 

- Parlement (volksvertegenwoordigers)

- Regering vormen

- Regeerakkoord (maatregelen komende vier jaar die ieder jaar verder worden uitgewerkt)

- Rijksbegroting (verwachte inkomsten en uitgaven) bij regeerakkoord 

- Prinsjesdag (staatshoofd licht plannen toe voor komend jaar aan het parlement)

- Parlement gaat (begroting) goedkeuren of wijzigingen voorstellen 

- Parlement gaat goedkeuren en dan zijn de regeringsplannen voor het komende jaar een feit 

- Miljoenennota komt uit op Prinsjesdag (samenvatting van rijksbegroting) 

Structurele en incidentele uitgaven 

- Structurele uitgaven (komen jaarlijks terug en betaald vanuit belasting) 

- Onderwijs, gezondheidszorg en defensie 

- Incidentele uitgaven (af en toe/niet goed te plannen)

- Toestroom asielzoekers en gevolgen coronavirus 

- Opgevangen doormiddel van financieringstekort (lenen en vergroten staatsschuld) 

- In betere tijden aflossen staatsschuld (Als incidentele uitgaven lager zijn dan verwacht) 

Begrotingssaldo en staatsschuld

- Tekort of overschot op de begroting van de overheid

- Positief begrotingssaldo, financieringsoverschot

- Ruilen over tijd (sparen belastingopbrengsten voor later)

- Negatief begrotingssaldo, financieringstekort

- Lenen (staatsobligaties uitgeven) 

- Bron 2 

Begrotingssaldo en staatsschuld 

- Negatief begrotingssaldo

- Financieringstekort (uitgestelde belasting) 

- Overheid gaat nu lenen (staatsobligaties uitgeven en terugbetalen in de toekomst)

- Stijging staatsschuld 

 -Toekomstige belastingopbrengsten nodig om terug te betalen (bron 2)

Stabiliteits- en Groeipact 

- Regels voor landen in de eurozone (EMU)

- Financieringstekort, maximaal 3% van het BBP

- Staatsschuld, maximaal 60% van het BBP

- Bron 4

Wie betaalt de rekening? Is het eerlijk om door de tijd heen te ruilen met een staatsschuld? Bepaal in 5 minuten je standpunt met je rij en onderbouw met minstens drie argumenten. Gebruik hierbij bronnen.

Aan de slag! 

- Lees paragaaf 3.3 door en maak de opdrachten 2,3,4,5 en 8. 

Leerdoelen 3.3 

- Je legt het verschil uit tussen incidentele en structurele overheidsuitgaven

- Je legt het verband uit tussen een begrotingssaldo en de staatsschuld 

- Je legt uit dat een financieringstekort gezien kan worden als uitgestelde belasting 

Terugblik en afsluiting

• Terugblik 3.2
• Paragaaf 3.3
• Volgende les! (Verder met H3)
• Extra oefenen
• vragen? opmerkingen?