4.3 Gevolgen van conflicten + 4.4 + 4.5

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Conflicten

4.3 gevolgen van conflicten

Wat doen we vandaag?

4.3 + 4.4/4.5 kort.

Geografische dimensies

Fysisch-geografish  --> over de natuur

Economisch                --> over productie en consumptie

Sociaal-cultureel      --> over aangeleerde gewoontes en invloed                                                     van de maatschappij

Politiek                           --> over machthebbers

Demografisch             --> over bevolkingsaantallen

Waarom kunnen conflicten ontstaan als er meerdere volken in een staat wonen?

Wat is de paradox van de overvloed (resource curse)? Tip: bekijk bron 8

Een 'jeugdbult' in Iran zorgt voor veel werkeloosheid onder jongeren die in opstand komen tegen de regering

1. Culturele oorzaak
2. Economische oorzaak
3. Politieke oorzaak
4. Demografische oorzaak

Hoe noem het als een volk zich wil afscheiden van een land?

1. Internationale conflicten
2. Nationalisme
3. Seperatisme
4. Regionalisme

Elk volk heeft een eigen territorium

1. Waar
2. Niet waar

Leerdoelen

• Je weet wat de gevolgen van conflicten zijn.
• Je begrijpt het verband tussen oorlogstactieken en humanitaire rampen.

• Je kunt uit een bevolkingsgrafiek informatie halen over conflicten in het verleden.

Er zijn verschillende soorten gevolgen van een conflict:

1. Sociale gevolgen;

2. Economische gevolgen;

3. Demografische gevolgen.

Er zijn verschillende soorten gevolgen van een conflict:

1. Sociale gevolgen;

2. Economische gevolgen;

3. Demografische gevolgen.

sociale gevolgen

Sociale gevolgen

Bepaalde oorlogstactieken leiden tot grote aantallen slachtoffers, soms zelfs tot een humanitaire ramp. 

We spreken van een humanitaire ramp als de bevolking langere tijd geen toegang heeft tot voedsel en medische zorg. 

Voorbeelden:

• uithongeren, massaverkrachtingen, kindsoldaten etc.
  

103 miljoen gedwongen ontheemden wereldwijd

53,2 miljoen

zijn intern ontheemden 

32,5 miljoen

zijn vluchtelingen (vanaf medio 2022)

4,9 miljoen

zijn asielzoekers (vanaf medio 2022)

5,3 miljoen

zijn andere mensen die internationale bescherming nodig hebben (vanaf medio 2022)

https://www.unhcr.org/us/about-unhcr/who-we-are/figures-glance#:~:text=How%20many%20refugees%20are%20there,are%20nearly%2032.5%20million%20refugees.

Verschil tussen:

Vluchteling

Iemand die uit zijn land gevlucht is, omdat het er niet veilig is.

Asielzoeker

Vluchteling die asiel (= bescherming) vraagt in Nederland om er te mogen blijven wonen.

Verschil tussen:

vluchteling

Iemand die uit zijn land gevlucht is, omdat het er niet veilig is.

ontheemden

Vluchteling die in eigen land blijft

https:

ourworldindata.org

economische gevolgen

Geld dat wordt uitgegeven aan oorlog, kan niet naar onderwijs, zorg of woningbouw. Hierdoor verlamt de economie van een land in conflict.

Na afloop van een gewapend conflict moet de schade worden hersteld. Bijvoorbeeld aan woningen, wegen, spoorwegen etc. 

demografische gevolgen

Demografische gevolgen

• Genocide (vernietiging van een volk, ras of groep of een poging daartoe). Bijv. in Rwanda.

• Veel mannelijke slachtoffers.

•  Genocide, vaak gevolgd door ‘babyboom’ (opmerkelijk hoog geboortecijfer in een bepaald jaar).

demografisch gevolg

Na WO2 was het geboortecijfer erg hoog: babyboom

• Deze generatie is nu aan het vergrijzen:

                          1945 - 1955
                           72 - 62 jaar

         Grote groep: problemen?

4.4 + 4.5

Europese Unie

Europa

Eisen om een EU-land te zijn:

1 - Handhaven van EU-wetten

2 - Stabiele democratie

3 - Het land moet een rechtstaat zijn

4 - Overheden behandelen iedereen gelijk (ook minderheden) 

 ↳ Soms separatisme of wens om meer autonomie

Rechtstaat ''Een staat waarin rechters onafhankelijk zijn en burgers worden beschermd door wetten''

Conflicten in Europa

In Europa streven veel gebieden naar meer autonomie.

Ze willen bijvoorbeeld:

• eigen belastingen kunnen heffen
  
• eigen taal op scholen
  
• sterke identiteit
• eigen taal
• meerderheid protestant

Vijanden EU

De relatie van de EU met Rusland is niet altijd helemaal goed. 

• De EU leiders hadden in 1989 gezegd dat de EU zich niet naar het oosten zou uitbreiden. Veel voormalige Oostbloklanden sloten zich toch aan bij de NAVO.
• Reactie: De Russen vielen Georgië (2008) en de Oekraïne (2016/2022) binnen
  
• Waarom? In deze landen wonen veel Russische minderheden + Russische propaganda

Oekraïne

De oorlog in Oost-Oekraïne begon in 2014 na de annexatie van de Krim door Rusland. Na de val van de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj en de pro-westerse koers van zijn opvolgers keerden pro-Russische separatisten in Donetsk en Loegansk zich tegen de nieuwe regering in Oekraïne en riepen met Russische steun hun eigen Volksrepublieken uit. Het Oekraïense leger probeert sindsdien de regio te heroveren.

Baltische staten

Waarom zijn de mensen in de Baltische staten (die lid zijn van de EU) bang voor Russische annexatie of militaire invasie?

• in deze landen wonen ook Russische minderheden

De EU vreest dat Rusland een cyberoorlog start. Nepnieuws. Sites worden gehackt

Cyberoorlog: Aanvallen door een staat op een andere staat via het internet.

Om te spioneren, informatie te stelen/te wijzigen, ontoegankelijk maken of om computersystemen meer in het algemeen te ontregelen

Vrees EU 

Waarom?

Rusland kan zo nationalistische bewegingen in het buitenland steunen.

Nederland op oorlogspad

Nederland heeft op twee manieren met een onafhankelijksstrijd te maken gehad:

1. In 1581 is Nederland onafhankelijk geworden van het Spaanse Rijk. Er was geen vrijheid van godsdienst en de belastingen waren erg hoog.

2. Na de Tweede Wereldoorlog (in 1949): Indonesië werd onafhankelijk van Nederland. Met Politionele Acties (    ), probeerde Nederland orde op zaken te stellen.

geweld door Nederland in Indonesië tussen 1945-1949 tegen de Indonesische onafhankelijkheidsstrijders

Onafhankelijkheid Indonesië

• Indonesië was een Nederlandse kolonie sinds de 17e eeuw. 
• Tijdens WO II had Japan Indonesië bezet. Na WO II wilde Indonesië onafhankelijk worden. 
• Nederland probeerde dit met geweld tegen te houden. Dit geweld, met ruim 100.000 doden tot gevolg, werd de Politionele Acties genoemd.
• In 1949 werd Indonesië toch onafhankelijk. 

Nederlandse vredesinspanningen

Waarom draagt Nederland bij aan vredesoperaties van de Verenigde Naties?

• in de grondwet staat dat Nederland niet alleen het Koninkrijk, maar ook de internationale rechtsorde moet verdedigen
  

= wereldwijde diplomatieke en politieke organisatie die zich inzet voor internationale vrede en stabiliteit

Vredesoperaties van Nederland

Een vredesoperatie of vredesmacht is een leger die speciaal samengesteld wordt om de vrede te herstellen en te behouden in bepaalde gebieden waar zich een gewapend conflict afspeelt. Deze vredesoperaties worden meestal door de Verenigde Naties georganiseerd. Nederland doet ook mee aan deze operaties.

Nederlandse vredesinspanningen

Waarom?

Deels vanwege humanitaire redenen.

Maar ook eigenbelang:

* toegang tot grondstoffen veilig te stellen

* het imago te versterken 

*om militairen te trainen

Nederlandse vredesinspanningen

Dit doet Nederland op twee manieren:

1. Met vredesoperaties van de VN

2. In Den Haag: Internationaal Strafhof  

De inzet van een leger of een diplomatieke missie om de vrede te herstellen in een conflictgebied.

Rechtbank in Den Haag die genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden berecht.

VN Veiligheidsraad

De Veiligheidsraad is een belangrijk orgaan van de Verenigde Naties. Zijn  verantwoordelijkheid is het handhaven van de internationale veiligheid en vrede, in het kader van de doelstellingen en beginselen van de Verenigde Naties. 

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft als doelen: vrede en veiligheid bewaren, werken aan relaties tussen landen en mensenrechten verbeteren

VN-Veiligheidsraad

Deze raad bestaat uit vijftien landen 

en moet zorgen voor vrede en veiligheid. 

In de veiligheidsraad zitten vijf permanente 

leden: China, Engeland, Frankrijk, Rusland en 

de Verenigde Staten. 

De andere tien leden worden voor een periode van twee jaar gekozen uit de andere leden van de VN.

Eigen belang

Waarom zijn er geen vredesmissies bij alle brandhaarden?

• door de werking van de Veiligheidsraad: bepaalde landen hebben daarin vetorecht, wanneer deze landen bij een conflict betrokken zijn kan de VN zich er bijna niet mee bemoeien
  

Veiligheidsraad: Onderdeel van de VN dat over vredesmissies besluit.

NL als wapenhandelaar

Nederland was in 2017 de zevende wapenhandelaar wereldwijd. Wat exporteert de Nederlandse hightech wapenindustrie?

• onderdelen voor vliegtuigen en tanks
  

Aan wie levert Nederland wapens?

• bondgenoten 
  
• landen die het humanitair oorlogsrecht respecteren 
  

Waarom handelt Nederland in militaire goederen?

• levert Nederlandse bedrijven geld op 
  
• biedt werkgelegenheid