MA H5 5.2 Hoe is de verzorgingsstaat ontstaan?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

MA H.5 De verzorgingsstaat

5.2 Hoe is de verzorgingsstaat ontstaan?

Wat weet je na deze les?

Uitleg 5.2:

- Uitleggen wat een nachtwakersstaat is en aangeven of een land dat heeft.

- Uitleggen wat de sociale kwestie was en hoe dat voor de eerste sociale wetten zorgde.
- De rol van vakbonden in de verzorgingsstaat.
- Waarom een verzorgingsstaat een gemengde markteconomie heeft.
- Wat voor effect vergrijzing en vergroening hebben op de verzorgingsstaat.
- Wat is de Participatiewet en een particpatiesamenleving.

Wat is een verzorgingsstaat?

De overheid zorgt als enige voor de verzorgingsstaat.

1. Waar
2. Niet waar

Wat heeft solidariteit te maken met de verzorgingsstaat?

De industriële revolutie

Goedkope arbeid in de steden.

- Kinderarbeid
- Lange werkdagen, weinig pauze

- Slechte hygiëne leefomstandigheden

Er ontstaat discussie over deze slechte leef- en werkomstandigheden=
de Sociale Kwestie

Je weet wat een verzorgingsstaat is.
Wat zou dan een nachtwakersstaat zijn?

Nachtwakersstaat

Overheid moet alleen zorgen voor veiligheid, bescherming en rechtspraak.

Dus: politie, leger, rechtspraak.

En niet: verzekeringen, onderdak enzovoorts.

NL begint vanaf 1850 te veranderen van een nachtwakersstaat in een verzorgingsstaat.

Wat zijn vakbonden en wat doen die?

Arbeiders gaan zich organiseren.

Er zijn in de industriële tijd meer arbeiders dan banen.

Fabrieken kunnen dus makkelijk mensen ontslaan die willen staken.

Daarom ontstaan vakbonden:
- Organisaties van arbeiders.
- Organiseren van stakingen
- EN! Zamelen geld in
   voor stakende en ontslagen arbeiders.

Overheidsuitgaven
verzorgingsstaat

Onder druk van vakbonden en de eerste socialistische politieke bewegingen worden de eerste sociale wetten ingevoerd.

= wetten om de werk- en leefomstandigheden
   van burgers te verbeteren.

Voorbeelden:
- Kinderwetje van Van Houten
- Leerplichtwet
- Ziektewet

Wat is het verschil tussen <klassieke> grondrechten en <sociale> grondrechten?

Gemengde markteconomie

Sociale wetten en grondrechten dwingen de staat te zorgen voor:
- Onderwijs
- Woningen

- Verzekeringen

Dit betekend dat de overheid zich gaat bemoeien met de huizenmarkt, onderwijs en andere onderdelen van de vrije markt.

1. Vergrijzing
2. Ontgroening

Aan de slag!

Wat? 5.2 opdrachten  2 t/m 4, 9 t/m 11

Met wie? Zachtjes overleggen met buurman of -vrouw.

Vragen? Hand opsteken, docent komt helpen.

Klaar? Laat nakijken door docent.