H9.1

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

H9 Werken met elektriciteit

Wat weten jullie nog over elektriciteit van vorig jaar?

Schrijf op wat je nog weet

H9.1 - Magnetisme

magnetisme

Magneten

Wat maakt magneten bijzonder?

Overal zijn magneten

• Koelkast
• Telefoon

Permanente magneten zijn altijd magnetisch

Grootste magnetische kracht zit in de polen

Permanente magneet

Polen

Elke magneet heeft twee polen, noord- en zuidpool

Noord + zuid = trekken elkaar aan

Zuid + zuid = stoten elkaar af

Noord + Noord = stoten elkaar af

Hier zitten ook allemaal permanente magneten in

Magnetisme zichtbaar maken

• IJzerpoeder over magneet gooien
• Magnetisch veld wordt zichtbaar
• Lijnen in patroon heten veldlijnen

• Niet alle metalen zijn magnetisch
• Koper bijvoorbeeld niet
  

Magnetisch veld

Een kompas reageert op het magnetisch veld van de Noordpool

Wijst altijd naar het noorden

Kompas langs een elektrisch draad, beweegt de kompasnaald

Elektrisch draad heeft ook een magnetisch veld

Een spoel maakt hier gebruik van

Spoel

Spoel is een opgerolde draad

Stroom doorheen -> magnetisch veld

IJzeren kern -> nog sterker

Magneet door elektriciteit noemen we een elektromagneet

IJzeren kern

Elektromagneet

Sterkte van elektromagneet afhankelijk van:

• Aantal windingen van de spoel
• Stroomsterkte door de spoel
• IJzeren kern in de spoel
  

Elektromagneet

• Opgerold draad (spoel)
• Als er stroom doorheen gaat, ontstaat rond de spoel een magnetisch veld
• Grotere stroom = sterker magnetisch veld
• Meer windingen = sterker magnetisch veld
• Met ijzeren kern in spoel nog sterker

Elektromagneet

• Kun je aan en uitzetten
• Heeft een noord- en zuidpool
• Als je de stroomrichting omdraait wisselen deze

Magnetische schakelaar

Plaatje hier rechts heet een reedcontact -> magnetische schakelaar

Glazen buisje met twee metalen strips

• Magnetisch veld in de buurt
• Strips worden magneten en raken elkaar aan
• Stroomkring gesloten
  

Magnetische schakelaar

• Gebruikt bij inbraakalarm
• Aan raam een magneet
• In raamkozijn reedcontact
• Raam dicht = schakelaar gesloten
• Raam open = verbroken en alarm 

Magnetische schakelaar

• Elektronische stappenteller werkt her ook mee
• Liften voor tellen van verdiepingen 

Relais

• is een schakelaar die door een                                                   elektromagneet wordt bediend
• boven elektromagneet een                                                                    geveerd contact 

Relais

• kan je met een kleine stroom een apparaat in- en uitschakelen dat werkt op een veel hogere stroomsterkte of op een gevaarlijk hoge spanning 
• Gebruik in bewegingsmelders, alarminstallaties, hoogspanningsleiding, startmotor auto 
• Kamerthermostaat schakelt hiermee CV uit

Hoe heet een magneet die je aan/uit kan zetten?

1. Staafmagneet
2. Elektromagneet
3. Hoefijzermagneet
4. Permanente magneet

De noordpool van de magneet wordt afgestoten door de zuidpool van een andere magneet.

1. Waar
2. Niet waar

Je ziet hier een voorbeeld van magnetisme.
Wat voor grijze stof kan dit zijn?

1. Puntenslijpsel
2. Koperpoeder
3. Peper
4. IJzerpoeder

Kies de eigenschappen van een permanente magneet

1. Kun je uit- en aanzetten
2. Heeft een zuidpool
3. is altijd magnetisch
4. Heeft een noordpool

Opdrachten:

1 tm 24

• Tweetallen
• Fluisteren
  

Denken, delen, uitwisselen

Stap 1 - De vraag

Bedenk iets waarvoor jij magneten/magnetisme nuttig voor zou gebruiken

Stap 2 - Individueel aan de slag

Bedenk iets waarvoor jij magneten/magnetisme nuttig voor zou gebruiken

• Schrijf je antwoord op
• Wees origineel
• Ook nuttig voor anderen
  
• Individueel!
  

Stap 3 - Delen

Deel je antwoord in tweetallen

Stap 4 - Klassikaal uitwisselen

Elk groepje deelt het beste antwoord