Vitale functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies

Basisfase 

april 2023TL1W

Programma

• Vitale functies
• Hersenstam 
• Ademhaling
• Bewustzijn
• Hartslag
• Bloeddruk

Vitale functies

• Ademhaling
  

• Bewustzijn
  

• Circulatie

Ze zijn van levensbelang!

• Zonder hersenen geen ademhaling, circulatie en geen bewustzijn!
  

De hersenstam 

• Regelt:

1. RR (hartslag)
2. Temp 
3. Hartslag  
4. Ah (ademhaling)

Waar zoemen we op in vandaag

• Ademhaling 

• Bewustzijn

• Pols-/ hartslag

• Bloeddruk
• Temperatuur

Ademhaling (volgende keer)

Waar let je op bij de ademhaling?

• De frequentie (hoe vaak)
• De diepte
  
• De gelijkmatigheid
  
• Het ritme
  
• De geluiden
  

Afwijkende ademhaling

• Hyperventilatie
  
• Benauwdheid
  
• Apneu (geen lucht)
• Ademhaling volgens Kussmaul (zeer diep, snakkend ademen)
• Ademhaling volgens Cheyne Stokes (teugvolume neemt toe en weer af)

Een hoge frequentie van ademhaling komt voor bij?

• Aandoeningen longen/luchtwegen
  
• Hartafwijkingen
  
• Koorts
  
• Lichamelijke inspanning
  
• Emotie
  

Bewustzijn

• Wat is bewustzijn?
  

• = toestand van de geest van besef of beleving van de eigen ik en de omgeving
  

Methode om bewustzijn van zorgvrager te bepalen:

• Glasgow Coma Scale
  

• eenduidige scorelijst om bewustzijnsniveau van een patiënt te bepalen (meetinstrument).

Deze meet 3 reacties (met behulp van punten);

• Het openen van de ogen (E)
  

• De motorische reacties (M)
  

• De verbale reacties (V)
  

Het openen van de ogen (E)

• 4 = Spontaan
  
• 3 = Op aanspreken: Bij het stellen van een vraag
  
• 2 = Op pijnprikkel: na toedienen van een pijnprikkel
  
• 1= niet : de ogen blijven dicht
  

Best motorische reactie (M) 

(let op; de reactie geldt voor de armen)

• 6 = Gehoorzamen, uitvoeren van opdrachten
  
• 5 = Lokaliseren van de pijnprikkel
  
• 4 = Terugtrekken (na pijnprikkel)
  
• 3 = Abnormaal buigen (na pijnprikkel)
  
• 2 = Strekken (abnormaal strekken na pijnprikkel)
  
• 1 = Geen reactie
  

Best verbale reactie (V)

• 5 = Georiënteerd: geeft correcte antwoorden op vragen
  
• 4 = Verward: geeft onjuiste antwoorden
  
• 3 = Inadequaat Geeft onsamenhangende antwoorden
  
• 2 = Onverstaanbaar: maakt onverstaanbare geluiden
  
• 1 = Geen; reageert niet
  

Welke volgorde?

1. Eerst observeren
   
2. Dan vragen
   
3. Dan pijnprikkel toedienen
   

• Wat is de maximale score bij deze meetmethode ?
• Maximaal te behalen score is 15 punten!
  

Pupil controle 

• Hoe doe je het?
• Controleer de oogstand.
• Test de lichtreactie.

• Waar let je op?
• Dwangstand
• Gaan de ogen ritmisch heen en weer (onwillekeurig)
• staan de ogen  onbeweeglijk 

• Waarom doe je het?
  
• Controle neurologische afwijkingen 
• Bijv. wanneer er een verschil tussen beide pupillen in reactie is of de reactie helemaal niet optreedt, wijst dit op een probleem in de hersenen.

Pols-/hartslag

• Waar kun je hartslag voelen:

Waar let je op bij de hartslag?

• Frequentie (hoe vaak)
• Gelijkmatigheid
  
• Ritme /regelmaat
  
• Spanning en volume (hoe goed is het voelbaar)

Hoe gaat je hartslag omhoog/ omlaag 

• ?????

• Wat is de hartslag in rust? 

• jonger dan 1 jaar: 105 - 160
  
• 1 - 2 jaar: 100 - 150
  
• ​2 - 5 jaar: 95 - 140
  
• 5 - 12 jaar: 80 - 120
  
• ouder dan 12 jaar: 60 - 100 (dus ook volwassenen 

Hoe gaat je hartslag omhoog/ omlaag 

• ?????

• Wat is de hartslag in rust? 

• jonger dan 1 jaar: 105 - 160
  
• 1 - 2 jaar: 100 - 150
  
• ​2 - 5 jaar: 95 - 140
  
• 5 - 12 jaar: 80 - 120
  
• ouder dan 12 jaar: 60 - 100 (dus ook volwassenen 

Bloeddruk

• Factoren van invloed op RR?

1. Hartziekten 
2. Lichaamsgewicht
   
3. Activiteiten en rust
   
4. Houding
   
5. Stress, spanning, angst
   
6. Pijn
   
7. Medicijnen
   

Meten

• Zorgvrager eerst 5 minuten laten rusten
• Altijd aan dezelfde arm meten
• 2 keer meten
• Niet kletsen tijdens het meten
  

Belangrijk om te onthouden

• 120/80 of lager is een ideale bloeddruk.
  
• 140/90 of hoger is een hoge bloeddruk.
  
• 135/85 of hoger is een hoge bloeddruk bij thuis meten.    Thuis is je bloeddruk namelijk vaak iets lager dan bij de arts.
  
• 180/110 of hoger is een ernstig verhoogde bloeddruk.

Contra-indicaties RR meten

• Een gewonde of oedemateuze arm
  
• Een verlamde arm  
• Een arm waar een infuus in zit
  
• Een arm waar okseltoilet is uitgevoerd
  

Temperatuur

Normale temperatuur: 36 tot 37,5 C

Verhoging: 37,5 tot 38 C

Koorts: boven de 38 C

Ondertemperatuur: lager dan 36 C

Ochtendtemp is lager dan de middagtemp

Manieren temperatuur meting

Rectaal (in het rectum)

Axillair (onder de oksel)

Oraal (onder de tong)

Femoraal (in de lies)

Intra-auraal (in het oor)

Via voorhoofd of slaap

Huiswerk

Volgende week vrij

17 april Anatomie

zie dia 34 en 35

dagbesteding presentatie vanaf 10.30