3.4 Soorten reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.4 Soorten reacties

Leerdoelen 

• patroon van ontleding, verbranding/oxidatie en vormingsreacties herkennen 
• van verschillende reacties aangeven welke soort reactie het is

Ontleding 

= Het vormen van twee of meer producten uit één beginstof

• patroon: A --> B + C 
• belangrijk: zuiverheid beginstof 
• minder belangrijk: massaverhouding

Voorbeeld: thermolyse van kalk 

• CaCO₃ (s) --> CaO (s) + CO₂ (g)
• scheiden van reactieproducten 

Verbranding

= Reactie met zuurstof waarbij vuurverschijnselen te zien zijn

• patroon: A + O₂ --> A_xO   
• veel elementen, moleculaire stoffen en zouten zijn brandbaar

Voorbeeld: verbranding van methaangas

• CH₄ (g) + 2 O₂ (g) --> CO₂ (g) + 2 H₂O (l)

Oxidatiereactie 

= Reactie met zuurstof zonder vuurverschijnselen

• patroon: A + O₂ --> A_xO   (zelfde als van verbranding)
• vaak bij metalen, bijvoorbeeld ijzer, koper en lood

Voorbeeld: roesten (oxidatie van ijzer)

• 4 Fe (s) + 3 O₂ (g) --> 2 Fe₂O₃ (s)

Vormingsreactie

= Het vormen van één reactieproduct uit twee beginstoffen

• patroon: A + B --> C 

Voorbeeld: productie van ammoniak

• N₂ (g) + 3 H₂ (g) --> 2 NH₃ (g)

Bij meeste reacties twee of meer beginstoffen en reactieproducten

• patroon: A + B --> C + D 

Demo 

Macroniveau en microniveau

Macroniveau: waarneembaar

• ammoniak (g) + waterstofchloride (g) --> salmiak (s)

Microniveau: deeltjesniveau (atomen en moleculen)

• NH₃ (g) + HCl (g) --> NH₄Cl (s) 

Goed opgelet?

Meld je aan met je laptop

Welke van de volgende reacties is een ontledingsreactie?

1. water --> waterstof en zuurstof
2. koolstof en zuurstof --> koolstofdioxide
3. koper en zuurstof --> koperoxide
4. zwaveldioxide en water --> zwavelzuur

Welke beginstof is bij verbranding/oxidatie altijd aanwezig?

1. waterstof
2. zuurstof
3. water
4. stikstof

Welk patroon hoort bij een vormingsreactie?

1. A --> B + C
2. A + B --> C
3. A + O2 --> AxO

Roesten is een voorbeeld van...

1. verbranding
2. een vormingsreactie
3. ontleding
4. oxideren

Stelling: een ontledingsreactie heeft altijd maar één beginstof

1. waar
2. niet waar

Huiswerk

Opdracht: 42 t/m 48