Gedrag deel 2 V5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Zintuigen en gedrag

Plan voor vandaag

• Check stof tot nu toe
• Vorming van gedrag 
• Periodieke invloeden
• Sleutel- en supranormale prikkels
• Opdrachten maken

Wat is een prikkel?

1. Een signaal dat een zenuwcel doorgeeft
2. Een invloed uit het milieu waar een organisme op reageert
3. Een ander woord voor een impuls
4. Externe signalen zoals licht en geluid

Wat is waar over een adequate prikkel?

1. Hier is de zintuigcel het meest gevoelig voor
2. Dit is de enige prikkel waar een zintuigcel op reageert
3. Deze prikkel heeft de laagste prikkeldrempel in de zintuigcel
4. Deze prikkel veroorzaakt altijd een respons

Adaptatie is het aanpassen van de prikkeldrempel aan een aanhoudende prikkelsterkte

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer je naar een voorwerp dichtbij kijkt wordt de lens....

1. Boller / meer positief
2. Platter / minder positief

Hoe noem je het boller en platter worden van de lens?

1. Adaptatie
2. Accomoderen
3. Scherpstellen
4. Aanpassen

Waarom krijgt iemand die verziend is zonder bril hoofdpijn, maar iemand die bijziend is niet?

Staafjes

Kegeltjes

Zeer gevoelig voor licht

Kleuren zien

Contrasten zien

Vooral in gele vlek

Signaal 1-op-1 doorgegeven aan gezichtscentra

Welke informatie komt aan in het linker gezichtscentrum?

1. Alles uit het linkeroog
2. Alles uit het linker gezichtsveld
3. Alles uit het rechteroog
4. Alles uit het rechter gezichtsveld

Wat bedoelen we in de biologie met gedrag?

1. Alles dat een dier doet
2. Alle waarneembare activiteiten van mensen en dieren
3. Dingen die mensen en dieren doen met een specifiek doel
4. Communicatie tussen dieren en mensen

Is de balts van deze vlinders een voorbeeld van een gedragssysteem of gedragsketen?

1. Gedragssysteem
2. Gedragsketen
3. Beiden
4. Geen van beiden

Gedrag 

Informatie stuurt het gedrag

Wat is een voorbeeld van een interne prikkel die jouw gedrag beïnvloed?

Adequaat gedrag

Gedrag dat de overlevingskansen en
fitness van een dier vergroot.
Het is dus goed aangepast aan de
omstandigheden.

Zebra's leven in een warme omgeving, het is daardoor belangrijk dat ze genoeg drinken. Het is adequaat gedrag om te stoppen om te drinken wanneer zij water tegenkomen. Maar wanneer er een roofdier in de buurt is, is water drinken geen adequaat gedrag. Op dat moment is wegrennen het adequate gedrag. 

Periodieke invloeden

• Schommeling in prikkelsterkte
• Intern of extern

Wat is een voorbeeld van een periodieke externe prikkel?

Lengte van de dag heeft invloed op de hormoonafgifte van de hypofyse. 

Sleutelprikkels en supranormale prikkels

• Sleutelprikkel: doorslaggevende
  rol in ontstaan van specifiek gedrag
• Supranormale prikkel: sterkere
  reactie dan op sleutelprikkel

https://www.youtube.com/watch?v=i1qXiKbaKVI&ab_channel=VroegeVogels

Sleutelprikkels zorgen ervoor dat erfelijk gedrag wordt uitgevoerd. 

Supranormale prikkels zijn "onweerstaanbaar", ze wekken hetzelfde gedrag op als sleutelprikkels, maar dit gedrag komt vaker voor. 

Bij mensen

• Uiterlijk van baby
• Rode lippen
• Reactie is erfelijk, maar
  minder voorspelbaar

Eigenschappen als een rond gezicht, bolle wangen, grote ogen en een groot hoofd zijn voor mensen sleutelprikkels die ervoor zorgen dat we de neiging hebben om te verzorgen en vertroetelen. 

Rode lippen worden gezien als aantrekkelijk, dit is een sleutelprikkel (waarschijnlijk omdat het voor een deel gezondheid van een persoon reflecteert). Rode lippenstift is een supranormale prikkel hiervan.

Huiswerk tot nu toe

Bs1 opdracht 1-3, 4, 6, 8-10

Bs2 opdracht 11-30

Bs3 opdracht 33, 35, 36, 37, 40, 41

Bs4 opdracht 45-48, 53

Leerprocessen

Toets

Woensdag 26 Januari

(eerste dag van de toetsweek)

Extra leer opties

Erasmus training: Za & Zo voor de toetsweek en in de toetsweek

Opgeven voor maandag

Vrijdag 21 Januari: kennisversterkers hier op school

10 minuten stil werken

In elk geval opdracht 48 af

Leerprocessen

Verandering van gedrag onder invloed van externe prikkels

• Inprenting
• Gewenning
• Proefondervindelijk
• Inzicht
• Imitatie en conditionering

Inprenting

• Gevoelige periode
• vb Ganzen 12-17e uur
  na uitkomen 

https://www.youtube.com/watch?v=Fc-rJtcF3wI&ab_channel=EileenDejaegere

Gewenning

• Afleren van reacties op externe prikkel 

Proefondervindelijk

• Leren van het effect van gedrag
• "Trial and error"

Conditionering

• Proefondervindelijk leren, maar mens bepaalt wat een straf of beloning oplevert
• Pavlov-reactie
• Skinner-box

https://www.youtube.com/watch?v=cBdEEzZvOYk&ab_channel=Clipphanger

https://www.youtube.com/watch?v=8-knd0tnRM4&ab_channel=EileenDejaegere

1:00-154

https://www.youtube.com/watch?v=lxImLwqY0Jc&ab_channel=GianlucaCampana

Filmpje is spaans gesproken. De rat krijgt een beloning (suikerwater) wanneer hij op de linker hendel drukt. In een nieuwe omgeving zal de rat eerst zijn omgeving onderzoeken, waarbij hij vanzelf op de hendel drukt. Doordat dit gelinkt is aan de beloning, leert de rat heel snel om op de hendel te drukken. 

Imitatie

Leren door na te doen 

Inzicht

Eerdere ervaringen combineren om een probleem op te lossen

https://www.youtube.com/watch?v=Gui3IswQ0DI&ab_channel=rationalstabs

https://www.youtube.com/watch?v=A5YyTHyaNpo&ab_channel=Maker%27sMuse

vanaf 3:47

Huiswerk

Bs 5 opdracht 57, 58, 60, 63, 65, 66

Bs1 opdracht 1-3, 4, 6, 8-10

Bs2 opdracht 11-30

Bs3 opdracht 33, 35, 36, 37, 40, 41

Bs4 opdracht 45-48, 53