Gaswisseling en uitscheiding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Gaswisseling en uitscheiding

Inhoud van deze les:

• 
  

       - Uitleg + Korte filmpjes over ademhaling 

       - Oefenopdrachten

       - Als docent zie ik na afloop of je de LessonUp hebt 

          doorlopen en of je alle opgaven hebt gemaakt. 
      - Aan de slag! En succes! 

       

0

Sleep de naman naar de juiste onderdelen 

Longblaasje

Luchtpijp

Keelholte

Bronchiën 

Neusholte

Waarom het beter is om door je neus te ademen:

1. Je neus keurt de lucht met het reukzintuig
2. Je neusharen houden stof tegen 
3. Je neus maakt de lucht vochtig (door water uit slijm) en warm (door bloedvaatjes). 

Slijmvlies

• Aan binnenkant luchtpijp en bronchiën

Twee soorten cellen:

1. Slijmcellen: maken slijm

2. Trilhaarcellen: bewegen heen en weer en duwen slijm met daarin stof en ziektever-wekkers naar je keel. Dit hoest je uit of slik je door.

Dus zo krijg je schone, warme en vochtige lucht in je longblaasjes en beschadigen ze niet

Waarom dus door je neus ademen?

slikken

ademhalen

verslikken

We kunnen bij onze ademhaling gebruik maken van borst- en buikademhaling. Leg uit wat het verschil is tussen deze twee.

0

0

Zet de stappen van inademen in de goede volgorde

Lucht stroomt je longen in

Je borstholte en longen worden groter

Tussenribspieren en middenrifspieren trekken samen

Luchtdruk in je longen neemt af

Ribben kantelen omhoog en middenrif wordt plat

Inademen

1. Tussenribspieren en middenrifspieren trekken samen.
2. Ribben kantelen omhoog en het middenrif wordt plat. 
3. Borstholte en je longen worden groter. 
4. Lucht in je longen krijgt meer ruimte, daardoor neemt de luchtdruk in je longen af. 
5. Lucht stroomt vanzelf naar binnen: je ademt in. 

Zet de stappen van uitademen in de goede volgorde

Je borstholte en longen worden kleiner

Lucht stroomt naar buiten

Tussenribspieren en middenrifspieren ontspannen

Luchtdruk in je longen neemt toe

Ribben zakken naar beneden en middenrif wordt bol

Uitademen

1. Tussenribspieren en middenrifspieren ontspannen.
2. Ribben zakken naar beneden. Het middenrif wordt bol.
3. Borstholte en longen worden kleiner.
4. Lucht in je longen krijgt minder ruimte, luchtdruk neemt toe.
5. Lucht stroomt naar buiten: je ademt uit. 

Tijdens het sporten

Tijdens rust

Hart klopt snel

Snelle ademhaling

Langzame ademhaling

Veel energie nodig

Hart klopt langzaam

Weinig energie nodig

Spieren tussen de ribben waarmee de ribben en het borstbeen kunnen worden bewogen.

Spieren waarmee het midden-rif kan worden bewogen.

Ademhaling dankzij het samentrekken van het middenrif en de buikspieren.

Ademhaling dankzij het bewegen van de ribben en het borstbeen.

Tussenribspieren

Middenrifspieren

Buik-ademhaling

Borst-ademhaling

Begrijpen: Hoe komt zuurstof in je bloed en koolstofdioxide uit je bloed

Ademhalingstelsel:

• neusholte
• keelholte
• luchtpijp(kraakbeenringen)
• bronchiën (luchtpijptakken)
• longblaasjes
• middenrif

 

Hoe komt zuurstof in je bloed?

• Dit gebeurt in de longblaasjes

Hier gebeuren 2 dingen:

1. Zuurstof gaat vanuit de lucht in de longblaasjes naar het bloed.
2. Koolstofdioxide gaat vanuit het bloed naar de lucht in de longblaasjes, daarna adem je dit uit.

• Deze uitwisseling noemen we gaswisseling!

0

Gaswisseling

De uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide verloopt snel door: 

• veel longblaasjes dus groot oppervlak om uit te wisselen (70-90m2)
  
• wand van longblaasjes heel dun dus zuurstof en koolstofdioxide kunnen er makkelijk doorheen
  
• ook de vele haarvaten rond longblaasjes hebben dunne wand en bloed er doorheen wordt steeds ververst
• door je ademhaling ververs je steeds de lucht in je longen, dus steeds nieuwe zuurstof en je raakt de koolstofdioxide kwijt

Verbranding

1. In de mitochondriën vindt verbranding plaats.

2. Voor verbranding is glucose en zuurstof nodig.

3. De glucose halen we uit onze voeding en zuurstof nemen we op door adem te halen.

4. Doel van verbranding is het vrijmaken van energie.

Koppel de verschillende orgaanstelsels aan de formule van verbranding. 

wordt ver-voerd naar de cellen

daardoor kun je bewegen

ademhalingsstelsel: inademen

ademhalingsstelsel: uitademen

spierstelsel

verteringsstelsel

uitscheidingsstelsel

bloedvatenstelsel

Leerdoel: Je begrijpt hoe je ademhaling geregeld wordt

1. Via koolstofdioxidezintuigcellen/ chemoreceptoren in bloedvaten (aorta, halsslagaders)
   
2. Impulsen naar ademcentrum in hersenen
   
3. Hersenen sturen signalen naar tussenribspieren en middenrifspieren die daardoor samentrekken
   
4. In de video op de volgende slide, wordt de regulatie van de ademhaling nog een keer uitgelegd. 

Weet je nog hoe de ademhaling werkte? Vul de woorden op de juiste plek in.

ademcentrum

CO2-zintuigcellen

in het bloed

ademhalingsspieren

Homeostase

• Dit dynamische evenwicht in je inwendig milieu noemen we homeostase
• Dit gebeurt met regelkringen

Homeostase

Gedrag kan bijdragen aan homeostase, het constant houden van de omstandigheden in het inwendige van het organisme.  -> Zet de woorden op de juiste plaats. 

Een 

 

leidt tot een interne prikkel.

De sterkte van inwendige en uitwendige prikkels bepaalt de 

 

 om een 

 

 uit te voeren.

Dit zorgt dan voor 

 

.

Effectief gedrag is zo onderdeel van een 

 

afwijking van de normwaarde

positieve terugkoppeling

externe prikkel

motivatie 

gedragssysteem

herstel van de  normwaarde

negatieve terugkoppeling

Klaar?

Dan mag je de opgaven van 13.1 t/m 13.3 uit je hoofdboek afmaken.