3.3 Natuurlijke rijkdommen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

3.3 Natuurlijke rijkdommen

H3 Brazilië

Domein Gebieden

Havo 5

Lesdoelen

• Ik kan het ontstaan en de ruimtelijke spreiding van de natuurlijke hulpbronnen in Brazilië beschrijven en verklaren.
• Ik kan verklaren waarom er bij het gebruik van de Braziliaanse natuurlijke hulpbronnen conflicten ontstaan tussen verschillende groepen mensen en belangen.
• 
  Ik kan beredeneren welke kansen en risico’s er aan de exploitatie van de natuurlijke rijkdommen verbonden zijn. 

Korte herhaling landschap & klimaat

Hoe wordt dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Hoe wordt dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Hoe wordt in Brazilië dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Het Amazonebekken ligt ten zuiden van het Hoogland van Guyana.

1. Juist
2. Onjuist

Braziliaanse zomers zijn over het algemeen warm en droog.

1. Juist
2. Onjuist

Het noordoosten van Brazilië ligt aan de lijzijde van een kustgebergte.

1. Juist
2. Onjuist

Het gehele Amazonebekken heeft een Af-klimaat.

1. Juist
2. Onjuist

Het passeren van de ITCZ gaat gepaard met stijgingsregens.

1. Juist
2. Onjuist

Leg uit hoe het subtropisch hogedrukgebied in juli het weer in het zuidelijke en centrale deel van Brazilië beïnvloedt. Gebruik in je antwoord een oorzaak-gevolgrelatie.

Welk type ongelijkheid zie je in de afbeelding?

1. Regionale ongelijkheid
2. Sociale ongelijkheid

Welke nadelen heeft BNP/hoofd?

Hoe ontwikkeld een land is, kun je vaak weten door te kijken naar de beroepsbevolking. Wat voor soort werk doen de mensen?

Centrum

Periferie

Semi-periferie

Tertiaire sector

Secundaire sector

Primaire sector

Wat zegt dit kenmerk over de economische ontwikkeling?

Hoger / meer is beter

Lager / minder is beter

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Omvang primaire sector

Omvang tertiaire sector

HDI

Analfabetisme

Aantal artsen per 1000 inwoners

Verstedelijking

Internetverbindingen

Levensverwachting

Analfabetisme is een voorbeeld van een

1. demografisch kenmerk
2. economisch kenmerk
3. sociaal-cultureel kenmerk

Levensverwachting is een

1. demografisch kenmerk
2. sociaal-cultureel kenmerk

De informele sector behoort tot

1. de primaire sector
2. de secundaire sector
3. de tertiaire sector
4. de quartaire sector

Zeestromen en reliëf zijn belangrijke klimaatfactoren. Welke klimaatfactoren zijn nog meer belangrijk bij het doen laten ontstaan van bepaalde klimaten?

Paragraaf 3.3

Natuurlijke rijkdommen

Wat is de definitie van een delfstof? (wat betekent 'delven'?)

Energiebronnen uit Brazilie:

Fossiele energiebronnen

•  Steenkool
• Aardolie
• Bio Brandstof 
  
• Hydro-electriciteit
  

Vragen: 

• Wat?
  
• Waar?
  
• Voordelen?
  
• Nadelen?
  

Waar moet Brazilië zich op gaan richten?

Aardolie

Veel voorraden in het reservoir gedeelte voor de kust. Deze is opgesloten door een zoutlaag. De vindplaats is vooral ten oosten van Rio de Janeiro.

Niet alle olie is makkelijk te winnen: veel diepzeeolie (op 2km diepte + enkele km boren)

Brazilië wint gemiddeld 2,2 miljoen vaten olie, maar gebruikt  2,6 miljoen vaten per dag.

IJzererts

•  Eén van de belangrijkste exportproducten van Brazilië.
•  IJzererts wordt gewonnen rond de schilden (precambrium, +/- 3 miljard jaar oude aardkorst). 
• Door opheffing, verwering en erosie ligt deze oude aardkorst nu aan de oppervlakte.
• Miljoenen jaren bedekt geweest door bovenliggende gesteentelagen.
• Onder hoge druk en temperaturen zijn er mineralen, zoals ijzer, gevormd (= ertsvorming).

Bauxiet

•  Erts waaruit aluminium wordt gemaakt. Brazilië heeft de grootst bekende voorraad bauxiet.
•  Wordt vooral gewonnen aan de randen van het Braziliaans Hoogland.
• Oud gesteenten breekt door chemische verwering langzaam af. 
• Ze vallen uiteen in kleideeltjes die wegspoelen en zich ophopen in de omringende, lager gelegen delen van het Hoogland. 
• Daar vormt zich een dik pak sediment waarin veel aluminiummineralen zitten. Verstening --> bauxiet.

Leg uit waarom de aluminiumproductie in Brazilië vrijwel altijd in de nabijheid van waterkrachtcentrales staat.

www.rtlnieuws.nl

Bio-brandstof

Brandstof gewonnen uit suikerriet.

Nadeel?

• Landgrabbing
• Armeren worden verdreven
• Grootschalige landbouw heeft flinke impact op het milieu/natuur 

Bio-ethanol, vloek of zegen?

Hydro-elektriciteit

Wat maakt hydro-elektriciteit duurzaam?

• Geen CO2-uitstoot
  
• Geen uitputting van grondstoffen
  

     X            

                  X

Hydro-elektriciteit

Energie gewonnen uit waterkracht. 

Nadeel?

• Aantasting flora, fauna
• Gedwongen verhuizingen, aantasting leefgebied inheemse stammen
• Loop van de rivier verstoord, droogte en inundatie.
• Methaanuitstoot stuwmeer
• Benodigde infrastructuur nodigt uit tot verdere ontsluiting

Wat is, met het oog op het wereldvoedselvraagstuk, een nadeel van de productie van biobrandstoffen?

Aan de slag

- Lee de tekst aandachtig door

- Maak de opdrachten met behulp van route B

- Maak de bijbehorende boxopdracht

Aan de slag!

Maak de opdrachten 2, 3, 5 en 6 van paragraaf 3.3.