m3 hst5 Gedrag + gedragsonderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Gedrag

• Theorie gedrag
• Gedragsonderzoek

Waar komt gedrag vandaan?

Inwendige prikkel

Uitwendige prikkel

waarom je wel of niet reageert

drempelwaarde: een prikkel moet sterk genoeg zijn om te kunnen waarnemen en om tot een reactie te leiden.

motivatie: is de uitkomst van een combinatie van uit- en inwendige prikkels om wel of niet te reageren op een prikkel.

Sleutelprikkel: leidt vrijwel altijd tot dezelfde respons (reactie)

je reageert op het horen van je naam

Supranormale prikkel: prikkel die een sterkere respons veroorzaakt dan de sleutelprikkel

fillers, make up, enz

Consumentengedrag

Gedrag van mensen die producten kopen of gebruiken door het gebruik van sleutelprikkels en supranormale prikkels in reclames;

denk ook aan social media

wat is supranormaal aan Barbi?

Natuurlijk gedrag

Onnatuurlijk gedrag

Aangeboren gedrag

Aangeleerd gedrag

sociaal gedrag

sociaal gedrag is alle gedrag tussen soortgenoten, dus wat er gebeurt als ze elkaar tegenkomen, we onderscheiden drie vormen:

1. Territoriumgedrag: gedrag dat te maken heeft met het afbakenen en verdedigen van een eigen gebied. Er kan dat sprake zijn van: dreiggedrag, aanvalsgedrag en vluchtgedrag

2. Voortplantingsgedrag

3. Groepsgedrag

sociaal gedrag

sociaal gedrag is alle gedrag tussen soortgenoten, dus wat er gebeurt als ze elkaar tegenkomen, we onderscheiden drie vormen, ook wel gedragssystemen genoemd:

1. Territoriumgedrag

2. Voortplantingsgedrag: gedrag dat te maken heeft met het vinden van een soortgenoot om mee te paren, de paring en het verzorgen van de jongen. Er kan dan sprake zijn van voortplantingssignalen, speciale geuren, kleuren en geluiden; baltsgedrag, een serie handelingen tussen de voortplantingspartners; paring, de daadwerkelijke voortplantingsdaad; broedzorg, de zorg voor het nageslacht gedurende de eerste periode   

3. Groepsgedrag

sociaal gedrag

sociaal gedrag is alle gedrag tussen soortgenoten, dus wat er gebeurt als ze elkaar tegenkomen, we onderscheiden drie vormen:

1. Territoriumgedrag

2. Voortplantingsgedrag

3. Groepsgedrag: gedrag dat een rol speelt bij de taakverdeling binnen groepen dieren en bij het vaststellen van de rangorde, bij kippen de pikorde genoemd. In de meeste groepen is er sprake van dominante en onderdanige individuen, dat wordt met specifieke signalen, geur, kleur geluid, bewegingen bepaald en afgedwongen. Op die manier krijgt elke groep een leider die bepaalt wat er gaat gebeuren.

Bestuderen van gedrag

Ethologie = gedragsleer = objectief vastleggen van gedragselementen (zichtbare handelingen)

Dat doen ethologen door gedrag te:

Kwalificeren: welke gedragselementen zie je?

Kwantificeren: hoe vaak laat het dier elk van deze gedragselementen zien.

Gedragsketen

een serie handelingen in een

specifieke volgorde.

bijvoorbeeld het smeren van

een boterham, veters strikken,

baltsgedrag (zie hiernaast)

waarbij gedragselementen uit

andere gedragssystemen in

een bepaalde volgorde worden

uitgevoerd.

Ethogram -> kwalificeren

Kwispelen = 

Gedragselement:

Afkorting:

Omschrijving:

Een ethogram:

een lijst met alle waarneembare gedragselementen

een onderzoeksvraag beantwoorden

Je maakt een ethogram omdat je het gedrag van een dier wil onderzoeken.

Tijdens het onderzoek werk je altijd met z'n tweeën.

De een observeert het dier en zegt de handelingen en de ander noteert die. In totaal observeer je het dier enkele minuten en noteer je per 5 sec. wat het dier doet.

Je noteert je observaties in een protocol.

Protocol 

wat kun je met je ingevulde protocol?

het ingevulde protocol gebruik je om de onderzoeksvraag te beantwoorden.

vaak maak je eerst een frequentie-analyse; hoe vaak of hoe lang laat het dier een bepaald gedragselement zien

wat kun je met je ingevulde protocol?

het ingevulde protocol gebruik je om de onderzoeksvraag te beantwoorden

daarna maak je vaak een sequentie-analyse; welke gedragselementen vertoont het dier na elkaar, dat gebruik je om een gedragsketen te herkennen