5.4 Van houd naar Zilver LES-2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

4.2. Burgers en bestuur LES-1

5.4. VAN GOUD NAAR ZILVER 

MACHTSTRIJD, JOHAN DE WITT EN HET RAMPJAAR 1672 

PLANNING

LEERDOELEN
HERHALING
UITLEG
AAN HET WERK
NABESPREKEN
AFSLUITEN

LEERDOEL(EN)

LEERDOEL 1: Aan het einde van de les kun je uitleggen waarom de oorlogen van de Republiek leidden tot een vermindering van het succes van de handel.

- Waarom: Je snapt hoe oorlog invloed heeft op handel en rijkdom. Dat helpt je om beter te begrijpen waarom de Gouden Eeuw eindigde.

LEERDOEL 2: Aan het einde van de les kun je de verschillende gebeurtenissen 5.4. Van goud naar zilver in chronologische volgorde plaatsen. 

- Waarom: Je leert hoe gebeurtenissen met elkaar samenhangen. Zo kun je beter onthouden wat er wanneer gebeurde én waarom.

VRAAG 1: WILLEM II KREEG DE KANS OM ZIJN PLANNEN VOOR EEN STERK, CALVINISTISCH KONINKRIJK UIT TE VOEREN.

       WAAR

  NIET WAAR

  NIET WAAR

→ HIJ STIERF IN 1650 AAN DE POKKEN, VOORDAT HIJ ZIJN PLANNEN KON REALISEREN.

VRAAG 2: DE STAATSGEZINDEN WILDEN JUIST GÉÉN STADHOUDER MEER NA DE DOOD VAN WILLEM II.

       WAAR

  NIET WAAR

       WAAR

→ ZE GREPEN ZIJN DOOD AAN OM DE MACHT BIJ DE GEWESTEN TE HOUDEN. DAT LEIDDE TOT HET STADHOUDERLOZE TIJDPERK.

VRAAG 3: DE ACTE VAN NAVIGATIE WAS BEDOELD OM DE ENGELSE HANDEL TE BESCHERMEN TEGEN BUITENLANDSE CONCURRENTIE.

       WAAR

  NIET WAAR

       WAAR

→ DE ACTE VERBOOD BUITENLANDSE SCHEPEN, ZOALS DIE VAN DE REPUBLIEK, OM GOEDEREN NAAR ENGELAND TE BRENGEN.

VRAAG 4: JOHAN DE WITT WAS STADHOUDER ÉN ADMIRAAL VAN HOLLAND.

       WAAR

  NIET WAAR

  NIET WAAR

→ HIJ WAS RAADPENSIONARIS, GEEN STADHOUDER. HIJ LEIDDE DE REPUBLIEK VIA OVERLEG EN DIPLOMATIE.

VRAAG 5: DE HANDEL VAN DE REPUBLIEK BLOEIDE JUIST OP DOOR DE OORLOGEN MET ENGELAND EN FRANKRIJK.

       WAAR

  NIET WAAR

  NIET WAAR

→ OORLOG LEIDDE TOT HANDELSBLOKKADES, INVOERRECHTEN EN ONVEILIGE ZEEËN. DE HANDEL KREEG EEN DREUN.

BONUS-VRAAG: NEDERLAND IS HET ENIGE LAND OOIT DAT ZIJN PREMIER HEEFT OPGEGETEN.

       WAAR

  NIET WAAR

       WAAR

→ NOUJA, SOORT VAN..... 

VS

RAMPJAAR 1672

     DE REPUBLIEK

        FRANKERIJK

          ENGELAND 

 WAAROM?: HANDEL EN MACHT

+

WOUDEN EIGEN ECONOMIE BERSCHERMEN

RAMPJAAR 1672

FRANKERIJK MET GROOT LEGER, ZUID-NEDERLAND 

ENGELAND MET GROTE VLOOT, NEDERLANDSE VLOOT AANVALLEN

RAMPJAAR 1672

WILLEM III IN VERSCHILLENDE STEDEN STADHOUDER, MAAR ONRUST BLEEF

RUST KEERT LANGZAAM TERUG

MICHIEL DE RUYTER: ADMIRAAL: 

MET SUCCES ENGELSE VLOOT TE VERSLAAN

FRANSE LEGER VERSLAGEN MET HULP BONDGENOTEN

MAAR REPUBLIEK = ECONOMISCH UITGEPUT, HANDEL-POSITIE VERZWAKT 

LEG UIT HOE DE OORLOGEN MET ENGELAND EN FRANKRIJK ERVOOR ZORGDE DAT DE REPUBLIEK MINDER GELD VERDIENDE AAN DE HANDEL. NOEM MINSTENS TWEE GEVOLGEN.

AAN HET WERK

WAT: Leg 10 kaartjes over de Republiek in de juiste volgorde en leg uit waarom ze belangrijk zijn.

HOE: Werk in tweetallen. Gebruik het werkblad om volgorde en betekenis per kaartje in te vullen. 

HULP: Gebruik je boek of vraag hulp als je vastloopt.

TIJD: Timer op het bord geeft hoeveelheid tijd aan. 

UITKOMST: Je weet wat er gebeurde, wanneer en waarom het belangrijk was.

KLAAR: Klassikaal nabespreken. In de tussentijd verder met de opdrachten van 5.4.3 Het rampjaar 1672. 

ANTWOORD OP TIJDLIJN OPDRACHT

1. WILLEM II OVERLIJDT PLOTS ZELF AAN DE POKKEN TIJDENS EEN JACHTPARTIJ
2. DE STATEN-GENERAAL BESLUITEN GEEN NIEUWE STADHOUDER TE BENOEMEN
3. ENGELAND VOERT DE ACTE VAN NAVIGATIE IN: BUITENLANDSE SCHEPEN WORDEN GEWEERD
4. DE REPUBLIEK RAAKT IN OORLOG MET ENGELAND: DE EERSTE ENGELSE ZEEOORLOG BEGINT
5. JOHAN DE WITT WORDT RAADPENSIONARIS VAN HOLLAND
6. DE REPUBLIEK SLUIT VREDE MET ENGELAND IN RUIL VOOR DE ACTE VAN SECLUSIE
7. DE TWEEDE ENGELSE ZEEOORLOG BREKT UIT, ONDER LEIDING VAN MICHIEL DE RUYTER
8. FRANKRIJK BEZET DE ZUIDELIJKE NEDERLANDEN EN BEMOEILIJKT DE HANDEL
9. ENGELAND EN FRANKRIJK VALLEN TEGELIJK AAN IN HET RAMPJAAR
10. WILLEM III WORDT TOT STADHOUDER BENOEMD OM HET LAND TE REDDEN