§4.2 De industriële samenleving deel 1 en 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Log in bij Lessonup -> Eigen naam (smiley/teken mag)

§4.2 De industriële samenleving deel 1

Leerdoelen 4.2 deel 1

Je kunt uitleggen:

- Hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders zijn

- Wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilt van de standensamenleving

- Wat enkele belangrijke uitvindingen uit de 19de eeuw zijn

Filmpje

Werken in de fabriek

Charlie Chaplin - Modern Times

Welke conclusies kunnen we trekken uit het filmpje?

Filmpje

Werken in de fabriek

Charlie Chaplin - Modern Times

Welke conclusies kunnen we trekken uit het filmpje?

Filmpje

Leefomstandigheden van de arbeiders

Leerdoelen 4.2 deel 1

Je kunt uitleggen:

- Hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders zijn

- Wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilt van de standensamenleving

- Wat enkele belangrijke uitvindingen uit de 19de eeuw zijn

Werken en wonen

• Ondernemers houden lonen laag -> geen opleiding voor nodig-> vrouwen en kinderen nog minder betaald -> meer winst ondernemer
• Lange dagen-> werkweek van 6 dagen - geen vakantie
• Fabrieken/mijnen -> vieze lucht, smerig, lawaai
• Gevaarlijk -> ongelukken 
• Protesteren? Ontslag

Werken en wonen

Ook de woonomstandigheden van de arbeiders waren slecht

• Hele gezinnen leefde in kleine donkere woningen
• Straten waren smal en er was vaak geen riool of schoon drinkwater
• Via open riolering kwamen uitwerpselen weer bij het drinkwater terecht
  
• Door slechte hygiëne werden veel mensen ziek
  
• Arbeiders werden vaak niet ouder dan 50
  
• Ook kleine kinderen gingen vaak dood
  

Vervuilde lucht boven arbeiderswoningen

Arbeiders wonen dicht bij de fabriek

In fabrieksgebieden ontstaan grote steden (urbanisatie)

Aan de slag

• §4.2 Beantwoord het eerste leerdoel (A)

Klaar?

• 4.1 Alle leerdoelen en begrippen al?

Log in bij Lessonup -> Eigen naam (smiley/teken mag)

Leerdoelen 4.2

Je kunt uitleggen:

- Hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders zijn

- Wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilt van de standensamenleving

- Wat enkele belangrijke uitvindingen uit de 19de eeuw zijn

Door de industrialisatie veranderde rond 1800 de economie.

Hierdoor veranderde ook de samenleving-> van standen naar klassen 

Kapitalisme 

• Na 1800 maakt handelskapitalisme plaats voor industrieel kapitalisme
• Hierin wordt juist geld verdiend met het maken van producten
• Dit gaat het beste met zo min mogelijk bemoeienis/regels van de overheid (loon, werktijden, prijzen) 
• Daarom zijn er in de 19de eeuw heel weinig regels voor ondernemers

Economisch systeem waarin ondernemers vooral winst maken met de productie van goederen, waarbij ze zo min mogelijk worden gehinderd door wetten en regels.

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Veranderende samenleving 

Ondernemersklasse

Steeds meer fabrieken betekent steeds meer (rijke) fabriekseigenaren. Zij worden de belangrijkste groep in de samenleving: de gegoede burgerij

Middenklasse

In de steden moet ook veel werk gedaan worden door kleine bedrijven of mensen met een opleiding (winkeliers, onderwijzers, politie). Deze mensen verdienen prima, maar zijn minder rijk dan de gegoede burgerij. We noemen hen de middenklasse

Arbeidersklasse

Door de opkomst van de industrie werken steeds meer mensen in de fabrieken. Door verbeteringen (machines) in de landbouw is daar minder werk en gaan veel boeren in de stad werken als arbeiders

De klassenmaatschappij

Door de opkomst van het kapitalisme veranderde ook de samenleving

-In de 19e eeuwse klassenmaatschappij waren er drie klassen

• De ondernemersklasse
   Kleine groep rijke mensen met kapitaal -> alles wat nodig is om producten te maken, zoals geld, machines en fabrieken.
• Woonde in buitenwijken met brede lanen en mooie parken, in ruime huizen met tuinen.

De klassenmaatschappij

• De middenklasse
•  Geschoolde mensen, bijv kantoorpersoneel, docenten, winkeleigenaren -> beter dan arbeiders, minder dan ondernemers
  
• De arbeidersklasse
   De rest, werkten in de fabrieken -> De arbeiders hadden geen eigen bezit (land, huis of bedrijf). Ze konden alleen iets verdienen door te werken.
  

00:44

Waarom verhuizen deze landarbeiders naar de stad?

02:14

Waarom gaan de mensen niet gewoon in een betere woning wonen?

03:51

Omschrijf de
leefomstandigheden

04:23

Wie kreeg wat betaald?

ƒ6.60 per week

ƒ2.70 per week

ƒ1.80 per week

Europa rond 1850:

Kapitalisme verandert de samenleving. Zet de bevolkingsgroepen op de juiste plek in de sociale piramide

Arme boeren, landarbeiders & fabrieksarbeiders

Kooplieden & fabriekseigenaren

Ambachtslieden, winkeliers & kleine boeren

Welke twee zinnen passen bij het kapitalisme van de 19de eeuw?

De regering bemoeit zich zo min mogelijk met fabrieken

Er zijn wetten die uitstoot van vieze lucht voorkomen

Ondernemers verdienen geld door spullen te verhandelen

Ondernemers produceren goederen en verkopen die met winst

Ondernemers vragen voor spullen allemaal dezelfde prijs

Juiste zinnen

A

B

C

D

E

Leerdoelen 4.2 deel 2

Je kunt uitleggen:

- Wat enkele belangrijke uitvindingen uit de 19de eeuw zijn

Belangrijke uitvindingen in de 19e eeuw

🛻 Verbrandingsmotor

-> Werkt op benzine/diesel

-> Maakt de auto mogelijk

🛠️ Nieuw staal

Sterker dan ijzer

➡ Belangrijk voor bruggen, gebouwen en machines

💡 Verlichting

Eerst: gaslampen

Later: elektrisch licht

➡ Beter licht in huis en op straat

🔥 Gas & elektriciteit in huis

Gas voor verwarming

Elektriciteit voor apparaten

💉 Medische uitvindingen

Inentingen tegen ziektes

Verdoving bij operaties

Meer aandacht voor hygiëne

🌾 Kunstmest

➡ Meer voedsel door betere landbouw

Communicatie

• Trein vervangt postkoets

• Brief wordt (soms) vervangen door telegrafie...

• ... en telefoon vervangt telegrafie

• De snelheid van het leven neemt toe

in 1876 bouwde de Schots-Amerikaanse uitvinder Alexander Graham Bell de eerste werkende telefoon. De uitvinding was een enorm succes: voor het eerst konden mensen over grote afstanden met elkaar praten. Deze afbeelding is van ongeveer 1880.

Nieuwe uitvindingen

Er worden in de 19e eeuw veel nieuwe dingen uitgevonden.

Die nieuwe uitvindingen zijn vaak heel duur.

Daarom kunnen alleen rijke mensen ze kopen.

Alexander Bell vindt in 1876 de telefoon uit. 

Je kunt daarmee via een draad praten met iemand die ver weg is. 

In 1879 vindt Edison de gloeilamp uit.

Die geeft meer licht dan een kaars of olielamp.

Je hebt er wel elektriciteit voor nodig.

Dat is heel duur. 

In 1877 bedankt Edison de fonograaf. 

Je kunt met een fonograaf muziek afspelen.

In 1888 wordt de muziek op een plaat gezet.

Die kun je afspelen op een grammofoon. 

📈 Gevolg:

Ondernemers profiteren het eerst

Ook arbeiders krijgen langzaam betere levens

➡ Mensen worden optimistisch over de toekomst

04:22

Waarom nemen fabrieksbazen graag kinderen aan?

05:04

Omschrijf de
werkomstandigheden

05:55

Waarom accepteren de mensen deze werkomstandigheden?

Aan de slag

• §4.2 Beantwoord het tweede leerdoel en derde leerdoel + begrippen overnemen

Klaar?

• Alle leerdoelen 4.1/begrippen al?

Economisch systeem waarin ondernemers vooral winst maken met de productie van goederen, waarbij ze zo min mogelijk worden gehinderd door wetten en regels.

1. Communisme
2. Kapitalisme
3. Klassenhandel
4. Ruilhandel

Een samenleving die drie belangrijke klassen kent: de ondernemersklasse, de middenklasse en de arbeidersklasse.

1. klassenmaatschappij
2. kapitalisme
3. klasse

Een sociale groep in een industriële en kapitalistische samenleving, waarvan de leden ongeveer hetzelfde bezit en inkomen hebben.

1. Klasse
2. kapitalisme
3. klassenmaatschappij

npo.nl