Hst 5.4: Zwarte Donderdag

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom in de geschiedenisles!

Hst 5.4

Zwarte Donderdag

Nodig:

- leerboek/werkboek

- schrift

- etui

Welkom in de geschiedenisles!

Hst 5.4

Zwarte Donderdag

Programma:

o Uitdelen werkwijzer + begrippenlijst PTO 2

o Tijdbalk tekenen in schrift

o Uitleg hst 5.4 (Zwarte Donderdag)

o Zelfstandig werken

o Huiswerk

Werkwijzer

In de werkwijzer staat wat er elke week/les behandeld wordt in de les. 

De begrippenlijst die je hebt gekregen van je docent is leeg. Vul aan het einde van elke les de betekenis van de behandelde begrippen in op deze lijst. 

Uitdelen werkwijzer

In de werkwijzer staat wat er elke week/les behandeld wordt in de les. 

De begrippenlijst is leeg. Vul deze na elke les in. Leer dat begrip uit je hoofd.

Tijdbalk tekenen in schrift.

• Analyse: velen vinden chronologie lastig. 
  
  
• Oplossing: een tijdbalk tekenen
  - Wanneer je deze uit kan leggen, beheers je de stof beter.
  - Je oefent indirect met oorzaak/gevolg.
  - Je kan gebeurtenissen beter plaatsen in de tijd (chronologie).

Tijdbalk tekenen    #hoedan?

1900

1950

Tijdbalk tekenen    #hoedan?

1900

1950

Teken een lijn in het midden van je papier.

Schrijf zoals het voorbeeld hierboven de tijden die je wilt.

Tijdbalk tekenen    #hoedan?

1900

1950

Tijdbalk tekenen    #hoedan?

1900

1950

Verdeel de tijdbalk in 5 gelijke delen (elk een stuk van 10 jaar).

Wat is wat?

Dikgedrukt = een begrip

schuin = moeilijk woord

uitleg van begrip

Hierin staat de uitleg van het begrip. Schrijf het begrip en de betekenis op in je schrift.

uitleg van moeilijk woord

Hierin staat de uitleg van het moeilijke woord. Schrijf het op in je schrift.

uitleg

Hierin staat de uitleg over een bepaald onderwerp.

Op de bron

Blz. X

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...ken je de begrippen: economische wereldcrisis (Great Depression), Dawesplan, industrieel-urbane-samenleving, consumptiemaatschappij, hyperinflatie, beurskrach. (R)

...ken je de bepalingen van het verdrag van Versailles. (R)

...ken je de volgende personen: Charles Dawes, Franklin Roosevelt, Adolf Hitler. (T1/T2)

...kan je uitleggen dat de Republiek van Weimar politiek instabiel was en vanaf 1929 hard geraakt werd door de economische crisis van de jaren 1930. (T2)

...kan je uitleggen wat er bedoeld wordt met de Dolkstootlegende. (T1)

Het verdrag van Versailles 

Juni 1919 > Duitsland mocht niet meepraten.

Bepalingen:

1. DU leger max. 100.000 soldaten, vloot en luchtmacht moesten overgedragen worden.

2. DU mocht in het Rijnland geen soldaten hebben.

3. DU moet 132 miljard goudmark aan herstelbetalingen doen.

4. 10% van grondgebied afstaan.

5. DU koloniën worden verdeeld onder geallieerden. 

Republiek van Weimar

Duitsland werd na WO I een republiek: republiek van Weimar/Weimarrepubliek.

Deze was niet krachtig genoeg om de problemen op te lossen. 

Dolkstootlegende

De Dolkstootlegende is een complottheorie die tussen de beide wereldoorlogen vooral onder de nationalisten en conservatieven in Duitsland leefde, en die inhield dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog niet op het slagveld verloren had, maar dat dit verlies te wijten was aan verschillende groepen aan het thuisfront, waaronder met name Joden, linkse revolutionairen en linkse republikeinen. 

Het Dawesplan

Bedacht door Charles Dawes (econoom en minister in VS).

Duitsland kon herstelbetalingen niet meer betalen. Dus leent VS geld aan DU. Dan kan DU de betalingen weer maken aan FR en EN. Deze landen kunnen dan weer producten kopen in de VS. 

Gevolg: wereldeconomie komt in beweging.

Oorzaken

1. Slechte huizenmarkt
2. Veel mensen hebben schulden.
3. Problemen in de landbouw.
4. Groot verschil arm en rijk. 

1. Slechte huizenmarkt

Er waren te veel huizen gebouwd > aanbod overstijgt de vraag > huizenprijzen dalen.

2. Veel mensen hebben schulden

mensen kopen spullen op krediet > lening met rente terugbetalen > nog meer schulden, die mensen niet kunnen betalen. 

Ook banken deden hieraan mee door de verkoop van aandelen.

3. Problemen in de landbouw

Tijdens WO I investeren boeren in grond/machines > na WO I verdween de vraag naar Amerikaans graan > investeringen worden niet terugverdiend.

4. Groot verschil arm en rijk

De rijken leefden in luxe.

Arbeiders kregen het zwaarder door bovenstaande oorzaken. 

5. Dalende koersen 

24 okt 1929 > Zwarte Donderdag > de koersen daalden zo snel dat er sprake was van een beurskrach. 

beurskrach

Zeer snelle waardedaling van aandelen.

Gevolgen

Mensen kunnen schulden niet meer terugbetalen. 

Banken gaan failliet.

Bedrijven moeten bezuinigen en ontslaan personeel.

Mensen raken werkloos.

ZELFSTANDIG WERKEN

Ga aan het werk met:

• LZ hst 5.2 (DU kort na de oorlog + Dawesplan)
• LZ hst 5.3 (leef nu, betaal later! + voortekenen van de crisis)
• LZ hst 5.4 (alles)
• MK hst 5 vraag 18, 21, 25, 29, 30, 38, 43, 46, 47, 52 en 62
• Werk de begrippen bij op je begrippenlijst

Jaartallen uit deze les

• 1919 - Verdrag van Versailles
• 1923 - Hyperinflatie DU
• 1924 - Dawesplan
• 1929 - Beurskrach in Amerika

Begrippen uit deze les

• economische wereldcrisis (Great Depression)
• Dawesplan
• industrieel-urbane-samenleving
• consumptiemaatschappij
• hyperinflatie
• beurskrach

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.

                   
                      Fijne dag