Les 8 Genetische variatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

H11 Moleculaire Genetica

Vandaag

Herhaling

11.5. Genetische variaties

Leerdoelen

Aan het eind van deze weet je:

• Wat de drie mechanismen verantwoordelijk zijn voor variaties 
• Wat recombinatie is
• Welke mutaties er zijn

Genetische variaties

recombinatie = nieuwe allelcombinaties

Drie mechanismen die hier verantwoordelijk voor zijn:

• onafhankelijke overerving
• crossing-over
• bevruchting

Wat is de functie van m-RNA?

1. de informatie voor een eiwit van DNA naar de ribosomen overbrengen
2. het bevat alle erfelijke informatie
3. RNA maakt eiwitten
4. RNA koppelt aminozuren aan elkaar tot eiwitten

Waar aan kan je een RNA sequentie herkennen?

1. Aanwezigheid van Adenine
2. Aanwezigheid van Cytosine
3. Aanwezigheid van Thymine
4. Aanwezigheid van Uracil

Wat is de juiste volgorde bij eiwitsynthese (eiwitvorming)

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Stap 5

Stap 6

RNA verlaat de celkern en komt in het RER terecht

Het eiwit verlaat de ribosoom en komt in het RER

DNA in de celkern wordt afgelezen

Het RNA wordt afgelezen. Er ontstaat een eiwit

Er wordt RNA gevormd

RNA komt aan bij de ribosomen

	Transcriptie	Translatie
Waar?
Proces?
Bouwstenen?

DNA --> RNA

Celkern

Cytoplasma

Nuleotiden

RNA --> Eiwit

Aminozuren

Zet de organellen in de juiste volgorde van eiwitsynthese

1. Ribosoom - Celkern - Golgi - RER
2. RER - Golgi - Vacuole - Celkern
3. Celkern- Golgi - RER - Ribosoom
4. Celkern - Ribosoom - RER - Golgi

Recombinatie - onafhankelijke overerving

Geslachtelijke voortplanting zorgt ervoor dat (vrijwel) alle individuen in een populatie genetisch verschillend zijn.

Omdat ouders de helft van hun chromosomen aan hun kinderen doorgeven maar steeds een andere helft.

Recombinatie

Geslachtelijke voortplanting zorgt ervoor dat (vrijwel) alle individuen in een populatie genetisch verschillend zijn.

Omdat ouders de helft van hun chromosomen aan hun kinderen doorgeven maar steeds een andere helft.

Mutatie

Verandering in het DNA.

Als een verandering in een gen optreedt ontstaat er een nieuw allel: een nieuwe versie van het gen.

Mutaties

Veranderingen in 

genetische code (1 of meer basenparen veranderen)

chromosoomlengte (genen verdubbelen of verdwijnen)

genoommutaties: aantal chromosomen verandert

Oorzaken

straling (UV-straling, röntgen straling)

mutagene stoffen (asbest)

virusinfectie

fouten tijdens DNA-replicatie

Soorten mutaties

Puntmutatie: verandering van één nucleotide(paar)

Chromosoommutatie: verandering in één chromosoom

Genoommutatie: verandering in het aantal chromosomen

Puntmutatie

Puntmutatie

TAT      AAT                  template streng                         TAT      TAA

        ->                                                                                              ->         

ATA      TTA                  coderende streng                     ATA      ATT

Genoommutatie

Bijvoorbeeld een chromosoom teveel of te weinig.

Trisomie 21 (3x chromosoom 21) = syndroom van Down

Turner syndroom (1 X chromosoom ipv 2 = monosomie)

Onstaat bijv. bij fout tijdens anafase meiose.

Genoommutatie

Dubbel aantal chrososomen (tetraploid-4n), vooral bij planten (met behulp van colchicine).

4n kruisen met 2n levert 3n op.

Bijvoorbeeld bananen zijn 3n, kunnen zich niet voortplanten.

Plantenveredeling: bewust sturen op goede eigenschappen.

Genoommutaties

Aantal chromosomen verandert door non-disjunctie

Non-disjunctie: Het niet op de juiste manier uiteengaan van chromosoomparen tijdens de celdeling, specifiek een meiose- of mitosedeling

Chromosoom

mutatie

Crossing - over

Voorkomen

Crossing over komt erg vaak voor!

Enzym recombinase

Chromosomen breken meestal tussen dezelfde genen!

Ongelijke crossing over komt heel weinig voor.

Huiswerk

Opdracht 16, 19 t/m 23