5.4 Het zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

5.4 Het zenuwstelsel

Inhoud van de les

herhalen

5.4 centrale zenuwstelsel

huiswerk

Dit vangen de zintuigcellen in je zintuigen op

1. Impulsen
2. Zenuwen
3. Prikkels
4. Licht

Wat zijn impulsen?

1. Invloed van buitenaf
2. Prikkel
3. Elektrisch signaal
4. Een stofje in je lichaam

‘Waarnemen’ is...

1. Horen, zien, eten, voelen, ruiken en proeven.
2. Je bewust worden van wat je hoort, ziet, voelt, ruikt en proeft via je zintuigen.
3. Alles wat een kat hoort, ziet, voelt, vindt en ruikt.

Prikkel wordt een impuls in je lichaam 

Bouw van het zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel

- Ruggenmerg, hersenstam, kleine en 

   grote hersenen

Zenuwen zit verbonden hieraan

Bouw van het zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel

Zenuwen

Een klier = een orgaan dat bepaalde stoffen produceert, bijvoorbeeld zweetklieren, talgklieren en speekselklieren.

Bouw van zenuwcellen

- Cellichaam (met de celkern)

- Uitlopers (geleiden de impulsen)

Gebeurt niet door 1 zenuw, maar duizenden tegelijk

wat vinden jullie hiervan? hebben jullie dit zelf eens gezien/meegemaakt?

Dwarslaesie door lachgas

Bij een (gedeeltelijke) dwarslaesie door lachgas ontstaat er schade aan je ruggenmerg door een tekort aan vitamine B12. Vitamine B12 zorgt voor de aanmaak van rode bloedcellen en is onmisbaar voor een goede werking van het zenuwstelsel. Soms is de schade blijvend, waardoor je in een rolstoel belandt. Bovendien bestaat er een kans op een psychose of epilepsie. Ga daarom op tijd naar de huisarts als je de volgende klachten ervaart na het gebruik van lachgas:

Duizeligheid

Verwardheid

Hoofdpijn

Leg in stappen uit hoe je van geur tot beweging van je armen komt

5.5 Gedrag

Alles wat een mens of dier doet, is gedrag.

Gedrag bestaat uit reacties op prikkels.

Stoppen voor rood licht is gedrag.

Door rood rijden is ook gedrag.

leerdoelen 

Je kunt uitleggen wat gedrag is.

Je kent verschillende soorten gedrag.

Begrippen: gedrag, sociaal gedrag, territorium gedrag, balts gedrag

Prikkels

Er bestaan verschillende soorten prikkels.

Iemand kan honger krijgen en gaan eten.

Honger is een prikkel die in het lichaam ontstaat (een inwendige prikkel).

Andere prikkels komen van buiten het lichaam. Je ziet en ruikt bijvoorbeeld gebakken brood. Een uitwendige prikkel komt van buiten het lichaam en kun je via je zintuigen waarnemen.

Motivatie tot gedrag

Motivatie is de bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag.

Als je al veel hebt gegeten, is je motivatie erg laag om nog een boterham te eten. De prikkel 'ruiken van vers brood' leidt dan niet tot eetgedrag.

Maar als je honger hebt, is je motivatie om te eten hoog. Dezelfde prikkel, 'ruiken van vers brood', leidt dan wel tot een respons.

Normen en waarden

Territoriumgedrag

Veel dieren hebben een eigen plek en zullen deze ook verdedigen. Al het gedrag wat hierbij hoort is territorium gedrag.

• Aanvalsgedrag
• Vluchtgedrag
• Dreiggedrag
• Overspronggedrag

sociaal gedrag

gedrag kan beinvloed worden door soortgenoten. 

dit gedrag noem je sociaal gedrag.

een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal 

Paringsgedrag

Paringsgedrag (balts) = gedrag dat aan de paring voorafgaat, bedoeld om een partner aan te trekken en de motivatie voor een paring te vergroten