Thema 2 - Basisstof 1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Vandaag

• Voorkennis
• Uitleg
• Zelfstandig werken
• Afsluiten 

Voedingsmiddelen en voedingstoffen

Thema 2 - basisstof 1

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• de functies van voedingsstoffen en voedingsvezel in voedingsmiddelen benoemen.
• de 6 groepen voedingsstoffen benoemen met hun functies en kenmerken.

Voedingsmiddelen

Voedingsstoffen

Voedingsmiddelen

Alles wat je eet en drinkt.

1.  Plantaardige voedingsmiddelen
2. Dierlijke voedingsmiddelen

Alle voedingsmiddelen die afkomstig zijn van planten of gemaakt zijn van planten zijn plantaardig.

Alle producten die afkomstig zijn van dieren of van producten van dieren zijn dierlijke voedingsmiddelen.  Melk en eieren behoren daarom ook tot dierlijke producten. 

Dierlijke producten	Plantaardige producten
Boter	Halvarine
Melk	Sojamelk

Halvarine is gemaakt van plantaardige olie en water. 

Sojamelk is gemaakt van sojabonen.

Functies van voedingstoffen

• Brandstof --> Energie
• Bouwstof --> Nieuwe cellen aanmaken
• Reservestof --> Opslag
• Beschermende stof --> Niet ziek worden

Wist je nog van de vorige thema? In elke cel vond er verbranding plaats en daar had je naast zuurstof ook een brandstof voor nodig. Je hebt deze brandstof niet alleen nodig om te kunnen werken, maar het is ook nodig om je lichaamstemperatuur op peil te houden en voor groei, ontwikkeling en herstel is dat nodig. 

Bouwstoffen zijn nodig voor het aanmaak van nieuwe cellen en weefsels. Hierdoor kan jij groeien en ontwikkelen maar kan je ook verwondingen en beschadigingen aan je lichaam herstellen.

Reserve stoffen zijn stoffen die niet direct nodig zijn als brandstof of als bouwstof. Ze worden opgeslagen in je lichaam.

Beschermende stoffen deze zorgen ervoor dat je niet ziek wordt.

6 groepen voedingsstoffen

• Eiwitten
• Koolhydraten
• Vetten
• Water
• Minderalen
• Vitaminen 

Om gezond te blijven heb je alle 6 de voedingstoffen nodig. En deze voedingsstoffen haal je dus uit alles wat je eet en drinkt, het is daarom belangrijk om een gevarieerd dieet te hebben om voldoende binnen te krijgen van alle 6 de voedingstoffen. Maar hier gaan we het volgende week uitgebreider over hebben.

Eiwitten

• Bouwstof --> Celplasma en spiercellen
• Teveel --> Als brandstof of opgeslagen als vet

Kennen jullie mensen uit jullie omgeving die intensief naar de sportschool gaan? Vaak eten ze na het sporten een bak kwark, dat doen ze omdat hier veel eiwitten in zitten. En eiwit wordt gebruikt voor onder andere de bouw van spiercellen.

Koolhydraten

Suikers, zetmeel en glycogeen. 

• Bouwstof --> Opgeslagen als vet of als glycogeen

In aardappelen, zaden en graanproducten zit veel zetmeel, in jam en vruchtensap zitten veel suiker. 

Dierlijke producten bevatten vaak weinig koolhydraten. 

Terug komend op de kwark na het sporten. Kwark is dus een dierlijk product en bevat weinig koolhydraten dus het kan ook niet opgeslagen kunnen worden als vet.

Vetten

• Brandstof, maar ook bouwstof en reservestof.
• Teveel -->  Reserve stof

Water

Nodig voor:

• Organen
• Oplosmiddel
• Transport
• Vertering

In dranken, vruchten en sommige groente zitten veel water.

Mineralen

Ook wel zouten genoemd.

--> Calcium, natrium, magnesium en ijzer

• Bouwstof
• Beschermende stof

Vitaminen

• Bouwstof 
• Beschermende stof
• A, B, C, D en K 

 

• A --> Opbouw huid en om goed te kunnen zien
• D --> Kalk vastleggen in botten 

A, B, D en K

Wanneer je te weinig vitaminen binnen krijgt wordt je ziek. Hebben jullie weleens gehoord dat scheepvaarders vroeger scheurbuik kregen? Dat kwam dus door een vitamine C tekort. 

Maar ook een teveel aan vitamine kan je ziek worden. 

Als je normaal en gezond eten krijg je voldoende vitaminen binnen en heb je geen vitaminepillen nodig. 

Vitamines worden dus aangegeven met hoofdletters. Een aantal belangrijke vitamines kan je op het bord zien. 

B, C en K zitten veel in groente en fruit.

Voedingsvezel

Verzamelnaam voor onverteerbare plantaardige stoffen

Nodig voor:

• Een verzadigd gevoel
• Een goede darmwerking

Behoort tot de koolhydraten en zijn afkomstig uit de celwanden van planten. 

Zelfstandig werken

• Wat? --> Thema 2 bs 1 opdracht 1 t/m7 en 9 
• Hoe? --> Rustig alleen of in tweetallen
• Tijd? --> 12:30

• Klaar? -->  Nakijken bs 1 t/m 3

Ik kom tussendoor even kijken naar jullie poster.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan je:

• de functies van voedingsstoffen en voedingsvezel in voedingsmiddelen benoemen.
• de 6 groepen voedingsstoffen benoemen met hun functies en kenmerken.

Afsluiten

Huiswerk: Maken opdracht 1 t/m 7 en 9

Thema 2 - basisstof 1