10.2 halfreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Je kunt

uitleggen wat een redoxreactie is (overdracht van electronen) en een redoxreactie herkennen:

• Deeltjes zijn van lading veranderd
• Er verdwijnt of verschijnt een element

leerdoelen

• Je leert wat de edelheid van metalen is.
  
• Je leert wat een oxidator en wat een reductor is.
  
• Je leert hoe je halfreacties vindt in Binas en hoe je ze kloppend kunt maken.

edelheid van metalen

 Het gemak waarmee metalen reageren met zuurstof en water heet edelheid. Je kunt metalen indelen op basis van het verschil in edelheid:

Edel (goud), half-edel (koper), onedel (ijzer), zeer onedel (natrium)

reductor en oxidator

metalen zijn reductoren, ze kunnen electronen afstaan. 

Pb kan bijvoorbeeld 2 elektronen afstaan en wordt ddan Pb2+ 

Stoffen die elektronen kunnen opnemen noemen we oxidatoren, bijvoorbeeld O kan 2 elektronen opnemen en wordt dan O2-

* ezelsbruggetje: reduceren = verminderen, reductoren verminderen hun electronen. Oxidator neemt electronen op

sterk/zwak

Dat sommige metalen sneller reageren dan anderen komt omdat ze sterkere reductoren zijn, ze staan hun electronen makkelijker af.

Sterke oxidatoren nemen dus sneller electronen op.

Of een stof een sterke/zwakke reductor of oxidator is kun je zien in tabel 48

Zo zie je dat goud een zwakke reductor is, en natrium juist een sterke

halfreacties

Kopersulfaat bevat Cu2+ ionen (blauw)

Als je in de oplossing een stukje zink zet (Zn), dan vormt daarop een laagje vast Koper. Blijkbaar vindt de volgende reactie plaats:

Als we e- toevoegen kunnen we hem kloppend maken:

Dit noemen we een half-reactie, zie binas tabel 48

halfreacties

Het plaatje zink lost tegelijkertijd op in het water. Blijkbaar vindt hier ook een reactie plaats:

De stof die electronen afstaat (ze staan dan na de pijl) is de reductor.

De stof die ze opneem, de oxidator (e- staan dan voor de pijl)

half-reacties kloppend maken

Soms krijg je een halfreactie die je zelf nog kloppend moet maken.

1. Maak eerst het aantal atoomsoorten gelijk (voor en na de pijl)

2. Maak de lading kloppend door electronen toe te voegen

(e- voor de pijl bij ox, na de pijl bij red)

maak de half-reactie kloppend:

uitwerking:

1. Eerst de atoomsoorten kloppen maken. Bewaar de H voor het laatst, deze komt in meerdere stoffen voor. 

2. Nu maak je de lading kloppend. Je hebt 4+ voor de pijl, na de pijl is het neutraal. Dit betekent dat je 4 e- nodig hebt om de +-lading op te heffen.

Je kunt nu:

• de edelheid van metalen verklaren met behulp van Binas tabel 48;
  
• een oxidator en een reductor herkennen in een reactievergelijking;
  
• een halfreactie opzoeken in Binas;
  
• een halfreactie kloppend maken.