4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

4.4 Arbeiders strijden voor hun rechten

Planning

1. Leerdoelen
2. Uitleg
3. Opdrachten maken
4. Afsluiting 

• Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd.
  
• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren.
  
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.

Leerdoelen

Industriële Revolutie in Nederland (1)

• Industrialisatie begint vanaf 1850
  
• Eerst lichte industrie (textiel, voedsel) daarna zware (machines, schepen)
  
• Grondstoffen komen binnen in haven Rotterdam
  
• Nieuwe kanalen/wegen/rails
  
• Steenkool uit steenkoolmijnen in Limburg

klik

Industriële Revolutie in Nederland (2)

• Kinderarbeid in fabrieken
• Lonen en arbeidsomstandigheden slecht
• Armen/zieken/werklozen leven van liefdadigheid
• Nederland is een klassenmaatschappij

Socialisme (1)

• In Nederland hebben alleen rijke mensen kiesrecht, zij stemmen op de liberalen
• De liberale overheid deed niets om het leven van arbeiders te verbeteren

Socialisme (2)

• Rond 1850 ontstaat het socialisme:  vóór de arbeiders
  
• Karl Marx was de bedenker: hij voorspelde een  revolutie van de arbeiders tegen de fabriekseigenaren 
• Privébezit zou volgens Marx worden afgeschaft          einde klassenmaatschappij

klik voor Marx

Socialisme (3)

• Sommige socialisten geloven niet in Marx' revolutie
• Zij zijn sociaaldemocraten
• Willen het leven van arbeiders vreedzaam verbeteren
• Bijvoorbeeld: d.m.v. vakbonden en sociale wetten

Sociale wetten (1)

• Sociale kwestie  (=  armoede van de arbeidersklasse) wordt een probleem
• Zowel socialisten als liberalen zijn bezorgd
•          er komen sociale wetten

Sociale wetten (2)

• 1874: eerste sociale wet. 'Het Kinderwetje van Van Houten' 
• Kinderen <12 mogen niet meer in fabrieken werken
• ± 1900: woningwetten en leerplicht
• Betere medicijnen en riolering  zorgen voor minder ziektes

klik voor prent

Sociale wetten (3)

• 1894: Sociaaldemocraten richten een politieke partij op: de SDAP (Sociaaldemocratische Arbeiders Partij)
• Belangrijkste doel: kiesrecht voor alle mannen
• 1917: Algemeen mannenkiesrecht
• 1919: Algemeen kiesrecht

klik voor poster SDAP

Aan de slag

Wat? maken opdracht 3,6,7,8,9,10 en 13

Hoe? Individueel

Hulp? Boek, buurman/vrouw of docent

Tijd? De rest van de les

Klaar? Maak 4,5,11 en 12 of maak alvast een samenvatting van de paragraaf

Welk onderdeel uit het hoofdstuk zou je graag willen herhalen?

Hoe goed begreep je deze les?

😒🙁😐🙂😃

• Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd.
  
• Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren.
  
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen wat een sociale wet is.

Huiswerk: opdracht 3,6,7,8,9,10 en 13

Leerdoelen