VWO 4, geschiedenis van het racisme, sprint 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

VWO 4, geschiedenis van het racisme, sprint 2

Geschiedenis klas 4 

Racistische geschiedenis

Voorbereiding:

nvt

In de les: 

- binnen = beginnen: Stand-up & sprintplanning. 

- tekst & uitleg: Identiteit,  Verlichting, Romantiek & Nationalisme,

- Aan het werk: 

- Afsluiting

1

Deelvragen:

- In hoeverre de evolutietheorie, rassendenken en eugenetica bij het nationalisme een rol speelde in de 19e en de 20e eeuw.

- Hoe geschiedenis en identiteit met elkaar verweven zijn. 

- Een interpretatie formuleren m.b.t. de geschiedenis van het racisme op basis van historische argumenten en kennis van de tijdvakken en kenmerkende aspecten.

Racisme

Binnen = Beginnen - Stand-up

Bekijk jullie scrumbord (als team): 

1. Waar gaan jullie in de deze les mee verder/aan de slag? 

2. Ligt het team op schema? Waarom wel/niet? 

3. Zijn er problemen/ dingen waar je hulp bij nodig hebt? Wie kan je daarbij helpen? 

Geschiedenis als identiteit (HB blz. 12-13): 

Geschiedenis wordt gebruikt om identiteit te vormen (wij-gevoel). 

                     - Verlangen om ergens bij te horen  (nationale geschiedenis?). 

- Verbeelde identiteit (de identiteit heeft niet werkelijk bestaan)

       -  O.a. karakter, cultuur, gewoontes en taal vormen deze identiteit. 

Wat is bepalend in de Nederlandse identiteit? 

-  4 & 5 mei?

- Koningshuis/Wilhelmus? 

- Christelijke feestdagen en erfenis? 

- Slavernijverleden? 

- Taal? 

- Tolerantie (t.a.v. andersdenkenden of minderheden)? 

Verlichting; Theorie & praktijk 

- Vrijheid en democratie (zoals in westerse landen) 

ondenkbaar zonder de achttiende-eeuwse Verlichting. 

Vrijheid

gelijkheid

Democratie

Rechtvaardigheid

Zingeving

Mensenrechten

Welvaart

Nationalisme in theorie

- Het gevoel dat je bij een bepaald volk hoort en daar trots op bent. 

- Onder invloed van de Romantiek: beweging die ontstond als reactie op de verlichting;

- Gevoelsmatige boven het rationele. 

- Eenheid van het eigen volk in taal, cultuur en geschiedenis. 

- Elk volk moet een onafhankelijke staat krijgen met een eigen, nationale regering. 

- Verschil tussen natie en staat. 

- De restauratie had de belangen van volken niet meegenomen. 

Verlichting

Romantiek

Rouseau:

Algemene volkswil:

Volonté Generale

REDE

GEVOEL

De Romantiek

De Romantiek is een culturele stroming die wordt gekenmerkt door:

• Een sterke nadruk op het gevoelsleven
• Een afkeer van de stad en een liefde voor de natuur
• Waardering voor het 'onbedorven' leven van boeren en voor tradities en culturele verschillen
• Grote belangstelling voor de geschiedenis en middeleeuwen

Nationalisme in de praktijk

- 1821-1832: Opstand van de Grieken

- De Grieken waren de eerste in Europa die in opstand kwamen. 

- Griekenland: Bakermat van de democratie. 

1830: Belgische opstand; meer liberaal dan nationalistisch

1848: Duitsland en Italie; Het lukte niet om langs democratische weg een eenheidsstaat te creëren. Later in de 19e eeuw wel door oorlog en verovering. 

Ruimte voor vragen en uitleg

- Wat moeten jullie doen bij deze Praktische Opdracht? 

- Welke moeilijkheden voorzien jullie? 

Afsluiting

Bekijk jullie scrumbord: 

1. Waar gaan jullie in de volgende les mee verder/aan de slag? 

2. Doe je scrumbord en de documenten in  het mapje en lever deze in bij de docent. 

Geschiedenis klas 4 

Racistische geschiedenis

Voorbereiding:

nvt

In de les: 

- binnen = beginnen: Stand-up & sprintplanning. 

- tekst & uitleg: Nationalisme, Rassendenken & Eugenetica

- Aan het werk: 

- Afsluiting

Huiswerk volgende les: 

2

Deelvragen:

- In hoeverre de evolutietheorie, rassendenken en eugenetica bij het nationalisme een rol speelde in de 19e en de 20e eeuw.

- Hoe geschiedenis en identiteit met elkaar verweven zijn. 

- Een interpretatie formuleren m.b.t. de geschiedenis van het racisme op basis van historische argumenten en kennis van de tijdvakken en kenmerkende aspecten.

Racisme

Binnen = Beginnen - Stand-up

Bekijk jullie scrumbord (als team): 

1. Waar gaan jullie in de deze les mee verder/aan de slag? 

2. Ligt het team op schema? Waarom wel/niet? 

3. Zijn er problemen/ dingen waar je hulp bij nodig hebt? Wie kan je daarbij helpen? 

De maakbare mens. 

1. Biologisering van Menselijk Gedrag & Racisme als 'Wetenschap'

- Darwins evolutietheorie werd misbruikt om menselijke verschillen biologisch te verklaren.

- Sociaal-darwinisme introduceerde het idee van "natuurlijke selectie" en "survival of the fittest" binnen samenlevingen.

- Raciale hiërarchieën werden gepresenteerd als een biologisch gegeven, niet als een sociaal construct.

- Antropologen en genetici probeerden rassen objectief te vast te stellen (vaak op basis van koloniale vooroordelen.)

- Metingen van schedels en andere kenmerken werden gebruikt als ‘bewijs’ voor witte superioriteit.

De maakbare mens. 

2. De Opkomst van Eugenetica & Institutionalisering van Racisme

- De ontdekking van DNA leidde o.a.  tot de eugenetica: een poging om 'goede' genen te bevorderen en 'slechte' genen uit te schakelen.

- Sterilisatieprogramma’s in de VS en Europa richtten zich op ‘ongewenste’ genetische eigenschappen.

- Nederlandse bevolkingsselectie, zoals bij de Wieringermeer-kolonisatie, toonde het eugenetische denken in de praktijk.

Ruimte voor vragen en uitleg

- Wat moeten jullie doen bij deze Praktische Opdracht? 

- Welke moeilijkheden voorzien jullie? 

Afsluiting

Bekijk jullie scrumbord: 

1. Waar gaan jullie in de volgende les mee verder/aan de slag? 

2. Doe je scrumbord en de documenten in  het mapje en lever deze in bij de docent. 

Geschiedenis klas 4 

Racistische geschiedenis

Voorbereiding:

nvt

In de les: 

- binnen = beginnen: Stand-up & sprintplanning. 

- tekst & uitleg: Nationalisme, rassendenken & eugenetica

- Aan het werk: 

- Afsluiting

Huiswerk volgende les: 

3

Deelvragen:

- In hoeverre rassendenken, eugenetica en het nationalisme van de 19e eeuw een rol speelde in de totalitaire ideologieën van het nationaalsocialisme en het fascisme.

- Een interpretatie formuleren m.b.t. de geschiedenis van het racisme op basis van historische argumenten en kennis van de tijdvakken en kenmerkende aspecten.

Racisme

Binnen = Beginnen - Stand-up

Bekijk jullie scrumbord (als team): 

1. Waar gaan jullie in de deze les mee verder/aan de slag? 

2. Ligt het team op schema? Waarom wel/niet? 

3. Zijn er problemen/ dingen waar je hulp bij nodig hebt? Wie kan je daarbij helpen? 

Eugenetica: Geschiedenis en Toepassingen

Oorsprong: Francis Galton (halfneef van Charles Darwin) introduceerde in 1883 de term eugenetica, de leer van selectieve voortplanting om ‘de besten’ te stimuleren en ‘onvolwaardigen’ uit te sluiten.

Ideologische Verspreiding: Eugenetica werd breed omarmd in de twintigste eeuw, door zowel linkse als rechtse denkers, zoals John Maynard Keynes, Winston Churchill, Theodore Roosevelt en George Bernard Shaw.

Motivatie: Naast raciale en erfelijke ‘verbetering’ speelden volksgezondheid, criminaliteitsbestrijding en besparing van overheidsuitgaven een rol.

Eugenetische Maatregelen

- Gedwongen Sterilisatie: Vanaf 1899 voerden 35 Amerikaanse staten sterilisatie van verstandelijk gehandicapten door. In Europa gebeurde dit in Zwitserland (1912), Scandinavië en Duitsland.

- Wettelijke Beperkingen: Zwitserland verbood in 1912 geesteszieken om te trouwen, terwijl in Duitsland (1920) werd gediscussieerd over euthanasie voor ‘levensonwaardig leven’.

- Socialistisch Perspectief: Socialisten als Karl Evang en Sidney Webb steunden eugenetische politiek, vooral in Scandinavische landen, waar sterilisatie en geboortebeperking werden toegepast.

- Nazistische Toepassing: Nazi-Duitsland steriliseerde tussen 1933-1945 circa 400.000 mensen en vermoordde ongeveer 200.000 geestelijk gehandicapten en zieken als onderdeel van hun rassenleer.

Eugenetica - Evolutietheorie als Wetenschappelijke Rechtvaardiging

De ideeën van Charles Darwin over natuurlijke selectie werden door verschillende politieke en wetenschappelijke figuren vertaald naar de menselijke samenleving. Francis Galton, een halfneef van Darwin, introduceerde eugenetica als een wetenschappelijke manier om menselijke rassen ‘te verbeteren’. Dit leidde tot de overtuiging dat de menselijke soort niet alleen onderhevig was aan evolutie, maar dat de mensheid dit proces ook actief kon sturen.

Rassendenken en Nationalisme

Eugenetica werd vaak gekoppeld aan rassendenken, waarbij bepaalde groepen als ‘superieur’ of ‘inferieur’ werden beschouwd. Vooral in Duitsland, maar ook in andere landen, leidde dit tot de overtuiging dat het ‘zuiver houden’ van het eigen volk essentieel was voor nationale kracht. In nazi-Duitsland werd deze gedachte geïntegreerd in een breed scala aan beleidsmaatregelen, waaronder gedwongen sterilisatie en uiteindelijk genocide.

Ook buiten nazi-Duitsland speelde rassendenken een rol in nationalistische bewegingen. In Zweden en de Verenigde Staten werden eugenetische praktijken toegepast om de vermeende ‘kwaliteit’ van de bevolking te waarborgen. Zelfs binnen democratische landen werden wetenschappelijke argumenten gebruikt om bevolkingsgroepen te marginaliseren, vaak met een nadruk op sociale en economische kosten.

Eugenetica als Instrument voor Nationalistische Politiek

Eugenetica bood nationalistische regimes een instrument om de samenstelling van hun bevolking actief te beïnvloeden. Dit gebeurde niet alleen via sterilisatie, maar ook door wetgeving die huwelijken tussen bepaalde groepen verbood. In nazi-Duitsland leidde dit uiteindelijk tot het grootschalig uitmoorden van bevolkingsgroepen die als ‘onwaardig’ werden beschouwd. Zelfs in minder extreme vormen werd eugenetica in verschillende landen ingezet als een middel om de nationale volksgezondheid en productiviteit te verbeteren.

Eugenetica - De Rol van Evolutietheorie, Rassendenken en Eugenetica bij Nationalisme in de 19e en 20e Eeuw

In de 19e en 20e eeuw speelden de evolutietheorie, rassendenken en eugenetica een belangrijke rol bij de opkomst van nationalistische ideologieën. De evolutietheorie bood een wetenschappelijke basis voor de overtuiging dat rassen konden worden verbeterd, rassendenken bepaalde wie als ‘superieur’ of ‘inferieur’ werd beschouwd, en eugenetica bood een praktisch middel om deze ideologieën om te zetten in beleid. Hoewel deze ideeën in sommige gevallen werden ingezet om volksgezondheid en sociale stabiliteit te bevorderen, werden ze ook misbruikt voor extreme en onmenselijke maatregelen, met de Holocaust als ultiem dieptepunt.

Ruimte voor vragen en uitleg

- Wat moeten jullie doen bij deze Praktische Opdracht? 

- Welke moeilijkheden voorzien jullie? 

Afsluiting

Bekijk jullie scrumbord: 

1. Waar gaan jullie in de volgende les mee verder/aan de slag? 

2. Doe je scrumbord en de documenten in  het mapje en lever deze in bij de docent. 

Geschiedenis klas 4 

Racistische geschiedenis

Voorbereiding:

nvt

In de les: 

- binnen = beginnen: Stand-up & sprintplanning. 

- tekst & uitleg: Nationalisme, rassendenken & eugenetica

- Aan het werk: 

- Afsluiting

Huiswerk volgende les: 

4

Deelvragen:

- Op welke manier zich in de koloniën verzet ontwikkelde tegen het Europeaanse superioriteitsdenken en racisme.

- Een interpretatie formuleren m.b.t. de geschiedenis van het racisme op basis van historische argumenten en kennis van de tijdvakken en kenmerkende aspecten.

Racisme

Binnen = Beginnen - Stand-up

Bekijk jullie scrumbord (als team): 

1. Waar gaan jullie in de deze les mee verder/aan de slag? 

2. Ligt het team op schema? Waarom wel/niet? 

3. Zijn er problemen/ dingen waar je hulp bij nodig hebt? Wie kan je daarbij helpen? 

Ruimte voor vragen en uitleg

- Wat moeten jullie doen bij deze Praktische Opdracht? 

- Welke moeilijkheden voorzien jullie? 

Afsluiting

Bekijk jullie scrumbord: 

1. Waar gaan jullie in de volgende les mee verder/aan de slag? 

2. Doe je scrumbord en de documenten in  het mapje en lever deze in bij de docent. 

Geschiedenis klas 4 

Racistische geschiedenis

Voorbereiding:

nvt

In de les: 

- binnen = beginnen: Stand-up & sprintplanning. 

- tekst & uitleg: Nationalisme, rassendenken & eugenetica

- Aan het werk: 

- Afsluiting

Huiswerk volgende les: 

5

Deelvragen:

- Een interpretatie formuleren m.b.t. de geschiedenis van het racisme op basis van historische argumenten en kennis van de tijdvakken en kenmerkende aspecten.

Racisme

Binnen = Beginnen - Stand-up

Bekijk jullie scrumbord (als team): 

1. Waar gaan jullie in de deze les mee verder/aan de slag? 

2. Ligt het team op schema? Waarom wel/niet? 

3. Zijn er problemen/ dingen waar je hulp bij nodig hebt? Wie kan je daarbij helpen? 

Ruimte voor vragen en uitleg

- Wat moeten jullie doen bij deze Praktische Opdracht? 

- Welke moeilijkheden voorzien jullie? 

Afsluiting

Bekijk jullie scrumbord: 

1. Waar gaan jullie in de volgende les mee verder/aan de slag? 

2. Doe je scrumbord en de documenten in  het mapje en lever deze in bij de docent. 

Geschiedenis klas 4 

Racistische geschiedenis

Voorbereiding:

nvt

In de les: 

- binnen = beginnen: Stand-up & sprintplanning. 

- Oplevering

- Review & Retro. 

- Afsluiting

Huiswerk volgende les: 

6

Deelvragen:

Racisme

Binnen = Beginnen - Stand-up

Bekijk jullie scrumbord (als team): 

1. Waar gaan jullie in de deze les mee verder/aan de slag? 

2. Ligt het team op schema? Waarom wel/niet? 

3. Zijn er problemen/ dingen waar je hulp bij nodig hebt? Wie kan je daarbij helpen? 

Ruimte voor vragen en uitleg

- Wat moeten jullie doen bij deze Praktische Opdracht? 

- Welke moeilijkheden voorzien jullie? 

Afsluiting

Bekijk jullie scrumbord: 

1. Waar gaan jullie in de volgende les mee verder/aan de slag? 

2. Doe je scrumbord en de documenten in  het mapje en lever deze in bij de docent.