3H NN6 H1 betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Leg klaar:

- iPad + kom in deze les

- schrift en leerboek

- etui

Lesdoelen

* Je kunt het betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw) herkennen en benoemen in de zin.

* Je kunt het betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (betr. m.i.a.) herkennen en benoemen in de zin.

Opdracht 

1 De sollicitant die als eerste reageerde, was ook de beste.

2 Het boek dat ik lees, is erg spannend.

3 Fenna wilde graag naar de speeltuin, wat haar moeder een uitstekend idee vond.

> Noteer van deze zinnen het woord dat betrekking heeft op een ander woord/ deel van de zin.

> Noteer ook op welk woord/ welke woorden het woord betrekking heeft.

Klaar?

Lees/ bekijk alvast de uitleg van H1 betrekkelijk voornaamwoord.

Bespreken:

1 De sollicitant die als eerste reageerde, was ook de beste.

die = betr. vnw en heeft betrekking op de sollicitant

2 Het boek dat ik lees, is erg spannend.

dat = betr. vnw en heeft betrekking op het boek

3 Fenna wilde graag naar de speeltuin, wat haar moeder een uitstekend idee vond.

wat = betr. vnw en heeft betrekking op de hele zin ervoor

Bekijk de uitleg van de methode:

Kies:

1. Met de klas: luister mee met de uitleg, maak daarna de opdrachten. 
2. Zelfstandig: lees/ bekijk zelf de uitleg van de methode + maak daarna de opdrachten.

Ik doe mee met de uitleg:

1. Ja
2. Nee

Betrekkelijk voornaamwoord

- Verwijst naar een woord (of woorden) dat eerder genoemd is in de zin.

- Dat noem je het antecedent.

- Het antecedent staat meestal vlak voor het betr. vnw.

Betrekkelijke voornaamwoorden:

Die 

Dat (tenzij je 'die/ dat' kunt vervangen door 'deze/ dit' - > aanw. vnw)

Wie 

Wat  (let op: wie, wat, welke kunnen ook vr.vnw zijn)

(heel soms: welke, hetgeen)

Belangrijk!

Dit moet je beheersen om het betr. vnw te leren:

Het vragend voornaamwoord 

Het voegwoord 

Het aanwijzend voornaamwoord 

Hoe herken je het betrekkelijk voornaamwoord?

betr.vnw. DIE

De fiets die ik heb gekocht fietst heerlijk!

Die - heeft betrekking op 'de fiets'

De fiets is het antecedent.

Betr.vnw DAT

Het kind dat bij de tandarts was, was blij.

Dat - heeft betrekking op het kind.

Het kind is het antecedent.

Betr. vnw. WAT

Een dagje naar Disney gaan, is het leukste wat ik ooit gedaan heb.

Wat - heeft betrekking op een dagje naar Disney gaan.

een dagje naar Disney gaan is antecedent

Betr. vnw. WIE

De jongen van wie zijn laptop is gevallen, is erg geschrokken.

Wie - heeft betrekking op de jongen

De jongen is antecedent

Betr.vnw met ingesloten antecedent

betr. vnw m.i.a. = betr. vnw met ingesloten antecedent 

= als er geen antecedent is

Betreft alleen de woorden wie en wat

Tip:

Wie moet je kunnen vervangen door degene die

Wat moet je kunnen vervangen door datgene wat

Tot slot...

Betr.vnw m.i.a. WIE

Wie de bal daar neer heeft gelegd blijft een raadsel.

Wie - kun je vervangen door 'degene die' = betr. vnw m.i.a.

Er is dus geen antecedent.

Betr.vnw m.i.a. WAT

Wat daar is gebeurd kan ik niet navertellen.

Wat - kun je vervangen door 'datgene wat' = betr. vnw m.i.a.

Er is dus geen antecedent.

Hoe gebruik je het betrekkelijk voornaamwoord?

Het betr.vnw DIE/ DAT gebruiken

Met die verwijs je naar de-woorden.

Met dat verwijs je naar het-woorden.

Het betr.vnw WAT gebruiken

'Wat' gebruik je:

- als je naar de woorden iets, niets, alles of het enige verwijst;

- na een voornaamwoord dat of datgene;

- na een overtreffende trap of na een (rang)telwoord;

- als het terugslaat op een hele zin;

- als het antecedent niet genoemd is.

Het betr.vnw WIE gebruiken

Wie gebruik je als je naar een persoon verwijst. 

Wie is het meewerkend voorwerp in de bijzin. Meestal wordt hier die of aan wie gebruikt.

vb. De rechters wie de vraag was voorgelegd, spraken zich duidelijk uit.

Even oefenen:

Het boek DAT je in je handen hebt, is erg spannend.

1. aanwijzend vnw.
2. betrekkelijk vnw.
3. vragend vnw.
4. onbepaald vnw.

Mooi zo, die leerling weet het!

1. bezittelijk vnw
2. aanwijzend vnw
3. betrekkelijk vnw
4. vragend vnw

Wat wil je eten?

1. bezittelijk vnw
2. aanwijzend vnw
3. betrekkelijk vnw
4. vragend vnw

De treinbaan WELKE Josuha net gemaakt heeft, is erg groot geworden.

1. bezittelijk vnw
2. aanwijzend vnw
3. betrekkelijk vnw
4. vragend vnw

Bij het jasje DAT ik al had, heb ik DEZE broek gekocht.

1. aanwijzend vnw. + aanwijzend vnw.
2. aanwijzend vnw + betrekkelijk vnw.
3. betrekkelijk vnw. + betrekkelijk vnw.
4. betrekkelijk vnw. + aanwijzend vnw.

Aan de slag:

Maak de planning grammatica, §14 Betrekkelijk voornaamwoord + §16 Mixopdrachten

- Maak ook de opdrachten van voorgaande lessen af als je die niet af had.