3.1 VK vs. India

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Terugblik 

Beantwoord de vragen terwijl je de video bekijkt: 

1. Tegen welke landen heeft Trump een document ondertekend waarin importtarieven worden ingevoerd? 

2. Wat betekent importtarieven? 

3. Welk ander woord kunnen we gebruiken om negatieve handelsbalans te zeggen? 

4. Als je minder kan kopen dat noemen wij het ... 

5. Zijn importtarieven iets nieuw?

6. Wat bouwt China veel van vanwege subsidies? 

7. Geef een voorbeeld van globalisering in de productieketen. 

8. Wat probeert Trump te redden? of terug te brengen. 

9. Wat krijg je in plaats van globalisering? 

10. Hoeveel (in%) van de Europese productie gaat naar de VS? 

11. Wat moet je doen om geen tarieven te betalen? 

12. Wat doen andere landen als reactie? 

13. Zal Trump het doen?

      Lesdoel

Vandaag kijken we terug in het verleden en bespreken we de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis die leidden tot het centrum-periferie model van de wereld van vandaag.
We gaan voorbeelden van India en Groot-Brittannië gebruiken om de koloniale en postkoloniale relaties te demonstreren.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen kennen wat een kolonië is. 

2. De leerlingen kennen waar VK en India liggen. 

3. De leerlingen kennen wat centrum-periferie model is. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Ontstaan van centrum-periferie model

voor 1500

1500 - 1800

1800 - 1950

1950 - 1990

na 1990

voor 1500: reizen met paard, lopen, karavan.

De wereld bestaat uit 3 continenten: Europa, de kust van Afrika en het binnenland van Azië.

disclaimer

Dit is een Europeese versie, andere beschavingen, zoals de Chinese, Arabische, en Afrikaanse, hadden een bredere kennis van de wereld.

   1500-1800: ontstaan van kolonialisme

In de Eeuw van ontdekkingen met

zeilschepen worden alle continenten 

ontdekt => voor het eerst praten we over 

wereldhandel.

Kolonisten bleven bij de kust en richtten zich 

op zeldzame en dure stoffen: 

zilver, goud, tabak, suiker en katoen.

Wie ging werken?

Slavernij werd niet door één persoon of cultuur "uitgevonden"; het heeft in verschillende vormen in menselijke samenlevingen bestaan sinds de oudheid. De vroegste geregistreerde gevallen van slavernij dateren van rond **3100 v.Chr.** in Mesopotamië en het oude Egypte, waar mensen tot slaaf werden gemaakt als krijgsgevangenen, door schuld, of als straf. De trans-Atlantische slavenhandel, een van de beruchtste slavernijsystemen, begon echter met de Portugezen in de **15e eeuw** en breidde zich uit met de Europese kolonisatie van Amerika.

1800-1950: Industiële revolutie

Met de ontdekking van stoommachines ging de wereld van "met de hand gemaakt" naar massaproductie.
Eén machine kan 500 mensen vervangen.

Welke andere veranderingen vonden 

tegelijkertijd plaats?

Bekijk de video en beantwoord de volgende vragen:

1. Welke veranderingen werden doorgevoerd in de landbouw?
2. Waar gingen mensen werken?
3. Waar kwam katoen vandaan?
4. Welk nieuw transport werd geïmplementeerd?
5. Welke nieuwe laag werknemers werd gecreëerd?

Stoommachines

Wat heb je nodig om een ​​

stoommachine te bouwen?

Waar haal je de grondstoffen

vandaan om massaproductie 

mogelijk te maken?

Kool, staal en water

=> alle fabrieken zijn gebouwd dichtbij mijnen en rivieren

koloniën

Exploitatiekolonië

Om te garanderen dat er voldoende katoen beschikbaar was voor de productie van textiel en om stilstand in de fabrieken te voorkomen, trokken landen grenzen tussen hun koloniën en begonnen deze met leger te verdedigen.

Kolonies werden geexploiteerd (uitgebuit) voor grondstoffen.

Vestigingskolonië

Kolonies waar Europeanen in grote aantalen naartoe migreerden, werden vestigingskolonies genoemd: hier bouwden ze wegen, scholen, etc.

Voorbeeld:

- Australië

- VS

- Canada

Koloniën in 1914

Grenzen in een rechte lijn?

Koloniale Invloed:

Veel rechte grenzen werden getrokken tijdens het koloniale tijdperk, vooral in Afrika en het Midden-Oosten, door Europese mogendheden.  
Deze grenzen werden vaak vastgesteld tijdens overeenkomsten zoals de Conferentie van Berlijn (1884–1885), waarbij koloniale machten gebieden onderling verdeelden op basis van hun eigen belangen, zonder rekening te houden met de etnische, culturele of geografische realiteiten van de regio.

1950-1990: Dekolonisatie

1914-1918

1939-1945

India onafhankelijk van VK in 1947

Dekolonisatie

Na de dekolonisatie werden 5 landen gevormd. Geef ze aan op de kaart.

India

Pakistan

Bangladesh

Myanmar

Sri Lanka

Commonwealth of Nations

(Gemenebest van Naties)

samenwerkingsverband tussen de voormalige Britse koloniën.

na 1945: Koude oorlog

Twee grote machten:

- Pro-amerikaanse blok

vs

- Communisctische blok

Mijnen in VK sluiten

In jaren 70 steenkool uit Australië is goedkoper. Waarom?

VK: schachtbouw

Australië: dagbouw

mid XX eeuw: olie en diesel motoren

steenkool

Voorbeeld:

In 2023 was ongeveer 25% van de elektriciteitsproductie in Duitsland afkomstig van kolencentrales. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van voorgaande jaren, wat de voortdurende transitie van Duitsland naar hernieuwbare energiebronnen weerspiegelt.

Opmerkelijk is dat in het derde kwartaal van 2023 het aandeel van kolen daalde tot 23,9%, vergeleken met 36,2% in dezelfde periode het jaar daarvoor. Tegelijkertijd droegen hernieuwbare energiebronnen in 2023 bijna 60% bij aan de netto elektriciteitsproductie van het land, wat een substantiële verschuiving in de Duitse energiemix benadrukt.

mid XX eeuw: containerschepen

Beantwoord de vragen tijdens het bekijken van de video:

1. Hoe lang geleden is de container uitgevonden?
2. Op welke transportmiddelen kunnen containers overgezet worden?
3. Hoeveel containers pasten er op het eerste containerschip? (1956)
4. Hoeveel containers kan een modern containerschip vervoeren?
5. Wat stuurt Europa vooral terug naar Azië?
6. Waar vinden we een nieuwe route naar Azië?

Voorbeeld:

In 2023 was ongeveer 25% van de elektriciteitsproductie in Duitsland afkomstig van kolencentrales. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van voorgaande jaren, wat de voortdurende transitie van Duitsland naar hernieuwbare energiebronnen weerspiegelt.

Opmerkelijk is dat in het derde kwartaal van 2023 het aandeel van kolen daalde tot 23,9%, vergeleken met 36,2% in dezelfde periode het jaar daarvoor. Tegelijkertijd droegen hernieuwbare energiebronnen in 2023 bijna 60% bij aan de netto elektriciteitsproductie van het land, wat een substantiële verschuiving in de Duitse energiemix benadrukt.

0

Zeeroutes

Global shift

met containerschepen maken we nu producten in het buitenland. Rol van landen is nu:

bedenken van product =>   grondstoffen   =>    maken   =>   

                => verkopen ($)

Centrum land

Periferie

Semi-periferie

India opent SEZ

= speciale economische zones

- weinig of geen belastingen

- geen strenge milieuregels

- lage lonen

- geen douane

- infrastructuur aangelegd door India

Bedrijven (mno's) kiezen

om te verhuizen naar lageloonenlanden

= deindustrialisatie

Waarom?

• lage lonen
• nieuw afzetmarkt
  
• wetgeving is niet strikt

Voorbeeld

Tennisballen

Spijkerbroek

Na 1990: Tijd en ruimte krimpen

Internet

Wereldsysteem nu

Wereldsysteem nu

Centrum	Semi-periferie	Periferie
- rijk - ontwikkelde land - bezig met diensten en hightech - grote afzetmarkt	------- tussen -------- - opkomende land (economie) - bezig met industrien - groeiend afzetmarkt	- arm - ontwikkelingsland - leveren grondstoffen - kunnen wijnig kopen
Verenigd Koningrijk	India	Sudan

Lezen, blz 76-77

Lezen, 78

Huiswerkcontrole

Lees 3.1
Maak oefeningen 3, 4, 5 en 6 op pagina 79-81.

3e

Er is tegenwoordig sprake van neokolonialisme, omdat er vooral grondstoffen en industrieproducten worden verkocht.

Er is tegenwoordig geen sprake van neokolonialisme, omdat grondstoffen en industrieproducten niet alleen aan centrumlanden worden verkocht (maar ook aan (semi)periferielanden, zoals Argentinië of India).

Je kunt niet met zekerheid zeggen dat er tegenwoordig sprake is van neokolonialisme, omdat je niet weet of de winning van grondstoffen in handen is van buitenlandse bedrijven en wat de prijzen van de grondstoffen zijn.

Huiswerkcontrole

Lees 3.1
Maak oefeningen 3, 4, 5 en 6 op pagina 79-81.

Huiswerkcontrole

Lees 3.1
Maak oefeningen 3, 4, 5 en 6 op pagina 79-81.

     Kleine afsluiting

kolonië

exploitatiekoloniën

vestigingskoloniën

industrialisatie

dekolonisatie

de-industrialisatie

mno

sez

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Dictee

1. Gebied dat economisch sterk is doordat er veel goederen worden geproduceerd en er een grote, koopkrachtige markt is. Voorbeelden zijn de Europese Unie en de Noord-Amerikaanse USMCA.
2. Begrip uit het centrum-periferiemodel: hoogontwikkeld, rijk land of gebied met veel economische en politieke macht.
3. Handel tussen landen die volledig plaatsvindt volgens de wetten van vraag en aanbod. Het tegenovergestelde van vrijhandel is protectionisme.

Dictee

1. Internationale organisatie waarvan de lidstaten afspraken maken om zo veel mogelijk obstakels voor vrijhandel uit de weg te ruimen, zodat de concurrentie op de wereldmarkt eerlijker wordt.
2. Stad die uit twee aan elkaar gegroeide steden bestaat. De twee delen kunnen door een grens van elkaar zijn gescheiden.
3. Het doorgaande proces van internationale uitwisseling van mensen, goederen, geld en informatie (kennis, cultuur).

Dictee

1. Bedrijf dat dure productiemiddelen, zoals installaties,machines en gebouwen nodig heeft.
2. Migratie op basis van bijvoorbeeld leeftijd, inkomen en geslacht.
3. Invoerrechten: geld dat je moet extra betalen om een product in te voeren.
4. Iemand migreert niet definitief, maar keert zo nu en dan terug naar huis, bijvoorbeeld na het oogstseizoen.

Antwoorden

1. economisch machtsblok
2. centrumland
3. vrijhandel
4. WTO
5. dubbelstad
6. globalisering
7. kapitaalintensief
8. selectieve migratie

9. tariefmuur

10. circelmigratie

Lezen, blz 34-35

Zelf aan de slag

- ik stuur jullie het antwoordmodel 

- maak examenopdracht 2 op blz.36 

- maak examenopdracht  2 op blz.66

Zelf aan de slag

lees 3.1

Maak de opdrachten 3, 4, 5 en 12 op blz. 79-82

als in de text staat "B251" dan moet je Basisboek in onlineomgeving bekijken. Het is het wel waard.

     Grote afsluiting

Vandaag kijken we terug in het verleden en bespreken we de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis die leidden tot het centrum-periferie model van de wereld van vandaag.
We gaan voorbeelden van India en Groot-Brittannië gebruiken om de koloniale en postkoloniale relaties te demonstreren.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com