Les 10 Romantiek & Piet Paaltjens

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 3

Romantiek

De Romantiek is een tegenreactie op de Verlichting

Maar wat stond er dan ook alweer centraal tijdens de Verlichting?

Bekijk je periodeschrift tot nu toe en vat in duo's mindeling samen wat je tijdens de eerste twee weken van deze periode geleerd hebt.

Ik vraag dadelijk een aantal duo's om te vertellen wat zij besproken hebben.

Opdracht:

 de Romantiek in het kort

Lees de tekst die je via de volgende pagina vindt. 

Maak korte aantekeningen (steekwoorden)

Beantwoord daarna drie vragen. 

www.literatuurgeschiedenis.org

Vragen bij de tekst 

1. Waarop was de Romantische stroming een tegenreactie?

2. Wat was in alle landen het gemeenschappelijke kenmerk van de Romantiek?

3. Op welke verschillende manieren werd daaraan uiting gegeven? 

Opdracht Inleiding Romantiek

Schrijf een tekst waarin je de vragen uit de vorige alinea beantwoord. 

Verwerk in die tekst een beschrijving van jouw sublieme ervaring. 

Romantiek

Nieuwe cultuurstroming, reactie op Verlichting

Kenmerken Verlichting: rationalisme en classicisme (voldoen aan de regels)

Kenmerken Romantiek: 

• gevoeligheid: lyrische kunst
• verbeeldingskracht: ontsnappen aan het hier en nu, naar een andere tijd of streek, de ongerepte natuur of het bovennatuurlijke.
• individualisme: nadruk op originaliteit

1. vrijheidsdrang

2. persoonlijkheidscultus

3. Sehnsucht: het verlangen naar het onbereikbare

4. Weltschmerz: lijden aan de onvolmaakte wereld; kloof tussen werkelijkheid en ideaal

5. verbeelding/fantasie

6.verleden

7.natuur

8. exotische oorden

9. (zwarte) humor

Thema's

1. verleden

2. natuur

3. tragische liefdes

4. vriendschap

5. dood

6.het bovennatuurlijke

Romantische schilderkunst

• open compositie, afbeelding lijkt deel van een groter geheel
• warme kleuren
• meer nadruk op kleur dan op vorm
• onderwerpen: natuur, verre oorden, andere tijden

Natuur

Het schilderij 'Schipbreuk op een rotsachtige kust' (1837) van Wijnand Nuijen is een hoogtepunt uit de Nederlandse romantische schilderkunst. De natuur is erg belangrijk en wordt in romantische kunst vaak uitvergroot: zeer heftige stormen, zeer donkere en dreigende luchten, zeer grote bomen.

Waarom is deze afbeelding 'romantisch'?

Caspar David Friedrich, 'De wandelaar boven de nevelen' (1818).

Open compositie, warme kleuren, meer nadruk op kleur dan op vorm, onderwerp is de ongerepte natuur. Er spreekt verlangen en gevoel uit.

De Gevoelige mens/de gewone mens

De gewone mens

'k Wil zondag eens naar Zandvoort gaan;

     Want iedereen komt daar;

'k Heb nooit voorheen die toer gedaan:

     De zandweg was te zwaar.

'k Wil eens gaan kijken naar het strand

     En 't daar gebouwde bad;

'k Heb toch niet beters aan de hand;

     't Verveelt mij hier in de stad.

De gevoelige mens

Heil mij! 'k verlaat de stad, haar zorgen en bezwaren;

En Zandvoorts heilig strand is van mijn tocht het doel.

'k Zal 't Godlijk schouwspel zien van de onbedwingbre baren.

't genot, dat daar mij wacht, streelt mijn ontvlamd gevoel.

Het gedicht "de gewone mens en de gevoelige mens te Zandvoort" is van J. van Oosterwijk Bruijn (1794 - 1874)

De sublieme ervaring is het huiveringwekkende genot dat de mens kan hebben wanneer hij overweldigd wordt. Overweldigd door het zien van een op hol geslagen paard, het horen van een begeesterde redevoering of bij de ervaring van een kunstwerk dat met bovenmenselijke krachten tot stand lijkt gekomen.

Mindmap Romantiek

Maak met de informatie die je gekregen hebt een mindmap of een inleidende tekst over de Romantiek.

Neem de begrippen die in de uitleg aan bod zijn gekomen op in je mindmap en geef een korte uitleg bij de begrippen.

Tijd: 20 minuten

Lord Byron, het idool van de Romantiek

Opdracht Piet Paaltjens

Opdracht 1: 

Opdracht 1: Maak een striptekening van het gedicht 'Aan Rika'.

Opdracht 2: 

Keuzefilmpjes

Muziek

Schilderkunst

Literatuur

De tekening die alles zegt...