Thema 6 - BS 1. Organismen en hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 1,2

WELKOM 

Welkom bij 

Biologie 

Mevr. el Hamiti

2e klas 

Donderdag 22 mei 2025

Lesprogramma

• Beginnen aan nieuwe thema 
• Uitleg 

• Afsluiten 
• Huiswerk volgende les noteren in agenda 

Wat gaan we deze les doen?

Thema 5. Ecologie en duurzaamheid

5.1 Ecosystemen - Ecologie en voedselrelaties

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat biotische en abiotische factoren zijn en deze onderscheiden. 
2. Je benoemt hoe soorten in een gebied elkaar nodig hebben voor voedsel, schuilplaatsen en voortplanting.
3. Je kunt een voedselketen en een voedselweb maken aan de hand van informatie over samenlevende soorten.

Wat is ecologie?

Wat is ecologie?

Ecologie onderzoekt relaties tussen organismen en hun milieu

Omgeving

• Organisme is afhankelijk van zijn omgeving.
• Bestaat uit andere organismen maar ook uit levenloze factoren.

 

Weet je het nog? Wat is ook alweer levend en wat is levenloos?

Noem een aantal levenloze factoren die invloed hebben op ons

Ecologie

• Studie van de relaties tussen organismen en hun milieu.
• Milieu heeft invloed op het organisme maar ook andersom. bv. regenworm of planten 

Planteneters > vleeseters > alleseters

Milieu> geheel van atmosfeer, bodem, water en geluiden die van invloed zijn op het welzijn van plant, dier en mens.

Invloeden uit het milieu

Biotisch / abiotisch factoren:

• Invloed van LEVENDE natuurlijke aard --> biotische factor.
• Invloed van NIET levende aard --> abiotische factor.

Bekijk deze factoren

Levende factoren

Niet levende factoren

Sleep de woorden naar de juiste plek

licht

gras

soortgenoten

regen

konijnen

schimmels

Temperatuur

wind

Niveaus

• Relatie van 1 organisme en zijn omgeving --> individu
• Groep individuen van 1 soort --> populatie
• Gebied met populaties van verschillende soorten --> levensgemeenschap
• Populaties in een levensgemeenschap beïnvloeden elkaar
• Abiotische factoren beïnvloeden een levensgemeenschap --> ecosysteem

 Ecosystemen

Je hebt grote en kleine ecosystemen:

De aarde als geheel

Een bos

''De een zijn dood is de ander zijn brood''. 

Het ene organisme eet het andere op, om later zelf ook weer opgegeten te worden.

In een voedselketen beschrijf je wie welke organismen opeet. 

Voedselketen 

 Schakel = deel van een voedselketen.

Uit hoeveel schakels bestaat deze voedselketen? >>>>

REGELS:

• De eerste schakel van een voedselketen is altijd een plant.
• De tweede schakel is altijd een planteneter. 
• De derde schakel is altijd een vleeseter 

Voedselketens

Voedselketen = een reeks soorten waarbij elke soort voedsel is voor de volgende soort.

Pijlen betekenen 'wordt gegeten door', gaat NAAR de bek waar het in belandt!

Voedselweb

In werkelijkheid is een voedselketen nooit zo eenvoudig. 

Gras wordt door meerdere dieren gegeten. En een kikker eet niet alleen sprinkhanen, maar lust ook best een lekkere vlieg.

In een voedselweb staan 

een aantal voedselketens.

Voedselweb

Alle voedselketens uit een

gebied samen = voedselweb

alleseters = dieren die zowel planten als dieren eten. 

 Welk dier is een alleseter in de afbeelding hiernaast? 

Maak met behulp van de afbeelding twee voedselketens van drie schakels. 

gras → konijn → vos

lijsterbes → merel → havik

examen vraag van 2024

Kringloop

De producenten, consumenten, afvaleters en reducenten vormen een kringloop. 

Producenten, consumenten & reducenten

Producenten

• Planten maken voedsel voor mensen en dieren door fotosynthese

                    Daarom noem je planten producenten. 

Planten zijn altijd eerste schakel in voedselketen

Consumenten

Dieren eten (consumeren) de energierijke stoffen die door planten zijn gemaakt. Daarom noem je ze de consumenten. 

Dieren in 2e schakel: planteneters 

Dieren in 3e en volgende schakels: vleeseters

Alleseters komen voor vanaf 2e schakel. 

Afvaleters

• Dode resten van organismen -> afvaleters.

producenten of consumenten? 

Afvaleters horen niet bij een voedselweb, want de schakels van een voedselketen bestaan alleen uit levende organismen.

Reducenten

De resten die worden achtergelaten door afvaleters (afvaleters doen het voorwerk voor reducenten), worden verder afgebroken door bacteriën en schimmels. 

--> ander woord voor afbreken is reduceren. Daarom noem je bacteriën en schimmels reducenten. 

Samenvatting

1. Producenten

2. Consumenten

3. Reducenten

de makers

de gebruikers

de opruimers

Roofdieren

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Temperatuur

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Waterplanten

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Soortgenoten

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Wind

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

VRAGEN??

Aantekeningen

Ecologie = studie van relaties tussen organismen en hun milieu

Milieu = leefomgeving van een organisme

Biotische factoren = invloeden van de levende natuur

Abiotische factoren = invloeden van de levenloze natuur

Ecosysteem = gebied waarbinnen de biotische en de abiotische factoren een eenheid vormen

Voedselketen = een reeks soorten waarbij elke soort voedsel is voor de volgende soort.

Planteneters = Organismen die zich voeden met planten.

Vleeseters = Organismen die zich voeden met dieren.

Alleseters = Organismen die zich voeden met planten en dieren.

Voedselketen = Schematische weergave van voedselrelaties binnen een ecosysteem.

Kringloop = Hergebruik van stoffen, zodat een stof nooit verloren gaat.

Huiswerk

5.1 Ecosystemen

opdrachten maken via learnbeat 

5.2 alvast doornemen!