Meer dan lezen § 5 + 6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Fijn dat je er bent,

ga lekker zitten.

Pak je spullen:

• leesboek
• laptop (dicht, op tafel)

Open je leesboek, 

we starten met lezen.

Je kent al de tekstverbanden:

• chronologisch concluderend, opsommend, tegenstellend, toelichtend, doel-middel, oorzakelijk, redengevend, samenvattend, vergelijkend.

En: 

• Het verschil tussen feiten, meningen en argumenten

Lesdoelen

• Je kunt onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een tekst.
  
• Je kunt bepalen wat de kernzin van een alinea is.

Even opfrissen

Een tekst bestaat uit verschillende alinea's. 

Die vormen samen weer een geheel, ze staan dus niet zomaar bij elkaar. Dat alles bij elkaar hoort, wordt gevormd door verbanden. 

Deze verbanden breien de alinea's aan elkaar. 

Hiervoor heb je verbindingswoorden nodig: ook wel signaalwoorden genoemd.

De belangrijkste informatie in een tekst noem je hoofdzaken.
Wat niet zo belangrijk is, noem je een bijzaak.
Een bijzaak is een toelichting (meer informatie
of uitleg) of een voorbeeld. 

Signaalwoorden waaraan je kunt zien dat er een toelichting of een voorbeeld volgt, zijn: zo, onder andere, dat wil zeggen, je moet daarbij denken aan, met andere woorden, neem nou, bijvoorbeeld en zoals.

Hoofd- en bijzaken

Zo vind je hoofdzaken: 

• De hoofdzaken van een tekst of video vind je vaak in
  de inleiding of in het slot van een tekst.
• Hoofdzaken vind je ook in de kernzinnen.
  Vaak is de kernzin van een alinea de eerste of de laatste zin.

Samenvatten

• Als je een tekst moet onthouden, kun je de belangrijkste informatie in een samenvatting zetten.
• Een samenvatting maak je door de belangrijkste zinnen van de alinea's onder elkaar te zetten.
• Je kunt de samenvatting beginnen of eindigen met de hoofdgedachte van de tekst

Samenvatten

• Als je een tekst moet onthouden, kun je de belangrijkste informatie in een samenvatting zetten.
• Een samenvatting maak je door de belangrijkste zinnen van de alinea's onder elkaar te zetten.
• Je kunt de samenvatting beginnen of eindigen met de hoofdgedachte van de tekst

Aan de slag!

Je maakt in de online methode:

- Cursus 1 Meer dan lezen

- § 5 Hoofd- en bijzaken

- Opdracht 1 en 2, 5 en 7.

Klaar? 

Ga naar § 6 en lees de theorie. 

Tekstopbouw

inleiding	onderwerp, aandacht trekken
kern	uitwerking onderwerp, deelonderwerpen, meeste alinea's, soms tussenkoppen
slot	samenvatting/conclusie, geen nieuwe informatie!

Voorbeeld tekstopbouw

Meer dan lezen § 5 + 6

Welkom!

Fijn dat je er bent,

ga lekker zitten.

Pak je spullen:

• leesboek
• laptop (dicht, op tafel)

Open je leesboek, 

we starten met lezen.

Lesdoelen

• Je kunt onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in een tekst.
  
• Je kunt bepalen wat de kernzin van een alinea is.

Even opfrissen

Je kent de tekstverbanden en de daarbij horende signaalwoorden

• chronologisch concluderend, opsommend, tegenstellend, toelichtend, doel-middel, oorzakelijk, redengevend, samenvattend, vergelijkend verband.

Tekstverbanden en signaalwoorden

chronologisch verband	daarna, eerst, uiteindelijk, vervolgens
concluderend verband	dus, al met al, daarom
opsommend verband	bovendien, daarnaast, ook, vervolgens
tegenstellend verband	maar, daarentegen, echter, toch
toelichtend verband	als, bijvoorbeeld, zoals, denk maar aan

Tekstverbanden en signaalwoorden

doel-middel	aan de hand van, door middel van, met behulp van, om te, opdat, zodat
oorzaak	als gevolg van, daardoor, dankzij, dat komt door, doordat, dus, het gevolg is, vanwege, waardoor, zodat
redengevend	daarom, dankzij, de reden hiervoor is, dus, immers, namelijk, omdat, want
samenvattend	al met al, kortom, met andere woorden, samengevat
vergelijkend	evenals, in vergelijking met, net als, zoals

Wat is de juiste tekstopbouw?

1. Titel - tussenkopje -alinea's
2. Hoofdgedachte - hoofdzaken - bijzaken
3. Inleiding - middenstuk - slot
4. Onderwerp - deelonderwerpen - bron

Wat is de hoofdgedachte ook alweer?

1. Waar ik in mijn hoofd over nadenk waar de tekst over gaat.
2. Een stukje herhaling.
3. Het belangrijkste van de tekst in twee zinnen.
4. Het belangrijkste van de tekst over het onderwerp in één zin.

Wat is de hoofdgedachte?

De hoofdgedachte = ?

1. Man vindt vogelspin in fruit, dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Aan de slag!

Je maakt in de online methode:
- Cursus 1 Meer dan lezen
- § 5 Hoofd- en bijzaken
- Opdracht 7 (+betekenis onderstreepte woorden opzoeken) 

en 9 (+ betekenis onderstreepte woorden opzoeken).

Klaar?

Ga naar § 6 en lees de theorie. 

Welkom!

Fijn dat je er bent,

ga lekker zitten.

Pak je spullen:

• leesboek
• laptop (dicht, op tafel)

Open je leesboek, 

we starten met lezen.

Onderweg naar de toets

→ Je kent alle tekstverbanden en signaalwoorden

Vandaag oefenen we voor de toets. 

Tekst lezen zonder vragen: 

3 stappen

1. Oriënterend lezen

• Lees titel, afbeelding(en), eerste alinea
• Bedenk: Wat weet ik al? Wat verwacht ik?

2. Globaal lezen

• Zoek inleiding, middenstuk, slot
• Lees begin/eind van alinea’s → ontdek deelonderwerpen

Tekst lezen zonder vragen: 

3 stappen

3. Precies lezen

• Lees de hele tekst zorgvuldig
• Zoek betekenis moeilijke woorden
• Markeer: kernzinnen, signaalwoorden, hoofdgedachte
• Noteer deelonderwerpen en tekstdoel

Aan de slag!

Je maakt in de online methode:
- Cursus 1 Meer dan lezen
- § 6 Werken met het stappenplan lezen
- Opdracht 1

Of maak de oefentoetsen van 'Meer dan lezen' § 2 t/m 6 .