V4 Communicatie 3: Tekstsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom 

v4!

Programma

1. Huiswerkvragen nakijken
2. Korte herhaling vorige les (communicatie 2: onderwerp en hoofdgedachte)
3. Communicatie 3: tekstsoorten
4. Afsluiting en vooruitblik

Vraag 10 t/m 14

10 Het onderwerp van de tekst is ‘wereldverbeteraars’.

11 Bijvoorbeeld: Mensen houden er niet van door een ander de les te worden gelezen. Wereldverbeteraars kunnen anderen bovendien het gevoel geven dat ze het niet goed doen.

12 Bijvoorbeeld: ‘Bescherming van het ego’

13 Mensen blijven liever onwetend over de negatieve gevolgen van hun keuzes. Als iemand anders hier wél aandacht aan schenkt, wordt deze persoon negatief beoordeeld. Mensen gaan bovendien niet alleen op de boodschapper schieten, maar ook op de boodschap zelf. Ze zijn nog minder geneigd om aandacht te schenken aan de negatieve gevolgen van hun keuzes en aan het doen van duurzame aankopen.

14 Wereldverbeteraars én hun boodschap worden vanuit zelfbescherming door ontvangers van die boodschap gedegradeerd.

Wat is het onderwerp van een tekst? Het onderwerp van een tekst...

1. ... vertelt in één woord of woordgroep waar de tekst over gaat.
2. ... vertelt wat het belangrijkste van de tekst is.
3. ... vertelt wat iemand ergens van vindt.
4. ... vertelt wat waar of niet waar is.

Wat is een hoofdgedachte van een tekst?

1. gedachte uit je hoofd
2. het belangrijkste wat er over het onderwerp gezegd wordt in de tekst
3. samenvatting van een tekst
4. één zin in de tekst

Wat is het onderwerp?

Wat is de hoofdgedachte?

Communicatie 3

Doel: 

Je oefent met het herkennen en effectief inzetten van tekstsoorten.

Tekstdoel

Een auteur wil iets bereiken bij zijn lezer.

Elke tekst heeft een doel: een tekstdoel. 

Bijvoorbeeld: De schrijver van een menukaart wil de gasten informeren over de gerechten. 

Informeren

De schrijver van een informerende tekst ( = uiteenzetting) wil graag dat de lezer iets 'leert' van zijn tekst.

Informerende teksten zijn objectief: de informatie de erin staat is 'neutraal' (de mening van de schrijver staat niet centraal).

Informerende teksten bevatten veel feiten.  

Voorbeelden: handleiding, nieuwsbericht, achtergrondartikel, politierapport, lesboek

Overtuigen

In een overtuigende tekst ( = betoog) staat de mening van de schrijver centraal.

De schrijver wil de lezer overtuigen van zijn gelijk. 

Dit doet de schrijver met argumenten (redenen). 

Voorbeelden: ingezonden brief, blogs en vlogs, columns 

Beschouwen

Met een beschouwende of opiniërende tekst zorgt de schrijver ervoor dat de lezer zelf een mening kan vormen over het onderwerp.

De schrijver kan voor- en nadelen geven of verschillende meningen van deskundigen. 

Voorbeelden: sommige kranten- of tijdschriftartikelen, recensie

Activeren

Lijkt op een overtuigende tekst, maar het gaat een stapje verder: de schrijver wil niet alleen dat je het met hem/haar eens bent, hij/zij wil ook dat je iets gaat DOEN. 

Oftewel: activeren is zorgen dat je in actie komt, dat je iets gaat kopen, dat je ergens geld aan geeft, dat je ergens naartoe gaat of ergens lid van wordt. 

Voorbeelden: reclameteksten, advertenties, folders, posters, verkiezingsteksten

Amuseren

De schrijver van een amuserende tekst wil dat de lezer plezier beleeft aan het lezen van zijn tekst. 

Een amuserende tekst KAN helemaal verzonnen zijn, maar dat hoeft niet! 

Voorbeelden: gedicht, roman, strip, column, blog

Welke tekstsoort hoort niet in het rijtje thuis?

1. discussiestuk
2. betoog
3. beschouwing
4. uiteenzetting

Waar of niet waar?
Een activerende tekst lijkt op een overtuigende tekst, maar het gaat een stapje verder: de schrijver wil niet alleen dat je het met hem/haar eens bent, hij/zij wil ook dat je iets (niet) gaat DOEN.

1. waar
2. niet waar

Noem een voorbeeld van een amuserende tekst.

In welke tekstsoort staan voornamelijk feiten?

1. overtuigende tekst
2. beschouwende tekst
3. activerende tekst
4. informerende tekst

Noem een voorbeeld van een activerende tekst.

amuserende tekst

overtuigende tekst

activerende tekst

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. beschouwen

Wat is het tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. beschouwen

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is
het tekstdoel?

1. informeren
2. beschouwen
3. activeren
4. overtuigen

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Wat is het
tekstdoel?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. overtuigen

Huiswerkopdrachten maken

• Maak vraag 12 t/m 17 op pagina 40-41 van je oefenboek.
• Je krijgt voor deze opdrachten de rest van de les de tijd.
• Deze opdrachten zijn huiswerk voor volgende les.

Welke vijf tekstdoelen ken je/moet je kennen?

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: 

• Huiswerk: maken vraag 12 t/m 17 (p. 40-41) + leren blz. 56-59 (hoofdboek)
• Programma: Communicatie 4: inleiding, kern en slot

antwoord 12, 13 en 14

12 Bijvoorbeeld: codeswitching is dat je je taalgebruik voortdurend aanpast aan de situatie /

omgeving.

13 a Je laat ermee zien dat je pontificaal voor je identiteit staat.

 b Je hebt niet de juiste identiteit voor codeswitching.

14 a Bijvoorbeeld: Ze rapt in Black English, terwijl ze een ‘witte achtergrond’ heeft en de zwarte

burgerrechtenbeweging niet steunt. Ze ‘leent’ een deel van de identiteit, alleen het deel dat haar

succes oplevert.

b Eigen antwoord. Een goed antwoord bevat een onderbouwing.

antwoord 15, 16 en 17.

15 A

16 In alinea 1 en 2 wordt de kwestie beschreven: wat is codeswitching en welke reacties lokt

codeswitching uit? In alinea 3 tot en met 7 wordt het fenomeen vanuit verschillende hoeken

belicht. In alinea 8 lees je de positie van de schrijver ten opzichte van codeswitching.

17 Je ziet ook elementen terug van een uiteenzetting. In alinea 1 en 2 wordt de lezer geïnformeerd over wat codeswitching is en welke reacties het uitlokt.