51+52. 3F SPELLING

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

DEZE LES

1.  Lesdoelen

2. Trema, koppelteken en weglatingsstreepje

3.  Samenstellingen

4. Samenstellingen/meervoudsvormen

5. Dubbele punt en komma

6. Opdrachten in Taalblokken

1. LESDOELEN

- je weet wanneer je een trema, koppelteken en/of  weglatingsstreepje moet inzetten;

- je weet wanneer je welke samenstelling [-en, -e, -s] inzet;

- je weet wanneer je een woord aaneenschrijft of los schrijft;

- je weet wanneer je een dubbele punt gebruikt;

- je weet wanneer je een komma gebruikt.  

SPELLING

Module - 1F | 2F | 3F Grammatica en Spelling

Hoofdstuk 6 | Spelling 3F. 

De spellingstoets staat op vrijdag 20 juni het eerste lesuur Nederlands (zie Magister). Heb je de opdrachten eerder af, dan kan je de toets eerder maken, mits er ten minste 30 minuten voor de toets kan worden uitgetrokken.

2. Trema, koppelteken en/of weglatingsstreepje (6.1)

Trema

Let op de lettergrepen. Waar ligt de klemtoon?

Orchidee - waar ligt de klemtoon?

Bacterie - waar ligt de klemtoon?

Zee - waar ligt de klemtoon?

Trema, koppelteken en/of weglatingsstreepje

Koppelteken.

Als je de uitspraak wilt behouden.

- aan het einde van de zin (breek af op de lettergreep)

- in een woord dat je ook anders zou kunnen uitspreken

Zee-egel

Bom-melding

Trema, koppelteken en/of weglatingsstreepje

Weglatingsstreepje

Het Nederlands is zuinig. 

Voorbeeld: koek- en zopietent. Dan weet je dat naast een koektent ook een zopietent wordt bedoeld. 

Ook: binnen- en buitenland. In- en export. Reis- en organisatieschema's. kijk- en luistergeld. 

3. Samenstellingen: -en, -e, -s (6.2)

Wanneer is een woord samengesteld? 

• Zelfstandig naamwoord + zelfstandig naamwoord:

tafel + poot = tafelpoot

• Voorzetsel + werkwoord: 

op + kijken = opkijken. Je kijkt op van iets. Als je ergens op kijkt, dan is juist het los van elkaar. na + apen = na-apen

Samenstellingen (6.3)

Wanneer is een woord samengesteld? 

• Zelfstandig naamwoord + werkwoord: 

stof + zuigen = stofzuigen. Ik heb ... (wat is het volt. deelwoord)?

• Werkwoord + werkwoord: 

zweef + vliegen = zweefvliegen. Ik heb ... ?

Samenstellingen 

Wanneer is een woord NIET samengesteld? 

op zoek gaan. Als het hele werkwoord opzoekgaan was, dan wel. Maar nu niet. 

uit eten gaan. Als het hele werkwoord uitetengaan was, dan wel.

Maar nu niet. 

4. Samenstellingen/meervoudsvormen

Maak de oefeningen!!!

Kijk naar het eerste deel, wat daar het meervoud van is.

- is er maar één van? Zonneschijn. 

- is het een versteende uitdrukking? Ruggegraat.

- is het meervoud zowel een -n als een -s? Groentesoep. 

5. Dubbele punt en komma (6.9)

Dubbele punt

- Vóór een opsomming. Henk is er geweest: bij rekenen, Engels en bij Nederlands. 

- Vóór een uitleg. Dat zit namelijk zo:  

- Vóór een directe rede. Henk zei: "Ik kan er niets aan doen!".

Dubbele punt en komma

De komma

- In een opsomming. Dit, dat, zus, zo. 

- Na een voornaam. Henk, dit is het!

- Tussen twee persoonsvormen. Ik kwam, zag en overwon. 

- Vóór een signaalwoord. Een komma vóór een signaalwoord, omdat daarmee een adempauze wordt ingezet. 

* behalve bij het signaalwoord 'en' + 'of'. 

6. OPDRACHTEN IN TAALBLOKKEN

Maak alle opdrachten van 6.1, 6.2, 6.3 en 6,9.

EINDE VAN DE LES